Piriyev Məftun




Download 1.59 Mb.
bet1/4
Sana30.11.2022
Hajmi1.59 Mb.
#32417
  1   2   3   4
Bog'liq
Piriyev Məftun (0210
Məftun Piriyev (kompyuter arxiekturası), Piriyev Məftun, M vzu-9

Piriyev Məftun

Kompüter Arxiekturası

Harvard va Priston Universitetinin təklif etdikləri kompüter arxitekturaları

  • Fon Neyman arxitekturası kompüterin yaddaşında komandaların və verilənlərin birgə saxlanması prinsipinə əsaslanır. 1945-ci ildə əslən macar olan Amerika alimi Con Fon Neyman tərəfindən “First Draft of a Report on the EDVAC” hesabatında təklif olunmuşdur. Ancaq Fon Neyman arxitekturasnin müəlliflik hüququ ona deyil, həmin dövrdə son dərəcə məxfi olan ENIAC kompüterinin davamçıları Con Mauç və Con Ekkertə məxsusdur. Ona görə də çox zaman bu arxitekturanı Mauçli və Ekkertin işlədikləri universitetin adına göra Priston arxitekturası adlandırırlar. Fon Neyman arxitekturası kompüterin yaddaşında komandaların və verilənlərin birgə saxlanması prinsipinə əsaslanır. Eyni zamanda, bu yanaşma prosessor modulunun proqram və verilənlərin saxlanması qurğularından fiziki ayrılmasını nəzərdə tutur. Komandaların və verilənlərin bir yaddaşda saxlanmasının bir sıra çatışmamazlıqları olduğundan Harvard arxitekturası meydana çıxmışdır. Əvvəllər kompüterlərin aparat və proram vasitələri bir birindən asılı olmadan, ayrı-ayrılıqda yaradılırdı. III nəsildən başlayaraq kompüterin aparat və proqram vasitələri vahid bir sistem kimi layihələndirməyə başlandı. Bununla da prinsip baxımdan yeni olan “kompüterin arxitekturası” anlayışı yarandı. Kompüterin arxitekturası dedikdə aparat-proqram vasitələrinin ümumi prinsipləri və müəyyən sinif məsələlərin həlli üçün onların funksional imkanlarını təyin edən xarakteristikaları başa düşülür. Kompüterin arxitekturası aparat va proram vasitələri kompleksinin qurulması ilə bağlı bir çox amillari nəzərə alan məsələləri əhatə edir. Bu amillərdən əsasları kompüterin qiyməti, tətbiq sahəsi, funksional imkanları, istismarın asanlığı hesab olunur. Arxitekturanın əsas tərkib hissəsi isə aparat vasitələridir.

Arxitektura kompüterin tərkib hissələrinin hansı qaydalarla qarşılıqlı əlaqələndirilməsini təyin edir.Bu arxitekturanın üstünlüyü əmr və məlumatların eyni vaxtda yüklənə və ya yazıla biləcəyidir. "Harvard Architecture" adı, IBM ilə Harvard Universiteti arasında əməkdaşlıqda hazırlanmış va 1994-cü ildə istifadəyə verilmiş elektromexaniki kompüter Mark 1-də köklənmişdir.Kompüter texnikasının inkişaf mərhələlərində Neyman arxitekturası xeyli təkmilləşdirilmiş və kompüterə qoyulan tələblərin böyük hissəsi proqram vasitələrinə istiqamətləndirilmişdir. Kompüterin aparat vasitələri ilə proqram vasitələri arasında qarşılıqlı əlaqələrin yeni səviyyədə təşkil olunan arxitekturaya gətirib çıxardır.Fon Neyman arxitekturasının asas prinsipləri aşağıdalılardır:

  • Arxitektura kompüterin tərkib hissələrinin hansı qaydalarla qarşılıqlı əlaqələndirilməsini təyin edir.Bu arxitekturanın üstünlüyü əmr və məlumatların eyni vaxtda yüklənə və ya yazıla biləcəyidir. "Harvard Architecture" adı, IBM ilə Harvard Universiteti arasında əməkdaşlıqda hazırlanmış va 1994-cü ildə istifadəyə verilmiş elektromexaniki kompüter Mark 1-də köklənmişdir.Kompüter texnikasının inkişaf mərhələlərində Neyman arxitekturası xeyli təkmilləşdirilmiş və kompüterə qoyulan tələblərin böyük hissəsi proqram vasitələrinə istiqamətləndirilmişdir. Kompüterin aparat vasitələri ilə proqram vasitələri arasında qarşılıqlı əlaqələrin yeni səviyyədə təşkil olunan arxitekturaya gətirib çıxardır.Fon Neyman arxitekturasının asas prinsipləri aşağıdalılardır:

1. Kompüter proqramla idarə olunan avtomatmaşındır, yani kompterin işləməsi üçün proqram lazımdır. Proqram bir tərəfdən kompüterin işini idarə edir, digər tərəfdən isǝ qoyulmuş məsələni həll edir.
2. Kompüter ardıcıl ünvanlanan vahid yaddaşa malik olmalıdır. Yaddaş birölçülü və xəttidir, yəni sözlər vektor şəklindədir. Həmin yaddaşda müəyyən üsulla kodlaşdırılan ham program, hom da verilənlər saxlanılır.
3. Əmrlərlə verilənlər arasında aşkar şəkildə heç bir fərq yoxdur, yəni əmrlərə verilənlər kimi baxmaq olar və onlar üzərində əməliyyatlar aparıla bilər.
4. Verilənlərin təyin edilməsi aparat səviyyəsində yox, proqram səviyyəsində aparılır

Download 1.59 Mb.
  1   2   3   4




Download 1.59 Mb.