Samarqand 2022
1
SHAROF RASHIDOV NOMIDAGI
SAMARQAND DAVLAT UNIVERSITETI
Xotirani bo‘laklarga bo‘lib taqsimlash
ass. Karimov Islom
Reja
2
1. Virtual xotira.
2. Overley tuzilma.
3. Xotirani buferlash.
4. Xotirani keshlash.
Virtual xotira
Virtual xotira - bu kompyuter xotirasini boshqarish usuli bo'lib, u
asosiy xotira va ikkilamchi xotira (masalan, qattiq disk) o'rtasida avtomatik
ravishda dastur qismlarini ko'chirish orqali kompyuterda mavjud bo'lgandan
ko'ra ko'proq RAM talab qiladigan dasturlarni bajarishga imkon beradi.
Ishlayotgan dastur uchun bu usul mutlaqo shaffof va dasturchi tomonidan
qo'shimcha harakatlarni talab qilmaydi, ammo bu usulni amalga oshirish
uchun ham apparat, ham operatsion tizim tomonidan qo'llab-quvvatlash
kerak.
Virtual xotira tizimida dasturlar tomonidan foydalaniladigan, virtual
manzillar deb ataladigan manzillar kompyuter xotirasidagi jismoniy manzillarga
o’tkaziladi. Virtual manzillarni jismoniy manzillarga o’tkazish xotirani
boshqarish bloki deb ataladigan apparat tomonidan amalga oshiriladi. Dastur
uchun asosiy xotira mavjud va qo'shni manzil maydoni sifatida yoki
kompyuterda tegishli hajmdagi operativ xotira mavjudligidan qat'i nazar,
eglangan segmentlar to'plami sifatida ko'rinadi. Virtual manzil maydonlarini
boshqarish, jismoniy va virtual xotirani fragmentlash, birlamchi va ikkilamchi
saqlash oʻrtasida xotira boʻlaklarining harakatlanishi operatsion tizim tomonidan
amalga oshiriladi.
Virtual xotiradan foydalanish quyidagilarga imkon beradi:
1. dasturchini dastur qismlarini xotiraga yuklashni qo'lda
boshqarish va xotiradan foydalanishni boshqa dasturlar
bilan muvofiqlashtirishdan ozod qilish
2. dasturlarga tizimda mavjud bo'lgandan ko'ra ko'proq
xotira berish
3. ko'p vazifali tizimlarda ishlaydigan dasturlarni bir-biridan
ajratib, ularga bir-biriga mos kelmaydigan manzil
bo'shliqlarini belgilash
Overlay usuli
Overlay - kamroq operativ xotira talab qiladigan
dasturlarni yaratish imkonini beruvchi dasturlash usuli. Usul
dasturni bajariladigan bloklarga bo'lishdan iborat bo'lib, ular
ketma-ket bir xotira maydoniga o'z funktsiyalarini bajaradi
va keyingilari oldingilari ustiga yoziladi. Kompyuterlar
ko'pincha overlaylardan foydalanadilar, chunki chipdagi
tizim odatda kam xotiraga ega va virtual xotirani qo'llab-
quvvatlamaydi.
Overlay usuli dasturni fragmentlar deb ataladigan
q i s m l a rg a b o ' l i s h n i o ' z i c h i g a o l a d i . H a r b i r
fragmentlarning o'lchami mavjud xotiraga qarab
cheklangan. Xotiradagi overlay yuklanadigan joy region
deb ataladi (region, destination region). Dasturlar
ko'pincha turli overlaylarni yuklash uchun faqat bitta
xotira blokidan foydalansa-da, har xil o'lchamdagi bir
nechta regionlarni aniqlash mumkin.
Xotirani buferlash
Buferlash (inglizcha buffer) - almashinuvni, xususan kompyuterlar va
boshqa hisoblash qurilmalarida ma'lumotlarni kiritish va chiqarishni tashkil qilish
usuli bo'lib, ma'lumotlarni vaqtincha saqlash uchun buferdan foydalanishni o'z
ichiga oladi. Ma'lumotlar kiritilganda, ba'zi qurilmalar yoki jarayonlar buferga
ma'lumotlarni yozadi, boshqalari esa undan o'qiydi va chiqishda aksincha. Buferga
yozilgan jarayon ma'lumotlar u mo'ljallangan boshqa jarayon tomonidan qayta
ishlanishini kutmasdan darhol davom etishi mumkin. O'z navbatida,
ma'lumotlarning ma'lum bir qismini qayta ishlagan jarayon buferdan keyingi
qismni darhol o'qiy oladi. Shunday qilib, buferlash kiritish, chiqarish va qayta
ishlash jarayonlarini boshqa jarayon o'z vazifasini bajarishini kutmasdan parallel
ravishda bajarishga imkon beradi. Shuning uchun ma'lumotlarni buferlash ko'p
vazifali operatsion tizimlarda keng qo'llaniladi.
Xotirani keshlash.
Keshlash tez-tez foydalaniladigan ma'lumotlar va
kodlarni mikroprotsessor ichidagi "1-darajali keshda"
(tezkor xotirada) saqlash orqali tizim ish faoliyatini
oshirish usulidir.
registr
L1 -kesh
L2 -kesh
L3 -kesh
Operativ xotira
Doimiy xotira
Savollar?
| 