Sana:
Sinf:
Mavzu: Zardo`zlikda ishlatiladigan naqsh turlari. Kartonga naqsh (gul) tushirish va qirqish.
Darsning maqsadi:
a)ta`limiy – zardo`zlikda ishlatiladigan naqsh turlari haqida ma`lumot berish, kartonga naqsh (gul) tushirish va qirqishni o`rgatish, zardo`zlikda ishlatiladigan asbob-uskunalardan to`g`ri foydalanish hamda xavfsizlik qoidalariga rioya qilishni o`rgatish, mavzu yuzasidan bilim, ko`nikma va malaka hosil qilish;
b)tarbiyaviy – o`quvchilarni vatanparvarlik, mehnatsevarlik, milliylik ruhida tarbiyalash;
s)rivojlantiruvchi – o`quvchilarning zardozlikkka oid bilim va ko`nikmalarini rivojlantirish.
Dars metodi: yangi bilimlarni berish, o`zlashtirilgan bilimlarni mustahkamlash.
Dars uslubi: savol-javob, amaliy ishlash.
Dars jihozi: korcho`p, zardozlik asboblari, ko`rgazma plakatlar, kompyuter va monitor, zardo`zlik liboslari.
Darsning borishi:
I. Tashkiliy qism
- salomlashish, navbatchi axborotini tinglash;
- mehnat haqidagi maqollarni o`qish va tahlil qilish;
- o`zbek milliy liboslari haqida bahs yuritish.
II. O`tgan mavzu va uyga vazifani so`rash.
Savollar: 1. Zardo`zlikda qanday asboblar ishlatiladi?
2. Korcho`pning ma`nosi nima va uning vazifasi nimadan iborat?
3. Chambarak nima?
4. Xorakning vazifasi nimadan iborat?
5. Zardo`zlikda qanday ignalardan foydalaniladi?
6. Angishvona deb nimaga aytiladi? U bizga nima uchun kerak?
III. Yangi mavzu bayoni. O`quvchilarga yangi mavzu e`lon qilinadi. Rejasi doskaga yoziladi:
-
Chiroyli rasm, gul, naqsh, shakllar tanlash
-
Eskiz tanlash (naqsh, gul, o`simlik).
-
Kartonga naqsh tushirish.
-
Kartonga tushirilgannaqshni qirqish.
-
Xavfsizlik qoidalari.
Naqsh arabcha so`z bo`lib “gul”, “tasvir” degan ma`nolarni anglatadi. Naqsh – qush, hayvon, o`simlik, novda (girix) va boshqa elementlarning ma`lum tartibda takrorlanishidan hosil qilingan bezakdir. Naqsh elementlari tabiatdan to`g`ridan-to`g`ri olinmasdan, qayta ishlash asosida hosil qilinadi.
O`zbek xalq amaliy san`atida ishlatiladigan naqshlar tuzilishiga ko`ra 4 turga bo`linadi:
O`quvchilarga yana quyidagi ma`lumotlar beriladi:
-
Barg – bu elementning oddiy va murakkab ko`rinishlari mavjud: oddiy burglar, shobarg, qo`shbarg, uchbarg va hokazo. Bundan tashqari bodom bargi, arra tishli va to`lqinsimon ko`rinishlarda ham uchraydi.
-
Gul – islimiy naqsh elementi bo`lib, ular kompozitsiyaning markazida joylashadi. Ular ham oddiy va murakkab bo`ladi.
-
Novda – o`simliksimon naqsh elementi bo`lib, gul, barg, meva va boshqa elementlarni o`zaro bog`lab turadi. Novda nozik va ravon yo`nalishlari bilanalohida shakllarni yasaydi, tabiatda barcha daraxt va o`simliklar pastdan tepaga, ya`ni bir tomonlama harakat qiladi.
O`quvchilarga plakatlardagi va tayyor kiyimlardagi bezak turlari ko`rsatilib tushuntiriladi, ularni o`zaro tahlil qiladilar. Buxoro zardo`zlik san`ati haqida fikr mulohazalar yuritiladi.
O`quvchilarga xavfsizlik qoidalari tushuntiriladi.
IV. Mavzuni mustahkamlash.
O`quvchilarga zardo`zlikka oid bezaklar ko`rsatiladi va ularni farqlash topshiriladi.
Qizlar oldindan tayyorlab qo`yilgan kartonlarga naqshlarni tushiradilar va qirqardilar. Ularning ishlari kuzatib turiladi. Qiynalgan o`quvchilarga yordam beriladi, xavfsizlik qoidalari eslatib turiladi.
V. Baholash. Savollarga to`g`ri javob bergan va bezaklarni aniq chizgan va qirqqan o`quvchilar “5”, “4”, “3”, “2”, “1” ballar bilan baholanadi.
VI. Uyga vazifa. Naqsh namunalaridan chizib kelish. Uyida korcho`pi bor qizlar zardo`zlik san`atidan namuna tikishlari mumkin.
|