Reja: Zamonaviy operatsion tizimlar




Download 23 Kb.
Sana26.03.2024
Hajmi23 Kb.
#177770
Bog'liq
Operatsion tizim-fayllar.org
Документ Microsoft Word (2), Biologiya test, @uqituvchiga hujjat MMIBDO, “Windows operatsion sistemasi” mavzusini o’qitishda modulli didaktik, 2-мактаб ЙЎЛ ХАРИТАСИ, 1. Dehqonchilik fanining asosiy vazifasi nimadan iborat -fayllar.org, 12, Axloqning tarkibi va funktsiyalari, 3-seminar mashg‘ulot Mavzu O‘qish darslarida ilmiy–ommabop asar-fayllar.org, 3-Mavzu Har xil janrdagi asarlarni o`qitish metodikasining o`zi-www.hozir.org, O`zbеkistоn rеspublikаsi оliy vа o`rtа mахsus tа’lim vаzirligi t (2), Mavzu mahsulotlarning sifat ko rsatkichlari reja, 1543659101 68502, 1. Mehnat tarbiyasining mohiyati, maqsadi, vazifalari, shakl va , Sinfdan tashqari boshlangich bosqich darslarini tashkil etish 2

Mavzu: Operatsion tizimlar
Reja:

  1. Zamonaviy operatsion tizimlar.

  2. Kompyuterning texnik vositalari.

  3. Operatsion tizim vazifalari.



Operatsion tizim - foydalanuvchi bilan interfeys, kompyuterning texnik vositalarini boshqarish, fayllar bilan ishlash, ma'lumotlarni kiritish va chiqarish, amaliy dasturlar va yordamchi dasturlarning bajarilishini ta'minlovchi tayanch kompyuter dasturlari to'plami. Operatsion tizim kompyuterni yoqgandan so'ng o'z ishini boshlaydi. Operatsion tizim vazifalari: kompyuter qurilmalarining ishlashini boshqarish; fayllar bilan ishlash; dasturlarni boshqarish (ishga tushirish, xotira va boshqa resurslarni ajratish); foydalanuvchi bilan o‘zaro hamkorlik Yadro (buyruq protsessori), buyruqlarni shifrini ochadigan va bajaradigan - buyruqlarni dastur tilidan kompyuterga tushunarli "mashina kodlari" tiliga tarjima qiladi. Ядро (командный процессор), расшифровывающий и выполняющий команды– переводит команды с языка программ на язык «машинных кодов», понятный компьютеру. Drayverlar - bu qurilmalarni boshqaradigan dasturlar. Drayverlar – bu boshqa dasturga (odatda operatsion tizimga) qaysidir qurilmaning apparat ta’minotiga kirish imkonini beruvchi kompyuter dasturi. Kompyuterni yoqish - o'z-o'zini testlash OT yuklagichini qidiruvi yuklagich dasturini OXQga o'tkazish va tashqi qurilmalarda OT fayllarini qidirish Grafik interfeysni yuklash

  • Включение ПК – самотестирование

  • Поиск загрузчика ОС

  • Передача программы загрузчика в ОЗУ
    и поиск файлов ОС на внешних устройствах

