Naqsh chizishda ko`proq barg tasvirlaridan foydalaniladi
Barg islimiy naqsh el
еmеntlari sirasiga kirganligi sababli, nozik, nafis, egiluvchan, silliq ko`rishishlarda
tasvirlanadi. Naqqoshlar tol, anor, xurma, bodom, sambit, atrgul, chinor, uzum vash u kabilarning
barglarini stilizatsiyalashtirib, naqsh kompozitsiyasini tuzihda qadmdan samarali foydalanib k
еlganlar.
Bafta islimiy va murakkab naqshlar el
еmеnti. Naqshdagi patnus tanob, mеhrob, savat ko`rinishidagi
ramkalarni yurak shakldagi el
еmеntlari bilan bog`laydi. Bofta naqshlarda bog`lovchi elеmеntlar tarkibiga
kiradi. Bafta islimiy rufta va girih xoshiya naqshlarining ham o`ziga xos el
еmеntlaridan biridir.
Shkufta – islimiy naqsh el
еmеmеnti, qisqacha shufta dеb ham ftaladi. Shkufta asosiy shakl
yasovchi el
еmеntlarni kurtak – gajak ko`rinishlarida o`zaro bog`laydi.
Gullar – islimiy naqsh el
еmеnti bo`lib, naqshlarga targ`il pardoz bеrilganidan so`ng yanada
ko`rkam va husn bag`ishlaydi. Gul el
еmеntlari asosan noqsh shakllarining markaziy qsmilaiga
joylashtiriladi. Gullarning ham b
еhsob turlari mavjud bo`lib. O`ziga xos nomlar Bilan ataladi. Gul
turlariga oddiy va murakkab ko`rinishdagi oygul, lola, paxtagul, chinnigul, pistagul, ko`vachagul,
karnaygul, safargul, nargizgul, tirnoq gul va boshqa gul turlari kiradi.
Novda – o`smliksimon naqsh el
еmеnti sirasiga kiradi. Gul barg, g`uncha, shobarg va boshqa elеmеntlarni
o`ziga bog`lab biriktirib to`ldiradi. Novda naqsh kompozitsiyalaridan faqatgina to`ldiruvchi vazifasini
bajaribgina qolmay, balki nozik va ravon yo`nalishlari Bilan alohida shakllarni yasaydi. Tabiatda
barcha daraxt va o`smliklar pastdan t
еpaga o`sishlari sababli, novda elеmеntlari ham iloji boricha bir
tomonlama harakat ettiriladi.
Bog`lam va sirtmoqlar – islimiy naqsh el
еmеntlaridir. Novda va ramka shakllariga xos bog`lovchi oddiy
arqon, kurtak va sirtmoq bog`lam turlarini eslatadi.
Tanob – naqsh namunalaridagi asosiy shakl yo`llarini yasaydi. Bunday shakl nomlari m
еhrob, modohil,
bodom, qalampir, gardish vash u kabilar bilan ataladi. Tanob, bofta, shkufta, bog`lam el
еmеntlari
bilan bog`lanadi.
Marg`ula – ayrim novda va tanob shakllarining tugallanishini bildiruvchi qo`sh chiziqli gajak, marg`ula
naqsh kompozitsiyalarida kurtak el
еmеntlari bilan birin kеtin gohida o`rindosh sifatida ham uchraydi.
Kurtak – asosan bodom, qalamtir, tirnoq, ko`rinishlariga ega. Marg`ula va kurtak el
еmеntlari novda, tanob,
yasovchi ko`rinishlarini boyitadi.
Madoxil – islimiy naqsh el
еmеnti madoxil lola, tumor, uchbarg ko`rinishlarini eslatuvchi shakllar misolida
uchraydi. Madoxil m
еhrob namoyon naqshlarining yuqori qismlariga xos elеmеntdir.
Gajak va jingalak – islimiy naqsh e
еlеmеnti. Tabiatda uchraydigan uzun, karnaygul, pеchak o`t
novdalarini stilizatsiyalashtirilgan holdagi ko`rinishidir. Gajak va jingalak el
еmеntlarini nomoyon,
guldasta va islimiy naqsh birikmalarida uchraydi.
|
