Soat mintaqasi UTC+5
Kod ISO 3166-2 UZ-QA
Telefon kodi +998
Internet domeni .uz
Avtomobil
raqami kodi
70
Rasmiy sayti Qashqadaryo viloyat
hokimligi rasmiy veb sayti (h
ttps://qashqadaryo.uz)
Kitob tumani hududidan oqib
o
ʻtayotgan Qashqadaryo daryosi
Qashqadaryo viloyati
tumanlari haqida alohida
maqolalarga q; mas, Dehqonobod tumani, Kasbi tumani
va boshqalar. Viloyat hududi, asosan,
Qashqadaryo
botig
ʻini oʻz ichiga olgan; shim., sharq va jansharqdan
Zarafshon hamda Hisor tizma tog
ʻlari bilan oʻralgan.
Tog
ʻlar bilan tekisliklar orasini adirlar egallagan.
Tekislikning katta qismi g
ʻarbda Sandiqli va Qizilqum
cho
ʻllari bilan tutashgan Qarshi choʻlidan iborat. Iqlimi
kontinental. Qishi nisbatan yumshoq. Yozi uzoq (155-
160 kun), issiq, quruq. Yanvarning o
ʻrtacha temperaturasi 0,2° dan
1,9° gacha, iyulniki 28°-29,5°. Eng yuqori temperatura 45°. Eng past
temperatura −20°.-yiliga tekisliklarda 290-300 mm, adirlarda 520-
550 mm, tog
ʻlarda 550-650 mm yogʻin tushadi. Yogʻin, asosan, bahor
va qishda yog
ʻadi, yozda garmsel esadi. Togʻlarda turgʻun
qor qoplami
hosil bo
ʻladi (2-6 oy). Vegetatsiya davri tekisliklarda 290-300
kungacha. Asosiy daryosi — Qashqadaryo. Uning irmoqlari —
Jinnidaryo, Oqsuv, Yakkabog
ʻdaryo, Tanxozdaryo, Gʻuzordaryo
(Katta va Kichik O
ʻradaryo bilan birga).
Daryolar qor, yomgʻir va
muzliklar suvidan to
ʻyinadi. Daryo suvidan, asosan, sugʻorishda
foydalaniladi. Chimqo
ʻrgʻon, Qamashi,
Pachkamar suv omborlari;
Fayziobod, 8 Mart, Eskibog
ʻ, Eski Anhor, Koson, Paxtaobod, Qarshi
va boshqalar kanallar bor. Qarshi cho
ʻlini oʻzlashtirishda 6 nasos stansiyasi, ochiq va yopiq kollektor drenaj
tarmoqlari qurilgan. Sug
ʻoriladigan yerlarning tuprogʻi, asosan, tipik va och boʻz tuproqlar. Kitob —
Shahrisabz soyligida ko
ʻproq qumoq tuproqlar mavjud. Togʻlarda balandlik mintaqalari boʻylab tipik boʻz
tuproqlar tarqalgan. Tabiiy florasi 1200 ga yaqin yuksak o
ʻsimlik turidan iborat. Viloyatda 76,6 ming ga
o
ʻrmon mavjud. Oʻrmonlarning asosiy qismini archa va saksovulzorlar tashkil etadi. Togʻ yon bagʻirlari har
xil o
ʻt oʻsimliklari bilan qoplangan, shuningdek, butazorlar ham bor. Togʻ oʻrmonlari archa, bodom, pista,
jiydazorlardan iborat. Tog
ʻlarda naʼmatak, zirk, chakanda, anzur piyozi, qora zira va boshqalar oʻsadi.
Viloyat hududida 100
dan ziyod qush turi, sut emizuvchilarning 60 turi, sudralib yuruvchilarning 7 turi
uchraydi. Daryo va suv havzalarida qumbaliq, ilonbosh, zog
ʻorabaliq, gulmohi, xramula, qorabaliq
yashaydi.
Viloyatda Hisor tog
ʻoʻrmon va Kitob davlat geologiya qoʻriqxonalari joylashgan; Kitob
balandtog
ʻ rasadxonalar majmuasi faoliyat koʻrsatadi.
Viloyat Qashqadaryo havzasida va Pomir-Oloy tog
ʻ tizmasining gʻarbiy chekkalarida joylashgan. Viloyat
hududi g
ʻarbdan sharqqa tomon 300-400 metrgacha koʻtarilib boradi. Viloyatning sharqiy qismi Kitob-
Qamashi tog
ʻ etaklaridan iborat boʻlib, u yerlarning balandligi 450-500 dan 900-950 metrgacha boradi.
Viloyat doirasidagi tog
ʻlarning asosiy qismi uning shimoli-sharqiy qismini egallagan.
Bu yerdagi
tog
ʻlarning eng baland nuqtalari 4000 metrgacha yetadi. Qashqadaryo viloyati maydoni 28,6 km, aholisi
2.442,2 mingdan ortiq (2006). Aholining qariyb 3/4 qismi qishloqlarda istiqomat qiladi.
Aholisi, asosan, o
ʻzbeklar (91,2 %), shuningdek, tojik, turkman, rus, qozoq, ukrain, ozarbayjon, koreys,
qirg
ʻiz, turk, ukrain, belorus va boshqalar millat vakillari ham yashaydi. Aholining oʻrtacha zichligi
1 km²ga 83,7 kishi. Shahar aholisi 587,5
ming kishi, qishloq aholisi 1790,7 ming kishi (2005).