  • Загрузка графического интерфейса
    Linux - bu IBM-ga mos keluvchi shaxsiy kompyuterlar va ish stantsiyalari uchun operatsion tizim. Bu ko'p foydalanuvchili operatsion tizim bo'lib, tarmoq oynali grafik tizimi Window System bo'lib, ochiq tizimlar standartlari va Internet protokollarini qo'llab-quvvatlaydi va Unix, DOS, MS Windows tizimlari bilan mos keladi. Tizimning barcha komponentlari, shu jumladan dastlabki matnlari cheklanmagan miqdordagi foydalanuvchilar uchun bepul nusxa ko'chirish va o'rnatish uchun litsenziya bilan tarqatiladi. Linux – это операционная система для IBM-совместимых персональных компьютеров и рабочих станций. Это многопользовательская операционная система с сетевой оконной графической системой Window System, поддерживает стандарты открытых систем и протоколы сети Интернет и совместима с системами Unix, DOS, MS Windows. Все компоненты системы, включая исходные тексты, распространяются с лицензией на свободное копирование и установку для неограниченного числа пользователей.
    OT lar tizimli dasturiy ta’minot asosi hisoblanadi. Operatsion tizimsiz kompyuter apparaturasi va dasturlari bilan bog‘lanish mumkin emas. Hamma apparat va dastur vositalari bilan faqat «dallol» dasturi — operatsion tizim yordamida bog‘lanish mumkin Operatsion tizim deb, kompyuterning apparat va dasturiy resurslari bilan bog‘lanishi avtomatlashtirishni ta’minlovchi dasturlar majmuasiga aytiladi. OT ning asosiy funksiyalari quyidagilardir:
    • dasturlami operativ xotiraga yuklash va ulaming bajarilishini boshqarish;
    • tashqi qurilmalar va bajarilayotgan dasturlar orasida ma’lumotlami almashish amallarini ta’minlash;
    • dasturlar bajarilishi vaqtida nostandart holatlarga xizmat qilish;
    • bajarilib bo‘lingan dasturlami operativ xotiradan olib tashlash va yangi dasturlami yuklash uchun joy bo‘shatishi;
    • dasturlar va ma’lumotlami tashqi qurilmalarda qidirish va saqlashni tashkil etish;
    • foydalanuvchi va operatsion tizim o‘zaro bog‘lanishini tashkil etish foydalanuvchi buyruqlarini qabul qilish va bajarish;
    • bir disk qurilmasidan boshqasiga nusxa olish, disk qurilmalaiini formatlash va boshqa turli yordamchi (servis-xizmatchi) funksiyalami bajarish.
    Operatsion tizimning kiritish-chiqarish asosiy tarkibiy qismi, odatda, kompyuter doimiy xotirasiga yoziladi, qolgan qismlari esa lazer, vinchester diski yoki yumshoq diskda joylashtiriladi, u shuning uchun ham tizimli disk deb ataladi. Tizimli disksiz kompyuter prinsip jihatdan ishlamaydi. Operatsion tizim kompyuter islilash jarayonida doimo ishchi holatdabo‘ladi. ОТ ishi kompyuter yoqilganda boshlanadi va u o‘chirilganda tugaydi. ОТ ning turlari Kompyuteming har bir modeli uchun individual ОТ lar ishlab chiqiladi. Yana shu bilan birga aynan shu model uchun, qoida bo'yicha, turli vazifali va turli imkoniyatli va xossali, turlicha ОТ larmavjud. Bitta foydalanuvchiga xizmat qiladigan bitta foydalanuvchili ОТ -yoki ko‘p foydalanuvchiga xizmat qiladigan ko‘p foydalanuvchili ОТ lar mavjud. Mutanosib (совместимый) shaxsiy kompyuterlar uchun bir nechta turli operatsion tizimlar oilasi ishlab chiqilgan: MS DOS, Windows, Linux (ommaviy UNIX tizimining bir ko‘rinishi) va boshqalar.
    SHK uchun yaratilgan eng oddiy ОТ lardan bin, birmuncha eskirgan bir dasturli va bir foydalanuvchili MS DOS (Microsoft Disk Operation System) dir. Uning birinchi versiyasi 1981— 1982-yillarda ishlab chiqilgan. Windows 9x operatsion tizimlar oilasi ko‘p dasturli va bir foydalanuvchili ОТ lar hisoblanadi, Win NT/2000/XP va Linux ОТ lari ko‘p dasturli va ko‘p foydalanuvchili va tarmoq ОТ lar hisoblanadi. Har bir ОТ uchun k»‘p sonli dasturlar ishlab chiqilgan. Bu dasturlar qaysi О Т uchun ishlab chiqilgan bo‘lsa, o‘sha ОТ boshqaruvchi ostida islilaydi. Shuning uchun ham, « Apparat p la tfo rm a » atamasi bilan birga « D astu riy p ia form a» atamasi ham ishlatiladi. Bu atama ishlatilganda u yoki bu ОГ uchun yozilgan dastur totg‘risida gapirilganda u «shu muhitda» ishJaydi deb tushuniladi. Keyingi vaqtda, Intel protsessori asosida apparat platformasi va Win ОТ dasturiy platformasi birgalikda boTganda Wintel platformasi atamasi ishlatiladi.
    Foydalanuvchi interfeysi (muloqoti) Foydalanuvchi va operatsion tizimning o‘zaro muloqoti har doim bir operatsion tizim uchun maxsus qoidalar asosida amalga oshiriladi. Bu qoidalar foydalanuvchi interfeysini tashkil etadi. Foydalanuvchining u yoki bu dasturiy tizim bilan o‘zaro muloqoti standart kelishuvlari qoidalari, usullari va vositalari majmuasi foydalanuvchi interfeysi deyiladi. Operatsion tizim foydalanuvchi interfeysining quyidagi 3 ta ko‘rinishi mavjud: matnli, jadvalli va grafik.



Download 23 Kb.




Download 23 Kb.