Quyidagilarni alohida-alohida izohlang:
Yacheyka (yacheyka; cell);
Jadval (tablitsa; table);
Varaq (list; page);
Ish kitobi (rabochaya kniga; workbook).
Quyidagi jadvalni to‘ldiring:
|
Ustunlar soni
|
Satrlar soni
|
Yacheykalar soni
|
MS Excel 2003
|
|
|
|
MS Excel 2007
|
|
|
|
MS Excel 2010
|
|
|
|
MS Excel 2013
|
|
|
|
MS Excel 2016
|
|
|
|
Quyidagilarni amalda bajarib ko‘rsating:
Oxirgi ustunga tez borish va birinchi ustunga qaytish.
Oxirgi satrga tez borish va birinchi satrga qaytish.
Istalgan yacheykaga tez borish.
Aynan o‘rtadagi satr, o‘rtadagi ustun va o‘rtadagi yacheykaga tez borish.
A, B va C ustunlarda ma’lumot bor. B ustundagi ma’lumotlar ko‘rinmas holatda yashirilsin.
|
|
Avvalgi holat
|
Keyingi holat
|
A1, A2 va A3 satrlarda ma’lumot bor. A2 satrdagi ma’lumotlar ko‘rinmas holatda yashirilsin.
|
|
Avvalgi holat
|
Keyingi holat
|
Ikki ustun va satr orasiga mos ravishda yangi ustun va satr qo‘shish.
Yacheykalar uchun absolut va nisbiy adres tushunchalari.
Yacheykaga quyidagicha bir nechta satrli matn yozish.
Istalgan ikkita yacheykadagi sonli ma’lumotlar (x va y) ustida quyidagi matematik amallar bajarilsin:
qo‘shish (x + y);
ayirish (x – y);
ko‘paytirish (x * y);
bo‘lish (x / y);
darajaga ko‘tarish (xy);
ildiz chiqarish ( );
qoldiqli bo‘lish (x mod y);
x ning y foizini aniqlash.
Ketma-ket kelgan 10 ta yacheykadagi sonli ma’lumotlar ustida quyidagi amallar bajarilsin:
qo‘shish (x1 + x2+ … + x10);
ko‘paytirish (x1 * x2 * … * x10);
eng kattasi va eng kichigini aniqlash (max[x1:x10] ва min[x1:x10];
Berilgan haqiqiy sonning butun va kasr qismini aniqlash:
Қуйидаги икки хил фрагмент шакллантирилсин (1-а, б расмлар):
43
44
1-а расм 1-б расм.
Quyidagi funksiya qiymatini hisoblovchi formula yozilsin:
Ushbu funksiyaning oraliqdagi qadam bilan olingan qiymatlari aniqlansin va grafigi chizilsin.
A1 yacheykaga biror son yozilsin. Agar bu son oraliqqa tegishli bo‘lsa “Ha”, aks holda “Yo‘q” so‘zini B1 yacheykada hosil qiluvchi formula yozilsin.
A1 yacheykaga biror son yozilsin. Bu sonning ва oraliqlardan biriga tegishli bo‘lsa “Ha”, aks holda “Yo‘q” so‘zini B1 yacheykada hosil qiluvchi formula yozilsin.
Ushbu kvadrat tenglamani yeching: .
Birorta yacheyka tanlansin va unga 11, 12, 13 butun sonlardan boshqa ma’lumotlarni yozish taqiqlansin.
Sizningcha ushbu ifodaning qiymatini hisoblashda MS Excel protsessori boshidan boshlab ketma-ket qaysi amallarni bajarib boradi va umuman natija nimaga teng bo‘ladi?
A1 yacheykaga 4, B1 yacheykaga 6 va C1 yacheykaga 8 soni yozilsin. Bu yacheykalar belgilab olinib, quyidagi diagrammalar hosil qilinsin:
Gistogramma Doiraviy diagramma ko‘rinishi
45
Trubaviy diagramma
Quyidagi jadval hosil qilinsin va birinchi marta “FIO” bo‘yicha, ikkinchi marta “Yoshi” bo‘yicha o‘sish tartibida saralansin:
№
|
FIO
|
Yoshi
|
1
|
Badalov Lochin
|
42
|
2
|
Alimov Fazliddin
|
15
|
3
|
Choriyev Jo‘ra
|
33
|
4
|
Narziyev Shavkat
|
26
|
5
|
Mansurov Odil
|
18
|
Quyidagi amallarni bajaring:
ushbu 001456 sonini kiriting va shu ko‘rinish o‘zgarmas qolsin;
ushbu 11-03 yozuvini kiriting va shu ko‘rinish o‘zgarmas qolsin;
123456789 sonini kiriting va so‘ng uni 123 456 789 kabi guruhlang;
23,567 sonini kiriting va uni 23,57 ko‘rinishida tasvirlang;
134 sonini kiriting va uni 1,34YE+02 ko‘rinishida tasvirlang.
