Tiykarǵı fondlardı bahalaw




Download 1.56 Mb.
Pdf ko'rish
bet7/99
Sana21.02.2023
Hajmi1.56 Mb.
#43025
1   2   3   4   5   6   7   8   9   10   ...   99
Bog'liq
Qalmuratov B S , Inyatov A R , Bekturdiev M B , Oteev U A
111111111111, 2-tema. Vektоr maydоn, Mustaqil ish. NAMUNA (1), 1 JN Variant Namuna (2), 1 mavzu, 8888888, tashakkurnoma xati, Табиий фанлар 4, Transformatorlar., 1-mavzu kirish. Cho’yan va po’lat ishlab chiqarish. Reja, sanoat korxonalarida elektr, Avtomobillarda ishlatiladigan ashyolar fani maruza matni Yangi, KUMUSHBEGIM NAVOIY TRANS, Avtomobil elektr elektron jihozlari maruza matni
2.3. Tiykarǵı fondlardı bahalaw 
Tiykarǵı fondlardı bahalawdıń tómendegi usılları bar:

baslanǵısh bahası boyınsha - tiykarǵı qurallardı satıp alıw ushın 
jumsalǵan shıǵınlar, jetkerip beriw, ornatıw sıyaqlı shıǵınları kiredi. 
Baslanǵısh baha tiykarǵı fondlardıń paydalanıwǵa tapsırılǵan waqıtta 
esapqa alınǵan dáslepki bahasın bildiredi. Mısalı: Generator 150000 
swmǵa satıp alındı. Onı kárxanaǵa alıp keliw ushın 10000 swm, 
ornatıw ushın 20000 swm jumsaldı. Generatordıń dáslepki tolıq bahası 
- 180000 swmǵa teń boladı.
150000 + 10000 + 20000 =180000 

tiklengen bahası boyınsha - tiykarǵı fondlar yamasa olardıń 
qandayda bir bólegin (imaratlar, qurılmalar, mashinalar, óndirislik 
úskeneler) házirgi waqıttaǵı inflyaciya hám basqa da faktorlardı 
esapqa alǵan halda bahalaw bolıp esaplanadı. Bahalawdıń bunday 
usılı obyekttiń búgingi kúnde qansha turıwın bildiredi. Mısalı: 
Transformator 2005-jılı 30 mıń swmǵa satıp alınǵan, tap usınday 
transformator 2007-jıldıń yanvar ayında 27 mıń swmǵa satıp alındı. 
Eki transformatordıń bahası 57 mıń swmdı quraydı. 2020-jıldıń 
yanvar ayında eki transformatordıń tiklengen bahası 54 mıń swm, 
sebebi dáslepki transformatordıń bahası 27 mıń swm bolǵan edi. 
Bunday baha tiykarǵı fondlardıń morallıq tozıwın hám jeliniwin 
esapqa almaydı.

qaldıq bahası boyınsha – tiykarǵı fondlardıń tozıwın esapqa 
alǵan halda, baslanǵısh hám qayta tiklew bahaları ortasındaǵı 


12 
ayırmashılıqtan ibarat. Mısalı: Transformatordıń bahası 50000 swm, 
paydalanıw múddeti 8 jıl, ol 5 jıl xızmet etti. Transformatordıń qaldıq 
bahası - 18750 swmdı quraydı. Transformatordıń amortizaciya 
ajıratpası 50000/8 = 6250 swm. 5 jıl dawamında 31250 swmlıq bahası 
tayar ónimge ótkerilgen 6250*5 = 31250 swm. Qaldıq baha 50000 - 
31250 =18750 swm.
Tiykarǵı fondlardıń kárxananıń balansı hám esabatlarında 
sáwleleniwshi, esapqa alıw bahası balans qunı dep ataladı. Tiykarǵı 
qurallardıń qaldıq qunın, tiykarǵı qurallardıń balans qunınan onıń 
tozıw swmmasın alıp taslap anıqlaw múmkin.
Tiykarǵı fondlardıń tamamlanıw qunı bul - óndiristen 
shıǵarılǵan, (tamamlanǵan, esaptan shıǵarılǵan,) qun bolıp esaplanadı. 
Ekonomikalıq kórsetkishlerdi esaplaw ushın tiykarǵı fondlardıń 
ortasha jıllıq bahasınan paydalanıladı.
12
2
1
n
F
n
F
F
F
sh
k
jb
ob





Bul jerde:
F
ob
– tiykarǵı fondlardıń ortasha jıllıq bahası;
F
jb
– tiykarǵı fondlardıń jıl basındaǵı bahası (balans);
F
k
– tazadan qosılǵan tiykarǵı fondlardıń bahası;
F
sh
– fondlardıń tamamlanıwı, óndiristen shıǵarılǵan bahası;
n
1
- tiykarǵı fondlardıń qosılǵan waqtınan baslanǵan aylar sanı;
n
2
- tiykarǵı fondlardıń esaptan shıǵarılǵan waqtınan baslanǵan 
aylar sanı. 

Download 1.56 Mb.
1   2   3   4   5   6   7   8   9   10   ...   99




Download 1.56 Mb.
Pdf ko'rish