3
KIRISH
Hozirgi kunda umum o’rta maktab ta’lim tizimi amaliy saviyasini oshirish va
uni milliylik asosida tashkil qilishga oid ancha samarali ishlar amalga oshirilmoqda.
Umum o’rta ta’lim maktablarida ta’limning
amaliy samarasini oshirishga, o’quv
jarayonini muvofiq tashkil qilish, o’qitish mobaynida ta’limni usul va formalaridan
oqilona foydalanish, mehnat ta’limi fanining kabinet va xonalarini talab darajasida
jihozlash hamda ulardan unumli foydalanish, milliylik asosida o’quv dasturlarini
yaratish kabi omillar muhim darajada ta’sir qiladi. Mehnat ta’limi fani umum o’rta
ta’lim maktablarida yosh avlodga umummehnat ko’nikmalarini
shakllantirish va
ularni ongli ravishda kasb tanlashga yo’llash maqsadida 5-6-7-sinflarda texnologiya
asoslari va 8-9 sinflarda ishlab chiqarish hamda kasb tanlashga yo’llash asoslari
o’qitiladi.
Mehnat ta’limini barcha yo’nalishlari kabi “Pazandachilik asoslari” yo’nalishi
bo’yicha o’qitishni samarali tashkil qilishga oid bo’lgan muammolar qatoriga
o’zbek milliy taomlari asosida o’quv jarayonini tashkil qilishga qaratilgan o’quv
dasturlarini tuzish, shu asosda o’quv darsliklarini yaratish
muammolarini kiritish
mumkin. Hozirgi kunga qadar mehnat ta’limini “Pazandachilik asoslari” yo’nalishi
bo’yicha mavjud darsliklarda milliylik va o’zbek milliy taomlariga yetarli darajada
e’tibor berilmagan, buni sababi o’zbek milliy taomlari tayyorlash texnologiyasiga
va
tarixiga oid manbalar kamligi, umumlashtirilib ma’lum bir tizimga
solinmaganini aytishimiz mumkin. Shu boisdan xam ushbu kompleks darslikda
mualliflar 5-sinflarda o’quvchilar o’zlashtirish qobiliyatini
xisobga olgan holda
oziq-ovqat mahsulotlariga ishlov berish texnologiyasi, unda ishlatiladigan jixozlar,
ish o’rnini
tashkil qilish, taom tayyorlash sir-asrorlarini puxta o’zlashtirishda
o’quvchilarning foydali va unumli mehnat jarayonlarini samarali tashkil qilishga
uslubiy tavsiya va manbalarni aniq bir tizimda keltirishga harakat qilishgan.
Ushbu kompleks darslikning ahamiyati 5-sinflar uchun o’rgatishga
mo’ljallangan o’zbek milliy taomlari texnologiyasiga oid manbalarni umumlashtirib
ma’lum didaktik tamoyil asosida tizimga solishga harakat qilishganligidandir. Shu
nuqtai nazardan keng qamrovli milliylik va milliy taomlar texnologiyasi
ma’lumotlari bilan to’ldirilgan 5-sinflar uchun
kompleks darslik sifatida
tayyorlashga bo’lgan uslubiy urinishlar birinchi marotaba bo’lgani uchun xato va
kamchiliklar bo’lishi tabiiy. Shu boisdan 5-sinflar uchun mehnat ta’limining
“Pazandachilik asoslari” yo’nalishi bo’yicha kompleks darsligida o’rgatishga
mo’ljallangan qishloq xo’jalik oziq-ovqat mahsulotlari, jihozlar, ish o’rnini tashkil
qilish, sanitariya-gegiyena qoidalari va talablari, o’zbek
milliy taomlariga oid
manba materiallariga uslubiy fikrlar, mulohazalar,
tuzatishlar, ko’rsatmalar,
tavsiyalar bildirishlarni mualliflar o’rinli deb xisoblab, e’tibor qilganlari uchun
minnatdorchilik birdirishadi.