|
Samarqand davlat meditsinasi chorvachilik va biotexnologiyalar universiteti
|
| Sana | 29.01.2024 | | Hajmi | 175,51 Kb. | | #148045 |
Bog'liq momirov Zooinjeneriya fakulteti 303- guruh talabasi Momirov O’razali Veterinariya asoslardan Mustaqil talim mavzulari. Mavzu; ot paraskaridiozi va oksiuroz kasalliklari Reja - OTLARDA UCHRAYDIGAN PARASKARIDOZ KASALLIGI KELIB CHIQISHI VA OLDINI OLISH CHORALARI
-
Maqolada otlarda paraskaridozning kelib chiqishi, rivojlanishi, yuqish yo'llari va oldini olish yo'llari tasvirlangan. Bu yerda bir nechta asosiy faktlar va undan qanday foydalanish haqida. Paraskaridoz - bu parazitar kasallik bo'lib, o'z vaqtida davolanmasa, hayvonlarning o'limiga olib keladi. Ot paraskaridozi sayyoradagi eng keng tarqalgan gelmintozlardan biridir. Chunki askaridalar tomonidan ishlab chiqarilgan toksin allergik reaktsiyalar, bronxial astma va teri toshmasi ko'rinishida namoyon bo'ladi. Ichak devorining yallig'lanish kasalliklari ichakda uzoq davom etgan parazitizm tufayli yuzaga keladi.
Kalit so'zlar: paraskaridoz, o't, gelmintozlar, parascaris equorum, fulleborna, degelmintizatsiya.
Mavzuningligi. Mamlakatimizda yilchilik, naslchilik, va o't sportini rivojlantirish, zamonaviy zotdor otlarni ko'paytirish, zamonaviy beshkurash va polo sport turni ommalashtirish, sohaga to'g'ridan-to'g'ri moliyaviy investitsiyalarni keng jalb etish, moddiy-texnika bazasini oshirish. yo 'lida keng ko'lamli ishlar amalga oshirilmoqda. Yilqichilik - otlarni urchitish, ko'paytirish, zotni ta'minlash va naslchilik ishlari bilan shug'ullanadi. O'zbekiston diyorida yilqichilik an'analari va madaniyati minglab yillar bilan o'lchanadi. 20-asr davomida butun dunyoda125mln, shu 9, O'zbekistonda 50ming bosh yilqi mavjud bo'lgan. So'nggi qishloq xo'jalik mahsulotlari ichida mashina mexanizmlaridan keng ko'lamda kezish va avtomobil -yo'l transportining ishlab chiqarish ishlab chiqarish ot kuchiga bo'lgan talab so'nib bordi.
O'zbekistondagi yilqi soni atigi 89 ming boshni tashkil qildi. Xalqimizda o't sportiga yuki juda yuqori bo'lib, bugungi kunda ham otga bo'lgan mehr so'ngani yo'q. Xalq bayrami ko'pkari va boshqa ot bilan o'ynaladigan sport o'yinlarini o'tkazish an'ana sifatida avloddan-avlodga o'tib bormoqda. Hozirgi kunda dunyo yilqichiligi 4 ta asosiy yo'nalishda rivojlanmoqda: naslchilik yilqichiligi, ishchilarni o'stirish va ishchi otlar yilqichiligi, mahsuldor yilqichilik. . O'zbekiston Respublikasi Prezidentining ,,O'zbekiston Respublikasida yilqichilik va ot sportini rivojlantirishga doir qo'shimcha chora-tadbirlar to'g'risida'' 2017-yil 15-iyundagi PQ-3057-son qarori qabul qilindi. Ushbu qarorda Oʻzbekiston Respublikasi qoʻllab-quvvatlash dasturini ishlab chiqish va rivojlantirish uchun qulay dam olish, oʻt sportini shu koʻrinishdagi sport turini rivojlantirish va ommalashtirish vazifa qilib qoʻyilgan . Yurtimizda o'tlarni saqlash va jismoniy tarbiya qilish uchun zarur bo'lgan o'sish sur'atlari.
