12
Ilashma gidroyuritmasi (2-rasmga qarang) pedalni (16), asosiy (15) va ishchi (14)
silindrlarni,
shuningdek, ilashmani ajratuvchi ayriga (9) ta’sir etuvchi turtkichlarni
(12) о‘z ichiga oladi. Yuritmaning asosiy va ishchi silindrlari trubka orqali
tutashtirilgan [7,8].
Pedal kuzovga mahkamlangan kronshteyn о‘qiga о‘rnatilgan.
Pedalga asosiy
silindrdagi porshenga ta’sir etuvchi turtkich sharnirli biriktirilgan. Pedal 2-rasmda
shtrix-punktir chiziq. bilan kо‘rsatilganidek bosilganda, porshen surilib trubka bо‘ylab
suyuqlik haydaladi, ishchi silindrdagi bosim ortib ketadi. Natijada ishchi silindrdagi
porshen ham harakatlana boshlaydi va turtkich (12) orqali ayriga (9) ta’sir etadi, u ham
о‘z navbatida siqib-ajratuvchi podshipnikni suradi va ilashmani ajratadi. Pedal qо‘yib
yuborilgandan sо‘ng uning boshlang‘ich vaziyatga kaylili tortuvchi prujinalar ta’siri
ostida amalga oshadi.
Ilashmani
ajratishda
pedalni
bosadigan
kuchni
kamaytirish
uchun
yuk
avtomobillarining ilashma yuritmasida pnevmatik kuchaytirgich ishlatiladi. KamAZ
avtomobili ilashmasini ajratuvchi gidravlik yuritmadagi pnevmatik kuchaytirgichning
tuzilishi 6-rasmda kо‘rsatilgan.
6-rasm. Ilashma yuritmasining pnevmokuchaytirgichi.
Pnevmatik kuchaytirgich ikkita korpusdan iborat bо‘lib,
ular oraligiga taklidiy
kurilmaning diafragmalari siqib qо‘yilgan. Old korpusda pnevmoporshen (6),
boshqarish klapanlari (5) va diafragma (4) joylashgan. Orqa korpusga esa ilashma
ajratgichini, gidroporsheni (2) va taqlidiy qurilmaning porsheni (3) о‘rnatilgan.
Taklidiy kurilma pnevmoporshenga tushayotgan bosimni, ilashma pedalining
13
gidroyuritmasidagi kuchni о‘zgarishiga
mos holda, avtomatik tarzda о‘zgartiradi
[7,8].
Pnevmo kuchaytirgich quyidagi tartibda ishlaydi. Ilashma pedali bosilganda asosiy
silindrdagi suyuqlik bosimi, kuchaytirgich gidroporsheni
va taklidiy porshen ostiga
uzatiladi. Taklidiy porshen harakatlanib boshqarish klapanlariga ta’sir kо‘rsatadi, ya’ni
chiqarish klapanini berkitadi va kiritish klapanini ochadi. Shu paytda tizimdan siqilgan
havo pnevmoporshen bо‘shlig‘iga kirib keladi va porshen harakatlanib ilashma
ajratgichi shtokiga (1) qо‘shimcha kuch bilan ta’sir etadi. Natijada ilashma ajratgichi
shtokiga ta’sir etayotgan havo bosimi hamda pedaldagi kuchlarning yig‘indisi ortadi va
ilashma ajraladi. Pedal qо‘yib yuborilganda gidroyuritmadagi bosim yо‘qoladi va
porshenlar prujinalar ta’siri ostida boshlang‘ich vaziyatiga qaytadi, ilashma ulanadi,
pnevmokuchaytirgichdagi havo esa atmosferaga chikib ketadi.