Tadqiqot natijalari va ularning muhokamasi




Download 26 Mb.
Pdf ko'rish
bet58/157
Sana01.08.2024
Hajmi26 Mb.
#269016
1   ...   54   55   56   57   58   59   60   61   ...   157
Bog'liq
1. Ж.Н.Узоқов MAXSUS SON 2023-1 мақола нашрга чиқди.

Tadqiqot natijalari va ularning muhokamasi
Patent va ilmiy-tadqiqot ishlarining tahlilidan kelib chiqqan holda taklif qilingan texnologiyani 
amalga oshirish uchun kombinatsiyalashgan agregatda ramaga sharnirli biriktirilgan plankali 
g‘altakmola qo‘llash lozim deb topildi. G‘altakmolani qo‘llash ekish hududi dala yuzasini tekislaydi, 
yuzadagi kesaklarni maydalaydi va tuproqni zichlaydi. G‘altakmola ekish hududiga, ya’ni 
shakllantirilgan sug‘orish egatining ikki yon tomoniga ishlov beradi. Shuning uchun unda seksiyalar 
soni ikkita bo‘lib, har bir seksiyaning qamrash kengligini qo‘yidagi ifoda bo‘yicha aniqlaymiz
b
с

(
B
эк 
- b
a
)
/2

(1) 
bunda 
b


sug‘orish arig‘ining eng katta kengligi, m; 
B
эк 
– 
ekish hududining kengligi, m. 
(1) ifoda bo‘yicha 
B
эк 
=
106 sm va 
b
a
=45 sm bo‘lganda 
b
с
=
31 sm bo‘lishi lozim. Qabul qilamiz 
35 sm. 
G‘altakmolaning radiusini (3-rasm) qo‘yidagi formula bo‘yicha aniqlaymiz [8, 9] 
)
cos(
1
2
)
(
1
2
1
1
2











h
h
сtg
r
r
км
кт
, (2) 
Bunda 
r
км
– kesakning o‘rtacha radiusi, m; 
h
1
– g‘altakmolaning botish chuqurligi, m;
h
2
kesakning botish chuqurligi, m; 
φ
– g‘altakmolaning kesak bilan ishqalanish burchagi, grad; 

φ

– kesakning tuproq bilan ishqalanish burchagi, grad. 
(2) ifoda bo‘yicha 
r
км
=5 sm, 
h
1
=5 sm, 
h
2
=2 sm, 

=25

va

1
=35

bo‘lganda
r
к
≥14,3 sm. Qabul 
qilamiz 
r
к
=15 sm. 
G‘altakmoladagi plankalar sonini quyidagi formula bo‘yicha aniqlaymiz [8, 9]
,
arcsin
2
arcsin
2
2
1
1













кт
кт
кт
кт
пл
r
h
r
сos
r
h
r
n


(3) 
(3) ifoda bo‘yicha 
r
км
=15 sm, 
h
1
=50 mm bo‘lganda 
n
пл
=7,78 dona. Qabul qilamiz 
n
пл
=8 dona. 
Plankani o‘rnatish burchagini u bo‘yicha tuproqni siljish shartidan aniqlaymiz. Buning uchun 
quyidagi shart bajarilishi shart [10].
.
2
4





(4) 
 
(4) ifodadan 

= 25

bo‘lganda 
ɣ
пл
=32
0



INNOVATSION TEXNOLOGIYALAR Maxsus son, 2023-yil, dekabr 
ISSN 2181-4732 
54 
3-rasm. G‘altakmola radiusini aniqlashga doir sxema 
Kombinatsiyalashgan agregat g‘altakmolasining harakati davomida dalaning notekisliklari va 
tuproqning fizik-mexanik xossalari o‘zgaruvchanligi tufayli u bo‘ylama-tik tekislikda ramaga 
berkitilgan nuqtaga (sharnirga) nisbatan majburiy tebranib ishlaydi, ya’ni u ish jarayonida shu 
tekislikda burchak tebranishlarga ega bo‘ladi. Bu tuproqning bir tekis zichlanmasligiga olib keladi. 
Shuning uchun nazariy tadqiqotlarda g‘altakmolaning ishlov berish chuqurligi bo‘yicha bir tekis 
yurishi tadqiq etildi.
G‘altakmola tortqisining muvozanat holatidan og‘ish burchagini aniqlash uchun quyidagi ifoda 
olindi 
 




,
/
sin
2
2
2
2
2
2
1








































г
k

г
n
п
k
тг
x
г
z
m
В
b
l
m
l
l
l
С
l
В
C
N
l
m
t
R
t
(5) 
bunda 
N
х
-tuproq 
reaksiya 
kuchining 
gorizontal 
tashkil 
etuvchisi, 
N;
m
г
-g‘altakmolaning 
massasi, 
kg; 
l-
g‘altakmola 
tortqisining 
uzunligi, 
m;
l
п
- tortqini g‘altakmolaga berkitilgan nuqtasidan prujina bosim kuchi qo‘yilgan nuqtagacha bo‘lgan 
masofa, m; 
C

- tuproqning ish organining bir birlik qamrash kengligiga keltirilgan bikirligi, N/m
2

В
k
- g‘altakmolaning qamrash kengligi, m; 
ΔR
z
-o‘zgaruvchan kuchning amplitudasi, N;
δ
1
- reaksiya kuchining og‘ish burchagi, gradus; 
ω
- o‘zgaruvchan kuchning aylanma chastotasi, s-
1

b

- tuproqning g‘altakmolaning bir birlik qamrash kengligiga keltirilgan qarshilik koeffitsiyenti, 
N·s/m
2

С
п
-bosim prujinasining bikirlik koeffitsiyenti, N/m.
(5) ifodaning tahlili shuni ko‘rsatadiki, g‘altakmola tuproqqa botish chuqurligining va demak 
tuproq zichligining bir tekisligi uning massasi, uni rama bilan bog‘laydigan tortqining uzunligi, bosim 
prujinasining bikirligi, o‘zgaruvchan kuchning amplitudasi hamda tuproqning fizik-mexanik 
xossalariga bog‘liq bo‘lib, berilgan ish sharoiti uchun talab darajasidagi ish sifati g‘altakmolaning 
massasi va bosim prujinasining bikirligini to‘g‘ri tanlash hisobiga erishiladi. 

Download 26 Mb.
1   ...   54   55   56   57   58   59   60   61   ...   157




Download 26 Mb.
Pdf ko'rish

Bosh sahifa
Aloqalar

    Bosh sahifa



Tadqiqot natijalari va ularning muhokamasi

Download 26 Mb.
Pdf ko'rish