|
Oʻzbekiston Respublikasi Xalq ta’limi vazirligi
|
| bet | 13/52 | | Sana | 15.05.2023 | | Hajmi | 308.66 Kb. | | #59817 |
Bog'liq 1 4 sinf oʻquvchilari bilan oʻtkaziladigan psixologik tadbirlar 2012-iyul-sentyabr, Fizika fanidan mustaqil ish, 9-lekciya CifrlıinfXızmeti, anatatsiya, HUSANOV S SLAYD, Ofis dasturlari va ularning yangi imkoniyatlari. Ofis dasturlar , 6-test english, mehmonxona xujaligida xizmatlar sifatini boshqarish, Авр, 1 Ma\'ruzalar 1-qism, Taza Jаqtılаndırıw qurılmаlаrı, lаmpаlаrdıń túri hám tаrmаqqа jаlǵаnıw sхеmаlаrı, 15, Ижара учун (электр), АМАЛ-14...Metodika yordamida:
-oʻz-oʻziga baho berish xususiyati;
tekshiriluvchining oʻz holatidan qoniqmasligi, atrofdagilar tomonidan yetarlicha tan olinmaslik;
oʻziga ishonmaslik, qoʻrqinch, jur’atsizlik kabi sifatlar;
insonning faoliyatga yoʻnalganligi;
fikrlash xususiyatlari;
egotsentrizm;
shaxsning agressivligi;
xavotirlanish va himoya reaktsiyalari;
-shaxsning ijodiy imkoniyatlari kabi jihatlarini oʻrganish mumkin.
Metodika universal xarakterga ega. Uni turli yoshdagi, turli rivojlanish darajasiga ega boʻlgan sinaluvchilarda oʻtkazish mumkin. Bu yerda eng muhimi tadqiqotchi tomonidan rasm va uning detallarini toʻgʻri tavsiflashdir. Metodikani oʻtkazish uchun oq yoki sargish (silliq boʻlmagan) qogoz va oʻrtacha yumshoqlikdagi qora qalam kerak boʻladi. Rangli qalamlar, ruchka, flamaster, oʻchirgʻichdan foydalanish mumkin emas.
Koʻrsatma: “Mavjud boʻlmagan hayvonni oʻylab topib, uning rasmini chizing va unga nom qoʻying.” Metodikani individual tarzda oʻtkazish tavsiya qilinadi. Uni oʻtkazish davomiyligi chegaralanmagan.
Rasm elementlari va ularni tavsiflaniish
Normada rasm vertikal qoʻyilgan varaqning oʻrtasida joylashgan boʻladi. Agar rasm varakning yuqori chekkasiga yaqin holatda boʻlsa, bu oʻziga yuqori baho berish; jamiyatda egallagan mavqeidan norozilik, atrofdagilar tomonidan yetarlicha tan olinmaslik; lavozimga koʻtarilish va tan olinishga nisbatan e’tiroz; oʻz-oʻzini tasdiqlashga intilish belgisi hisoblanadi.
Agar rasm varaqning quyi qismida joylashgan boʻlsa, buni oʻziga nisbatan ishonchsizlik, oʻziga past baho berish, qat’iyatsizlik, tushkunlik sifatida; jamoada biror mavqeni egallashga intilmaslik; tan olinish hamda oʻz-oʻzini e’tirof etish mavjud emasligi sifatida baholash mumkin.
Figuraning markaziy qismi tahlili (bosh yoki uning oʻrnini bosuvchi qism)
Agar bosh oʻngga qaragan boʻlsa, faoliyatga boʻlgan barqaror intilish, harakatchanlikni bildiradi. Bunda rejalashtirilgan, oʻylangan barcha fikrlar amalga oshiriladi yoki garchi oxirigacha yetkazilmasada, uni amalga oshirishga kirishiladi.
Bosh chap tarafga qaratib chizilgan boʻlsa, refleksiya, oʻzini boshqalar qanday idrok qilishlari haqida oʻylash, fikrlashga moyillik. Bunday sinaluvchilar harakat kishilari emas, ular oʻylaganlarining bir qisminigina amalga oshiradilar. Ba’zida bu shaxsning faol harakat qilishdan choʻchishi, qat’iyatsizlik sifatida qaraladi (biroq buni boshqa yoʻllar orqali tekshirish lozim).
“Anfas” holati, ya’ni bosh rasm chizayotgan shaxs tomonga qarata chizilgan boʻlsa, bu holat egotsentrizm sifatida talqin etiladi.
