keltirilgan aniqlik bilan tortiladi. Tortish uchun ketadigan vakt 3 minutdan ko’p
bulmasligi kerak.
Odatda 3 ta namuna tekshirilib, sinash natijalari sifatida ularning o’rtacha
arifmetik qiymati olinadi.
Plastmassa materiallarning nam shimuvchanligini aniqlash.
Materialning havodagi namligini o’ziga
tortib olish xususiyati nam
shimuvchanlik deb ataladi. Sinalayotgan materialdan olingan namualarning suv
shimuvchanligi nisbiy namligi 97% bo’lgan muhitda ushlab turib aniqlanadi.
Ishni bajarish tartibi. Nam shimuvchanlik o’lchamlari 120x15x10mm
bo’lgan brus yoki diametri 100 mm va qalinligi 4+0,2
0
C mm bo’lgan disk
ko’rinishidagi namunalarda aniqlanadi. Namunalar presslash yoki bosim ostida
qushish usuli bilan olinadi. Buning uchun avval taxminan 7 soat davomida 60+2
0
C
haroratda quritiladi keyin eskikatorga qo’yib sovitiladi. Xona haroratigacha sovitilgan
0,0001 g aniqlikgacha tortilib maxsus turli eskikatorlarga
qirrasi bilan quyiladi va
eskikator ichida nisbiy namligi 97% bo’lgan muhit hosil qilinadi.
Eskikatorning sig’imi 10-15 l bo’lib, undagi kerakli namlik 500 ml kaltsiy
hloridning 3% li suvdagi eritmasini solish bilan hosil qilinadi.
Namunalarda suv
shimuvchanligini aniqlash uchun ular 48 soat davomida 20+5
0
C haroratda
eskikatorda qoldiriladi. Sinash jarayonida eskikator ichida
shudring tomchilari hosil
bo’lmasligi kerak. Ko’rsatilgan vaqt o’tgandan so’ng namunalar eskikatordan
chiqarib olinib ortiqcha namni yo’qotish uchun ehtiyotlik bilan filg’tr qog’oz
yordamida artiladi va darhol tarozida tortiladi.
Hissoblash. Nam shimuvchanlik quydagi formula
bilan aniqlanadi
%
100
1
1
2
q
q
q
Н
ш
;
bu yerda, q
1
- quritilgan namunaning sanashga qadar og’irligi g,
q
2
- namunanig sinashdan keyingi og’irligi g.
Ish natijasi sifatida uchta (arifmetik miqdori olinadi) parallel o’tkazilgan
tekshirishlarning o’rtacha arifmetik miqdori olinadi. Plastmassalarning suv
shimuvchanligi 1,5…2 % dan oshmaydi.
