61
Ferrodinamik o‘zgartkichlarda burchak siljishlar o‘zgaruvchan EYUK ning
mutanosib qiymatiga o‘zgartiriladi.
Ular bosim, sarf, sath va boshqa kattaliklarni
o‘lchashda ishlatiladi. Bunda bu kattaliklarning qiymati ferrodinamik o‘zgartkich
ramkasining burilish burchagiga o‘zgartirilishi mumkin. O‘zgartkich ( 26-rasm)
uning magnit tizimini hosil qiluvchi magnit o‘tkazgich
1, boshmoq
2, o‘zak
3 va
harakatchan plunjer 7 ning siljishi vaqtida o‘zgaradigan ikkita halqasimon
4 va
rostlanuvchi
6 havo oraliqlaridan iborat. G‘altak
9 da
sanoat chastotali
o‘zgaruvchan ta‘minlanuvchi uyg‘otish chulg‘ami joylashgan. Bu g‘altak hosil
qilgan oqimi uyg‘otish chulg‘amiga o‘ralgan siljish chulg‘ami va o‘zgartkichning
aylanuvchi ramkachasi 5 da EYUK induksiyalaydi. Ramkacha siljish va uyg‘otish
chulg‘amlarining uchlari klemmali panel
8 ga chiqarilgan.
Ramkacha joylashgan havo oralig‘ida radikal magnit oqimi ramkacha
neytral holat chizig‘i NN bilan
mos kelganda, magnit ramkachani kesib o‘tmaydi
va undagi EYUK nolga teng bo‘ladi. Ramka NN chiziqdan chetga chiqqanda
undagi EYUK ramkachaning burilish burchagiga mutanosib induksiyalanadi.
26-rasm. Ferrodinamik o‘zgartkich sxemasi.
Ramkacha
5
birlamchi asbobning sezgir elementi bilan bog‘langan ramkacha
neytral holatdan chetga chiqqanda unda EYuK induksiyalanadi:
62
r
o
p
r
l
B
w
E
'
2
,
bu yerda:
w — tokning burchak chastotasi;
В — magnit
induksiyasi;
l -
ramkachaning magnit maydoni kesib o‘tgan o‘tkazgichi uzunligi; r
o‘r
-
ramkachaning o‘rtacha radiusi; ц - ramkachaning burilish burchagi.
Ramkacha o‘ramlari soni va magnit induksiyasi o‘zgarmas bo‘lganda,
ferrodinamik o‘zgartkich kattaligi
E
r
burilish burchagi yoki o‘lchanayotgan
parametr qiymatiga mutanosib, ya’ni
Е
р
= К·ц
bu yerda:
К — o‘zgartirish koeffitsiyenti.
Magnit oqimining kattaligi boshmoq 2 va qo‘zg‘aluvchan plunjer 7 orasidagi
masofaga bog‘liq bo‘lgani sababli, ramkacha va siljish chulg‘ami
EYUK ini havo
oralig‘ini rostlash yo‘li bilan o‘zgartirish mumkin.
Ferrodinamik o‘zgartkichlardagi induksiyalangan EYUK ramka burilish
burchagiga bog‘lanishi chiziqli bo‘lgani sababli ular differensial-transformatorli
o‘zgartkichlarga nisbatan katta o‘lchash chegaralariga ega. Masofaga signal
uzatiladigan ferrodinamik o‘zgartkichlar o‘zlarining ishonchliligi, ishlatilishi oddiy
va qulayligi, universalligi, yuqori metrologik tavsiflarga ko‘ra keng tarqalgan.
Sanoatda quyidagi turdagi o‘zgartkichlar chiqariladi:
PF - ferrodinamik
o‘zgartkichlar; PFF — ferrodinamik funksional o‘zgartkichlar; PFF-K —
ferrodinamik funksional-korreksiyalik o‘zgartkichlar.