Agar bosh kismda sezgi organlariga mos detallar aks ettirilsa, ya’ni quloq, ogʻiz, koʻz - bular axborot olishga qiziquvchanlik, atrofdagilarning oʻzi haqidagi fikrlariga ahamiyat berishlik, deb qaraladi.
Qisman ochiq ogʻiz-til bilan uygʻunlashgan holda biroq, lablar aniq chizilmagan holda tasvirlansa, kuchli nutqiy faollik (haddan ziyod koʻp gapirish) sifatida, lablar aniq chizilsa, sezgirlik sifatida baholanadi.
Til va lablarsiz, ayniqsa, qattiq bostirib chizilgai ochiq ogʻiz qoʻrqinch va tashvish, ishonchsizliqning oson yuzaga kelishidan; tishlar bilan tasvirlangan ogʻiz - verbal agressiya, koʻpchilik hollarda himoyaviy agressiya (shaxsga qaratilgan salbiy murojaatga nisbatan qoʻpollik qilish, gʻijinish, soʻkinish kabilar) dan darak beradi.
Shuni ta’kidlash lozimki, bolalar va oʻsmirlar uchun ogʻizni dumaloq shaklda tasvirlash xosdir. Bu esa, sinaluvchidagi qoʻrqinch va xavotirlanish holatlarini bildiradi.
Rasmda tasvirlangan koʻzlarga alohida ahamiyat berish zarur. Agar koʻz qorachigʻi alohida urgʻu bilan chizilsa - bu insonga xos boʻlgan qoʻrquv kechinmasining belgisi sanaladi. Bunda kipriklarning bor yoki yoʻqligiga ham ahamiyat berish zarur. Kipriklar xulq-atvorning namoyishkorona - jazava usuli. Erkaklar rasmlarida kipriklar tasvirlansa, ularda ayollar xarakteriga xos sifatlar mavjudligidan darakdir. Shuningdek, kipriklar sinaluvchining atrofdagilarni oʻz tashqi chiroyi, kiyinish uslubi bilan lol qoldirishga intilishi, bu jihatlarga katta e’tibor bilan qarashini bildiradi.
Agar rasmning bosh qismi butun figura oʻlchamiga nisbatan katta boʻlsa, sinaluvchi oʻzidagi va atrofdagi kishilardagi fikrlash, eruditsiyani qadrlashidan darak beradi.
Ba’zi xollarda boshda qoʻshimcha detallar, masalan, shox tasvirlanishi mumkin. Shoxlar - himoya va agressiya timsoli boʻlib, boshqa belgilar (tirnoq. dagʻal jun, igna) bilan birgalikda tasvirlansa, bu tajovuzkor xarakter, spontan yoki himoyaviy agressiya ekanligini bildiradi. Hayvondagi patlar oʻzini bezab koʻreatish, oʻzini oqlashni namoyish qilishga moyillik boʻlsa, yol, jun va shunga oʻxshash soch turmaklari - hissiyot, oʻz jinsini ta’kidlash, oʻzining jinsiy roliga e’tiborni qaratish belgisi hisoblanadi.
Figuraning tayanch qismlari tahlili (oyoqlar, panja, ba’zida postament)
Bunda asosiy e’tibor bu qismning butun figura va shakl oʻlchamlari nisbatiga. oyoq qismining tana bilan qanday birlashishiga, oyoqlar hamda panjalarning qaysi tomonga yoʻnaltirilganligiga qaratilishi zarur. Agar oyoqlar tana bilan aniq, puxta biriktirilsa, bu qaror qabul qilishning asosliligi, oʻylanganligi, ratsionallik belgisi; agar birlashtirish palapartish zaif boʻlsa, yoki umuman birlashmagan boʻlsa yoki oyoq, asos umuman boʻlmasa bu yuzaki fikrlash, xulosa chiqarishga yengil-yelpi qarash, ba’zida qaror qabul qilishning impulьsivligidan darak beradi. Oyoq, panja shakllarining bir xilligi va bir tomonga yoʻnalganligi - qaror qabul qilishning konformligi (mustaqil emasligi), oddiyligi, standartligi hisoblanadi. Bu detallarning shakli va holatidagi har xillik, aksincha, fikr va ustanovkalarning oʻziga xosligi, mustaqilligi, ba’zida ijodiylik belgisi.
|
| |
