3.1. Ichki saralash muammosining bayoni va samaradorlikni baholash yondashuvlari Koʻpgina hollarda, ma‘lumotlarning ba‘zi bir mezonlarga muvofiq
tartiblanishi ma‘lumotlarni qayta ishlashni soddalashtiradi. Masalan,
ikkilik qidiruvni ketma-ket qidirishni amalga oshirishda vaqtni sezilarli
darajada tejash, ikkilik yoki boshqa turdagi qidiruv algoritmlarini
amalga oshirishda katta yutuqlarni ta‘minlash uchun ma‘lumotlar
toʻplamini oldindan saralashga vaqt sarflash uchun yetarli sababdir.
Eng muhimi, in situ (joylashtirish) boʻyicha tartiblash algoritmlari
boʻlib, ular tartiblangan ketma-ketlikni egallagan xotira maydoni
ichidagi elementlarning almashinishini ta‘minlaydi. Bunday holda,
ma‘lumotlar ketma-ketligi odatda tezkor xotirada joylashgan massiv
sifatida tushuniladi - bunday massivlarni saralash ichki saralash deb
ataladi, aksincha tashqi saralash - ba‘zi tashqi manbalardan
ma‘lumotlarni olish (masalan, diskdagi fayl) sifatida tushuniladi.
Odatda ma‘lumotlar ba‘zi bir muhim qiymatlarning koʻtarilish yoki
kamayish tartibida saralanadi.
Algoritmni tahlil qilish ushbu algoritm yordamida muammoni hal
qilish uchun qancha vaqt sarflanishi haqida tasavvurga ega boʻlishni oʻz
ichiga oladi. Algoritmni baholashda, ma‘lum bir algoritm uchun uning
ishlashi davomida eng muhim boʻlgan amallar sonidan kelib chiqadi.
Saralash algoritmlari uchun bunday amallar asosiy taqqoslash amallari
va tartiblangan elementlarning uzatish amallari hisoblanadi.
Algoritm samaradorligini baholashda, odatda, uchta variantni
baholashga harakat qilinadi: eng yaxshi holat (vazifa eng qisqa vaqt
ichida amalga oshirilganda), eng yomon holat (vazifa maksimal vaqt
ichida amalga oshirilganda) va oʻrta holat , (buni odatda tahlil qilish eng
qiyin). Algoritmlarni saralashning asosiy koʻrsatkichlari bu algoritm
ishlashi davomida amalga oshirilgan taqqoslash va almashtirishlarning
oʻrtacha soni.
Shu bilan birga, algoritm tomonidan bajariladigan amallar sonini
aniq bilish samaradorlikni tahlil qilish nuqtai nazaridan juda muhim
54
emas. N - massiv elementlari sonining koʻpayishi bilan amallar sonining
oʻsish sur‘ati muhimroqdir.