Yurtimizda o'tlarni saqlash va jismoniy tarbiya qilish uchun zarur bo'lgan o'sish sur'atlari. Yilqichilikni rivojlantirish uchun o'zlari mavjud bo'lgan yordam va yuqumsiz oshirish, parazitar hamda invasion oshirish kata to'siq bo'lib qoladi. Samarqand viloyati Payariq tumanida aholi qaramog'idagi 100 bosh o'tlarda izlanishlar klinik, kaprologik hamda terapevtik o'zgarishlar o'zgarishlarda ma'lum bo'ldiki o'tlar orasida tarqalish bo'yicha ichki yuqumsiz 44% ni, xizmat ko'rsatish 18% ni, turli xildagi xirurgik travmalar , o'smalar 12% ni hamda parazitar qilish 26% ni tashkil etar ekan. Bundan kelib chiqadigan aholi o'tlardagi parazitar o'tlardan ham keng tarqalgan bo'lib naslini va sifatini yaxshilashda hamda sport bilan shug'ullanishga kata to'siq bo'lmoqda. Bunday parazitar orqali o'tlar orasida keng tarqalgan otlar paraskaridozi, oksiroz hamda trematodozlar mavjud. Otlar paraskaridozi bilan zararlanganda hayvonda holatining yomonlashuvi, ishchanligining tushib ketishi ozib ketish va vaqtida chora ko'rilmaganda o'lim holatlari ham ko'plab yordam.
Kasalikkning kelib chiqishi. Otlar paraskaridozi sayyoramizda eng keng tarqalgan gelmintozlardan biri keladi. Chunki askaridalar ishlab chiqarilgan toksin allergik reaksiya, bronxial asthma va teri toshmalari ko'rinishida namoyon bo'ladi. Ichakda uzoq vaqt davomida devor yallig'lanish kasalliklari vujudga keladi. Paraskaris kir nematoma bo'lib, ur'ochisining 18-40sm ni, erkagining yordami 15-20sm ni tashkil qiladi. Urg'ochisi yumaloq tuxum ishlab chiqarish, diametri 0,09-0,1 mm, qalinligi mumkin. Paraskaris to'g'ridan - to'g'ri oraliq xo'jayinlarsiz rivojlanadi. Bu nematodaning tashkilot muhitdagi tuxumlari 1-2 haftada invaziv bosqichga yetadi. Invaziya alimentar yo'l bilan tushadi. Otlar oziq - ovqat yoki suv bilan invaziv tuxumini iste'mol qilish orqali kasallanadi. Ichakka tushgan tuxumdan lichinka chiqadi va u ichak devoridagi qontomirlariga o'tib
qon orqali o'pka va boshqa organlarga migratsiya qiladi.
Xulosalar:
1. Mamlakatimizda otlar orasida paraskaridoz bilan kasallanish 30%ni tashkil etadi.
2. Otxonalarda qulunlar, toylar va otlarni saqlash, parvarishlash, emlash ishlarini vaqtida olib borish, gigiyena qoidalarini to'g'ri joriy qilish.
3. Otlar orasida parazitar ishlab chiqarishning kelib chiqishi chiqishi olish, otxonalarda, yaylovlarda va yurish maydonlarida infektsiyalarni tarqatish massivlarini ko'rish.
4. Otlarni muntazam degelmintizatsiya qilish zarur.
5. Otxonalarni har doim tozalash, go'nglarni vaqtida olib ch iqish va dezinfeksiya o'z vaqtida amalga oshirishni tozalash kerak.
6. Otlar hamisha vetvrachlar nazoratida bo'lishi kerak.
ADABIYOTLAR
1. Andreevskiy, I.S. Ot kasalliklari haqida kitob / I.S. Andreevskiy. - M.: Librocom, 2012. - 532 b.
2. Antontsev, B. 21-asr boshlarida Rossiyada otchilik / B. Antontsev // Otchilik va ot sporti. - 2001. - No 1. - B. 2-4.
3. Borxunova, E.N. Choyqiruvchi otlarda ko‘krak a’zosi oyoq barmoqlarining tendonlari va suyak-tendon bo‘g‘imlarining morfofunksional xususiyatlari: dissertatsiya konspekti. dis. Ph.D. biol. Fanlar / E.N. Borxunova. - M.: MGAVMiB, 2000. - 15 b.
4. Vasilev, V.K. Buryatskaya davlat otxonasida sport otlarining jarrohlik kasalliklarini davolash / V.K. Vasilev, V.A. Leontyeva // 198
nomidagi Buryat davlat qishloq xo'jaligi akademiyasining xabarnomasi. V.R. Filippova. - 2009. - No 3. - B. 7-13.
|
| |