“Лист1” dagi A1 yacheykaning tarkibini “Лист2” dagi A1 yacheykada akslantirish;
Gipermurojaat (Giperssilka) yaratish orqali “List1” dan “List3” ga tez o‘tish.
MS Excel da avtofiltr bilan ishlash.
46
Topshiriqlarga javoblar
|
Ustunlar
soni
|
Satrlar
soni
|
Yacheykalar
soni
|
MS Exsel 2003
|
256
|
65536
|
16777216
|
MS Exsel 2007
|
16384
|
1048576
|
17176592384
|
MS Exsel 2010
|
16384
|
1048576
|
17176592384
|
MS Exsel 2013
|
|
|
|
③ Quyidagi amallarni bajarishda:
[Ctrl+↓] ―oxirgi ustunga tez borish [Ctrl+↑] birinchi ustunga qaytish
[Ctrl+→] ― oxirgi satrga tez borish [Ctrl+←] birinch satrga qaytish
Istalgan yacheykaga tez borish uchun [RTU1] o‘rniga istalgan satr va ustun tanlanadi
Aynan o‘rtadagi satr va ustunga borish uchun avval satr va ustunlarning qanchaligi hisoblanadi va ularni teng ikkiga bo‘linadi. Masalan: 2010 MS Excel dasturini olaylik undagi ustunlar soni 16384 ta uning yarimi 8192 bu qaysi kombinatsiyaga to‘gri kelishni topamiz:
A-Z―26 (umumiy harflar kombinatsiyasi) ta harf
AA-ZZ―676 (umumiy harflar kombinatsiyasi) ta harf
AAA-AZZ―676 ta harf
BAA-BZZ―676 ta harf
....
....
WAA-WZZ―676 ta harf
XAA-XFD―134 ta harf
Ustunlarning eng o‘rtasi 8192 bu esa LCBga to‘g‘ri keladi.
Satrlarning eng o‘rtasi 524188 ga to‘g‘ri keladi.
47
④ Ma’lumotlarni ko‘rinmas qilishning bir necha usullari
Avvalgi holati Keyingi holati
Ko‘rinmas xolatga keltirishning bir ncha usullari bor. Ular bilan tanishamiz:
[Ctrl+0]― ustunni ko‘rinmas qilish.
[Shift+Ctl+0]―ustunni paydo qilish
[Скрытьъ]―ustun tanlanib sichqonchaning o‘ng tugmasi tanlanadi
[Показать] yoki [Отабразь]―ustunni paydo qilish
[Данные] bo‘limidan [Гуруппировать] tanlanadi va
[-]―bosganda ustun yo‘q bo‘ladi.
[+]―bosilganda ustun paydo bo‘ladi.
⑤ Satrni yo‘q qilish usullari
[Ctrl+9]―satrni ko‘rinmas qilish
[Shift+Ctrl+9]―satrni paydo qilish.
[Скрытьъ]―satr tanlanib sichqonchaning o‘ng tugmasi tanlanadi
[Показать] yoki [Отабразь]―satrni paydo qilish.
[Данные] bo‘limidan [Гуруппировать] tanlanadi
[-]―bosganda satr yo‘q bo‘ladi.
[+]―bosilganda satr paydo bo‘ladi.
48
⑥ Satr va ustun qo‘shish uchun quyidagi usullar
Satr qo‘shish uchun biror bir satrni tanlab sichqonchaning o‘ng tugmasini bosib [Вставить] bosiladi.
Ustun qo‘shish uchun biror bir satrni tanlab sichqonchaning o‘ng tugmasini bosib [Вставить] bosiladi.
⑧ Bir necha satrlar bilan ishlash uchun
[Alt+Enter]―bir necha satrlar bilan ishlash.
⑨ Matematik amallar.
Qo‘shishning bir necha usullari:
a.1.[=A2+B2]
a.2. [=Сумм(A2+B2)]
a.3. [=4+5]
Ayirishning bir necha usullari:
b.1. [=B2-A2]
b.2. [=Сумм(B2-A2)]
b.3. [=5-4]
Ko‘paytirishning bir necha usullari:
c.1. [=A2*B2]
c.2. [=Сумм(A2*B2)]
c.3. [=4*5]
Bo‘lishning bir necha usullari:
d.1. [=A2/B2]
d.2. [=Сумм(A2/B2)]
d.3. [=A2/B2]
Darajaga ko‘tarish:
[=A2^B2]
Ildiz chiqarish:
[=Если(A2>0; Ln(A2)]
Agar ildiz bo‘lsa:
[=Если(A2>0; Ln(A2); Корень(-A2))]
49
Foizni aniqlash:
[=A2*B2/100].
