Óndiris procesleriniń shólkemlesken bólimleri




Download 1.56 Mb.
Pdf ko'rish
bet68/99
Sana21.02.2023
Hajmi1.56 Mb.
#43025
1   ...   64   65   66   67   68   69   70   71   ...   99
Bog'liq
Qalmuratov B S , Inyatov A R , Bekturdiev M B , Oteev U A
111111111111, 2-tema. Vektоr maydоn, Mustaqil ish. NAMUNA (1), 1 JN Variant Namuna (2), 1 mavzu, 8888888, tashakkurnoma xati, Табиий фанлар 4, Transformatorlar., 1-mavzu kirish. Cho’yan va po’lat ishlab chiqarish. Reja, sanoat korxonalarida elektr, Avtomobillarda ishlatiladigan ashyolar fani maruza matni Yangi, KUMUSHBEGIM NAVOIY TRANS, Avtomobil elektr elektron jihozlari maruza matni
 
14.2. Óndiris procesleriniń shólkemlesken bólimleri 
Ónimlerdiń forması yamasa miynet predmetleriniń ximiyalıq 
dúzilisiniń bir neshe orınlarda jumısshılardıń qadaǵalawı astında 
ózgeriske ushırawına operaciya dep aytıladı. Operaciya - óndiris 
procesiniń bir bólegi. Materiallardı qayta islewde hám operaciyalardı 
waqıt boyınsha orınlawda, tayarlawda aldınǵı hám keyingi 
operaciyalardıń sanı hám sapası úyreniledi. 
Operaciyalar jumıs háreketleri (priyomlar) ne bólinedi. Priyom - 
bul, jumıstı orınlawdıń jabıq procesi bolıp, ol bir jumısshınıń 
tamamlaǵan jumısınıń elementinen ibarat. Hár qanday jumıstıń 
elementin orınlaw ushın, jumısshı belgili dárejedegi miynet háreketin 
iske asıradı (belgili detaldı alıw, burawlaw, tartıw h.t.b. miynet 
háreketiniń bir bólegi bolıp, jumısshınıń qandayda bir ónimge tásiri 
yamasa jumısshınıń ónim menen yamasa ónimsiz basqa bir orınǵa 
ózgeriwi túsiniledi). 
Óndiris procesinde operaciyalarǵa bóliwdiń tiykarǵı maqseti 
jumısshı kúshin racional jaylastırıw, tájiriybeli jumısshılarǵa bolǵan 
talaptı anıqlaw, olardıń jumısınıń anıq esabın júrgiziw, yaǵnıy miynet 
ónimdarlıǵın joqarılatıwdıń rezervlerin anıqlawdan ibarat. Óndiris 


139 
procesleriniń elementlerge bóliniwi óndiris procesiniń strukturasın 
quraydı. 
Óndiris procesi sanaat ónimlerin jetistiriwdegi roline qaray
tiykarǵı, járdemshi hám xızmet kórsetiwshi proceslerge bólinedi. 
Miynet predmetleriniń tiykarǵı ónimge aylandırılıwı tiykarǵı 
process dep ataladı. Bunday proceslerge mashina islep shıǵarıwshı 
zavodlarındaǵı tómendegiler kiredi: tayarlaw basqıshında — polattı 
voronkalarda eritiw, detallardı quyıw ushın qum qáliplerdi tayarlaw; 
islew beretuǵın basqıshta - usı mexanizmge tiykarlanǵan yamasa 
ıssılıq arqalı detallardıń ózine tán ózgesheligi tiykarında, ólshew hám 
sırtına sapalı islew beriw; svarkalawda detallardı bir jerge (uzelge) 
jıynaw yamasa tamamlanǵan detallar — mashina hám olardıń 
bóleklerin hám kompleks detalların (podshipnik, elektromotor
ásbaplar) jıynaw. 
Járdemshi procesler óndiris ushın xızmet kórsetedi hám ónim 
jetistiriwdiń tiykarǵı procesinde úzliksiz támiyinleydi. Bularǵa 
tómendegiler kiredi: óndiristi ásbap-úskeneler menen támiyinlew 
(shtamplar, modellerdi tayarlaw hám olardı ońlaw, sxemalar), ońlaw 
boyınsha xızmet kórsetiw (úskenelerdi ońlaw, modernizaciya hám hár 
túrli úskenelerge kúndelikli xızmet kórsetiw), hár qıylı energiya 
(elektr energiyası, puw, hawa h.t.b.) lar menen óndiris ushın xızmet 
kórsetiw. 
Xızmet kórsetiw procesine kárxanalardıń material-texnikalıq 
támiyinleniwi, tayar ónimlerdi satıw, transport xızmetin kórsetiw h.t.b. 
kiredi. 
Miynet quralları tásir kórsetiwdiń usıl hám xarakterine qaray 
tiykarǵı hám járdemshi procesler: qol kúshi menen, mashina-qol 
menen, mashina menen, avtomatlastırılǵan hám apparat penen 
orınlanatuǵın proceslerge bólinedi.
Qol 
menen 
orınlanatuǵın 
process 
tiykarınan 
miynet 
predmetleriniń qáliplesiwiniń ózgeriwine qaratılǵan boladı. Mashina 
hám qol kúshi menen orınlanatuǵın proceske tek ǵana mashinalar 
menen orınlanatuǵın jumıstıń elementleri emes, al qol miyneti menen 


140 
orınlanatuǵın jumıslar da kiredi. Mısalı: detallarǵa qol menen islew 
beriw. Mashina hám mexanizmlerdiń járdemi menen orınlanatuǵın 
proceste materiallardıń forması, úlken-kishiligi, kórinisi, jaǵdayı 
ózgeredi hám jumısshılardıń qatnasıwı shegeralanǵan boladı. 
Avtomatlastırılǵan procesler - jumısshılardıń qatnasıwısız yamasa tek 
ǵana olardıń baqlawı járdeminde iske asırıladı. 
Apparatlı process - fizikalıq, ximiyalıq hám ıssılıq proceslerge 
baylanıslı bolıp, bul arnawlı agregatlarda texnologiyalıq proceslerdiń 
orınlanıwı menen xarakterlenedi. 

Download 1.56 Mb.
1   ...   64   65   66   67   68   69   70   71   ...   99




Download 1.56 Mb.
Pdf ko'rish

Bosh sahifa
Aloqalar

    Bosh sahifa



 Óndiris procesleriniń shólkemlesken bólimleri

Download 1.56 Mb.
Pdf ko'rish