8.
Start
— Telnet serverini ishga tushiradi.
9.
Pause
— serverni pauza qiladi.
10
.Continue
— ishni davom ettiradi.
11
.Stop
— serverni to‘xtatadi.
TELNET — eng qadimgi protokollardan biri, ammo u bugungi
kunda ham qo‘llaniladi.
SSH
(англ. Secure Shell — «xavfsiz qobiq») — operatsion tizimni
masofadan boshqarish va TCP ulanishlarini tunnellash (masalan, fayllarni
uzatish uchun) imkonini beruvchi dastur darajasidagi tarmoq protokoli.
Funktsionalligi bo‘yicha Telnet va rlogin protokollariga o‘xshash, lekin
ulardan farqli o‘laroq, u barcha trafikni, shu jumladan uzatilgan parollarni
shifrlaydi. SSH turli xil shifrlash algoritmlarini tanlash imkonini beradi.
Ko‘pgina tarmoq operatsion tizimlari
uchun SSH mijozlari va SSH
serverlari mavjud.
4.2- Rasm. - SSH ishlash jarayoni
SSH deyarli har qanday boshqa tarmoq protokolini xavfsiz muhitda
xavfsiz uzatish imkonini beradi. Shunday qilib, siz nafaqat kompyuterda
buyruq qobig‘i orqali masofadan turib ishlashingiz, balki audio oqim yoki
videoni shifrlangan kanal orqali (masalan, veb-kameradan) uzatishingiz
mumkin. SSH shuningdek, keyingi
shifrlash uchun uzatilgan
ma’lumotlarni siqishdan foydalanishi mumkin, bu, masalan, X Window
System mijozlarini masofadan ishga tushirish uchun qulay.
SSH - bu amaliy qatlam protokoli. SSH serveri odatda 22-sonli TCP
portidagi ulanishlarni tinglaydi. SSH-2 protokoli spetsifikatsiyasi RFC
4251 da mavjud. SSH serverni autentifikatsiya qilish uchun RSA yoki
DSA raqamli imzo algoritmlariga asoslangan tomonlarni autentifikatsiya
qilish
protokolidan foydalanadi, lekin parolni autentifikatsiya qilishga
ham ruxsat beriladi. (Telnet-ning orqaga mos keladigan rejimi) va hatto
xost IP-manzillari (rlogin-ning orqaga mos keladigan rejimi).
Parolni autentifikatsiya qilish eng keng tarqalgan. https kabi, har bir
ulanish trafikni shifrlash uchun umumiy maxfiy kalitni yaratadi.
Kalitlar juftligini autentifikatsiya qilishda ma’lum bir foydalanuvchi
uchun umumiy va shaxsiy kalitlar juftligi oldindan yaratiladi. Siz
ulanmoqchi bo‘lgan qurilmada shaxsiy kalit,
masofaviy qurilmada esa
ochiq kalit saqlanadi. Ushbu fayllar autentifikatsiya paytida uzatilmaydi,
tizim faqat ochiq kalit egasi shaxsiy kalitga ham ega ekanligini tekshiradi.
Ushbu yondashuv bilan, qoida tariqasida, OTdagi ma’lum bir
foydalanuvchi nomidan avtomatik kirish sozlangan.
IP-manzil bo‘yicha
autentifikatsiya xavfsiz emas, bu xususiyat
ko‘pincha o‘chirib qo‘yilgan.
Diffie-Hellman (DH) algoritmi umumiy sirni (sessiya kaliti)
yaratish uchun ishlatiladi. O‘tkazilgan ma’lumotlarni shifrlash uchun
simmetrik shifrlash, AES, Blowfish yoki 3DES algoritmlari qo‘llaniladi.
Ma’lumot uzatishning yaxlitligi SSH1 da CRC32 yoki SSH2 da HMAC-
SHA1/HMAC-MD5 yordamida tekshiriladi.
Shifrlangan ma’lumotlarni siqish uchun LempelZiv (LZ77)
algoritmidan
foydalanish mumkin, bu ZIP arxivatori bilan bir xil
darajadagi siqishni ta’minlaydi. SSH siqish faqat mijozning iltimosiga
binoan yoqiladi va amalda kamdan-kam qo‘llaniladi
