Metrologiya sohasida qo‘llaniladigan

Download 0.94 Mb. Pdf ko'rish
bet	20/44
Sana	12.05.2023
Hajmi	0.94 Mb.
	#58859

1 ... 16 17 18 19 20 21 22 23 ... 44

Bog'liq
572- бахолаш Шаблон docx (3), Qiyomat va Oxirat [@kitoblar pdf]

3.2. Metrologiya sohasida qo‘llaniladigan
asosiy atamalar
Metrologiyada ishlatiladigan ayrim tushunchalar quyidagi-
lardan iborat:
Metrologiya – o‘lchashlar, ularning birliligini ta’minlash
usullari va vositalari hamda kerakli aniqlikka erishish yo‘llari
haqidagi fan.
Nazariy metrologiya – metrologiyaning fundamental asos-
larini ishlab chiqish predmeti bo‘lgan sohasidagi metrologiya
bo‘limi.
Qonunlashtiruvchi metrologiya – metrologiya bo‘yicha
milliy idora faoliyatiga qarashli va birliklar, o‘lchash usullari,
o‘lchash vositalari va o‘lchash laboratoriyalariga davlat talablarini
o‘z ichiga olgan metrologiya qismi.
Amaliy metrologiya – nazariy metrologiya ishlanmalarini
va qonunlashtiruvchi metrologiya qoidalarini amaliy qo‘llash
masalalari bilan shug‘ullanuvchi metrologiya bo‘limi.
Kattalik – sifat jihatidan ajratilishi va miqdor jihatidan
aniqlanishi mumkin bo‘lgan hodisalar, moddiy tizim, moddaning
xossasi.
O‘lchanadigan kattalik – o‘lchash vazifasining asosiy maq-
sadiga muvofiq o‘lchanishi lozim bo‘lgan, o‘lchanadigan yoki
o‘lchangan kattalik.
Kattalik o‘lchami – muayyan miqdoriy obyekt, tizim,
hodisa yoki jarayonga tegishli bo‘lgan kattalikning miqdoriy
aniqlanganligi.
Kattalikning qiymati – kattalik uchun qabul qilingan birlik-
larning ma’lum bir soni bilan kattalikning o‘lchamini ifodalash.
Kattalikning sonli qiymati – kattalikning qiymatiga kiruvchi
nomsiz son.
Parametr – berilgan kattalikni o‘lchashda yordamchi sifatida
qaraladigan kattalik.

56
O‘lchash vositasi – metrologik tavsiflari me’yorlangan
(MTM), o‘lchami (belgilangan xatolik chegarasi) ma’lum vaqt
oralig‘ida o‘zgarmas deb qabul qilinadigan, kattalikning o‘lchov
birligini qayta tiklaydigan va (yoki) saqlaydigan, o‘lchashlar
uchun mo‘ljallangan texnik vosita.

Download 0.94 Mb.

1 ... 16 17 18 19 20 21 22 23 ... 44

Download 0.94 Mb.

Pdf ko'rish