• Issiqlik o‘zgartkichlari.
  • Sanoat korxonalarining barchasida bugungi kunda texnologik jarayonlarning




    Download 8.92 Mb.
    Pdf ko'rish
    bet25/100
    Sana15.05.2023
    Hajmi8.92 Mb.
    #60022
    1   ...   21   22   23   24   25   26   27   28   ...   100
    Bog'liq
    texnologik o\'lchashlar va asboblar
    Kirish3., Elektron tijorat platformasi, Toshaliyeva S 1057-1061, UML qisqartmasi U, Ne\'matjonov Javlonbek tashkil etish
    Elektromexanik o‘zgartkichlar. Elektromexanik birlamchi o‘zgartkichlar 
    kiruvchi mexanik kattaliklar (bosim, ko‘chish, kuchlanish, ...) ni chiquvchi elektr 
    kattaliklar (kuchlanish, elektr toki, qarshilik, induktivlik, ...) ga o‘zgartirish uchun 
    qo‘llaniladi.
    Elektromexanik o‘zgartkichlar ikki guruhga bo‘linadi: parametrik va 
    generatorli o‘zgartkichlar. 
    Generatorli o‘zgartkichlar - shunday o‘zgartkichki, ularda axborot oqimini 
    shakllantirish uchun qo‘shimcha manbadan energiya talab qilinmaydi. Masalan, 
    termopara temperaturani termoEYUKga aylantirib, energiyani faqat o‘lchash 
    obyektidangina oladi. Shunday qilib, generatorli o‘zgartkichlarda energiya va 
    axborot oqimlarining yo‘nalishlari bir xil bo‘ladi. 
    Parametrik o‘zgartkichlar - shunday o‘zgartkichlarki, ularda energiya va 
    axborot oqimlarining yo‘nalishlari bir xil bo‘lmaydi. Xususan, agar obyektda 
    qarshiligi temperaturaga bog‘liq bo‘lgan termorezistor o‘rnatilgan bo‘lsa, u holda 
    axborot olish uchun asbobdan yoki o‘zgartkichdan termorezistorga tok o‘tkazish 
    zarur. Tokning o‘zgarishi o‘lchanayotgan temperaturaning o‘zgarishi haqidagi 
    axborot bo‘ladi. Axborot signalining intensivligi manba signali intensivligiga 
    bog‘liq bo‘lib, bu parametrik o‘zgartkichlarning o‘ziga xos xususiyatidir. 
    Issiqlik o‘zgartkichlari. Issiqlik o‘zgartkichlari quyidagi turlarga bo‘linadi: 
    termoelektrik 
    (termoparalar), 
    termorezistorli 
    (qarshilik 
    termometrlari), 
    termomexanik va manometrik. 
    Issiqlik o‘zgartkichlaridagi chiqish kattaligi elektrik yoki noelektrik kattalik 
    bo‘lishi mumkin, bu ular ishlashining fizik prinsipiga bog‘liq.
    Termoparalar. Keng tarqalgan termoelektrik o‘zgartkichlar – bu 
    termoparalar hisoblanadi. Termoparalar ikki turli moddadan iborat o‘tkazgichlar 
    uchlarini birlashtirib payvandlash orqali hosil qilinadi. O‘tkazgichlarning ikkinchi 
    uchlari ikkilamchi asbobga ulanadi.
    Termoparaning ikkita metalning kavsharlangan uchi “issiq” ulanma, erkin 
    uchlari “sovuq” ulanma deyiladi (16-rasm). A va V o‘tkazgichlar termoelektrodlar 
    deyiladi. Temoparada hosil bo‘ladigan EYUK ga termoEYUK deyiladi. 


    50 
    TermoEYUK hosil bo‘lishining sababi erkin elektronlar zichligi ko‘proq metalning 
    erkin elektronlar zichligi kamroq metalga diffuziyasi bilan izohlanadi.
    16-rasm. Termopara zanjiri. 
    Termoparaning “issiq” ulanmasi elektronlari qiziganda ularning harakat 
    tezligi, “sovuq” ulanmaning elektronlari tezligiga nisbatan ortadi. Termoparaning 
    “sovuq” ulanma uchlariga manfiy zaryadlar, “issiq” ulanma uchlariga musbat 
    zaryadlar to‘plana boshlaydi. Bu potensiallarning farqi termoparaning 
    termoEYuKni tashkil qiladi. 

    Download 8.92 Mb.
    1   ...   21   22   23   24   25   26   27   28   ...   100




    Download 8.92 Mb.
    Pdf ko'rish

    Bosh sahifa
    Aloqalar

        Bosh sahifa



    Sanoat korxonalarining barchasida bugungi kunda texnologik jarayonlarning

    Download 8.92 Mb.
    Pdf ko'rish