⑩ Matematik amallar.
Qo‘shish:
[=Сумм(A1:C5)]
Ko‘paytirish:
[=Произвед(A1:C5)]
Maxsimum va minium:
[=Мин(A1:C5)]
[=Maкc(A1:C5)]
A1 yacheykadan C5 yacheykagacha belgilab olib Вставка bo‘limidan Формула tanlanib Макс(Мин) bosiladi.
⑪ Butun va kasr qismlar.
[=отбр(B2)]―butun qism
[=2.5-отбр(2.5)]―kasr qism.
⑫ Fragmentni shakllantirish:
Fragmentni shakllantirish uchun: istalgan yacheykalar tanlanadi(B2,C2,D2). Главная→
⑬ Funksiyani hisoblovchi formula
⑭ y=x^2-4 funksiyaning grafigi
⑮ [2;5] oraliqdagi funksiya
Shu oraliqqa tegishli bo‘lgan qiymatlar C1ga yacheykaga kiritiladi.
Shu oraliqqa tegishli bo‘lmasa
⑯ [-∞;2]va [+∞;5] oraliqdagi funksiya.
50
51
⑰ Kvadrat tenglama.
⑱ Taqiqlovchi sonlar.
[Данные→Праверка данных]
⑲ Amallarni hisoblash
52
⑳ Diagramma qo‘yish.
Gistogramma. [Вставка→Диограммы→Гистограмма]
Doiraviy diogramma. [Вставка→Диограммы→Круговая]
Turbovoy diogramma [Вставка→Диограммы→Линейчатая]
21. Tartiblash uchun.
ФИО belgilab olinib:
[Главная→ → →Сортировка]
22 Amallarni bajarish.
A. 001467→sichqonchaning o‘ng tugmasini bosib [Формат ячеек→дополнительный→почта индекс].
B. 11-03→’11-03
123456789→
23.567→
53
134→1,34E+02
23. Лист1 dagi ma’lumotlarni Лист2 ga akslantirish.
Лист1 ning A1yacheykasiga ma’lumot yozib, Лист2ning istalgan yacheykasiga quyidagi formula yoziladi: [=Лист1!А1+Enter]
54
24. Гиперссылка yaratish.
Bunda istalgan yacheyka tanlanib, sichqonchaning o‘ng tugmasi bosiladi va Гиперссылка tanlanib, yuqoridagi oyna paydo bo‘ladi. Bunda istalgan Лист tanlanadi.
Avtofiltr bilan ishlash.
55
Foydanilgan adabiyotlar ro‘yxati
Abdullayev Z.S., Mirzayev S.S., Shodmonova G., Shamsiddinov N.B. Informatika va axborot texnologiyalari. – T.: A. Navoiy nomidagi O‘zbekiston Milliy kutubxonasi nashriyoti, 2012. – 444 b.
Aripov M., Begalov B., Begimqulov U., Mamarajabov M.. “Axborot texnologiyalari”. O‘quv qo‘llanma. – T.: NOSHIR, 2009.
Aripov M.M.va boshqalar. “Informatika va axborot texnologiyalari”. O‘quv qo‘llanma, 1-qism. – T.: “Universitet”, 2007.
Axborot texnologiyalari: O‘quv qo‘llanma. -T.: O‘zbekiston Respublikasi IIV Akademiyasi, 2008. 158 b.
Begalov B.A., Inog‘omjonov E.E., Nasreddinova Sh. Ma’lumotlar bazalari. O‘quv qo‘llanma, – T.: TDIU, 2006. -150 bet.
G‘ulomov S.S., Alimov R.X va b. Axborot tizimlari va texnologiyalari. –T.: Sharq, 2000.
Qosimov S.S. Axborot texnologiyalari. O‘quv qo‘llanma. – T.: “Aloqachi”, 2006. – 370 b.
G‘ulomov S.S., Begalov B.A. Informatika va axborot texnologiyalari. – T.: Fan, 2010. – 704 b.
Закирова Ф.М. и др. Информатика и информационные технологии. Т.: Алокачи. 2007. – 176 с.
Арипов М.М. ва бошқалар. Информатика, информацион технологиялар. – Т.: ТДЮИ, 2005. – 276 б.
Информатика / Н.В.Макарова таҳрири остида. Т.: 2005. – 344 б.
https://uz.wikipedia.org/
http://mooc.tuit.uz/
https://ichip.ru/
https://www.lynda.com/
|