Tog’olcha. Mevasi mayda yoki o’rtacha, rangi yashildan qoragacha, tarkibida
kislotalar, pektin ko’p bo’ladi. Tog’olchani quritib olinadi, murabbo, qiyom,
marmelad va quyuq tillarang jele qi-lishga ishlatiladi.
O’rik. O’rik mevasi nihoyatda serqand, uning tarkibida pektin, karotin
anchagina, organik kislotalar, xushbo’y va qimmatbaho mineral moddalar bor.
Nimaga mo’ljallanganiga qarab o’rik xo’raki-konservabop va quritiladigan navlarga
bo’linadi.
Shaftoli. Ta’mi bilan xushbo’yligining o’zaro birga qo’shilganligi, etining
ko’proq sharbatliligi bilan o’rikdan farq qiladi. Sirtining qanday xarakterda ekaniga
qarab hamma shaftoli navlari tukli va tuksiz bo’ladi.
Uzum. Uzum tarkibida oson hazm bo’ladigan qandlar (glyukoza, fruktova -
12-22%), organik kislotalar (vino kislota, olma kislota - 0,6%), xushbo’y moddalar
va oshlovchi moddalar, qimmatbaho mineral tuzlar (kaliy, kalsiy, temir, marganes,
ftor, yod), S vitamini bor. Uzumning ximiyaviy tarkibida ta’mi juda ajoyib, to’yimli
moddalar bo’lganligi sababli, uning shifobaxshlik xususiyati yuqori.
Malina. Mamlakatimizda xonaki (bog’da ekiladigan) va yovvoyn malina
tarqalgan. Xonaki malina tarkibida qand (9% gacha), organik kislotalar (2% gacha),
pektinli moddalar va vitaminlar (S, Bi, Vg, Be, RR, Ye, karotin) bor. Ta’mi
yaxshiligidan malina mevalari yangiligicha yeyiladi, shuningdek, undan murabbo,
jele, qiyom qilinadi.
Yertut. Xonaki tez pishadigan va ajoyib ta’mli, xushbo’y bo’ladi. Yertut
mevasi tarkibida qand (7,2% gacha), organik kislotalar (1,3% gacha), xushbo’y
moddalar, temir tuzlari, S vitamini bor, yangiligicha yeyiladi.
Yovvoyi rezavor mevalar. Bu mevalar asosan kisel, mors, sirop, murabbo
qilish uchun tayyorlanadi.
Maymunjon - mevasi malinaga o’xshash, lekin ko’k rangli bo’ladi. Tarkibida
7% gacha qandlar; I-2% organik kislotalar bor.
|
