T. B. Murodov, V. T. Isaqulov piltalash va piliklash texnologiyasi




Download 9.74 Mb.
Pdf ko'rish
bet8/62
Sana19.02.2022
Hajmi9.74 Mb.
#17819
1   ...   4   5   6   7   8   9   10   11   ...   62
Bog'liq
piltalash va piliklash texnologiyasi
KURS ISHI YUZI, SHAXSIY HUJJATLARI, Ma’ruza. Yarimo‘tkazgichlarning elektrofizik xossalari. Yarimo‘t, Dasturiy mantiqiy kontrollerlar-fayllar.org, Optoelektronika, JGFJG, 12-lab, b45a534d-f7fd-49d1-ae10-245346ce43b5, n8vDmPqyZTxN1fsoEJiqkzSp3bxnvACGcSODgTzI, 1. Mashq qildiruvchi dasturlar bilan ishlashni o‘rgatish-hozir.org, 9-kl Inf 1-85 INFORMATIKA 9 kl qq, 1-маъруза РБТ, O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus, dilshodbek
Pilikni pishitish jarayoni. Vint chizig‘ida alohida tolalarni 
joylashish gipotezasi. Cho‘zish asbobining oldingi juftligidan 
chiqayotgan tolali piltachaga berilayotgan buramlar orqali pilikka 
aylanadi. Pilik tarkibida tolalar joylashish holatini aniqlash 
uchun vint chizig‘ida alohida tolalarning joylashish gipotezasi 
qabul qilingan bo‘lib, unga ko‘ra silindr aylanasi yuzasida 
ular doimiy qadam bilan joylashgan bo‘ladi. Ushbu gipoteza 
to‘g‘riligi mahsulot tarkibidagi tolalarning to‘g‘rilanganligi va 
parallellashganligiga asoslangan bo‘lib, ko‘p karrali qo‘shish va 
cho‘zishdan keyin pishitilishi zaruriyligini ifodalaydi.
Gersog usuli. Buram berib pishitilgan mahsulot tarkibida 
tolalarning joylashishini bevosita kuzatish asosida pishitilganlikni 
aniqlash Gersog usuli deb ataladi. Agar mahsulot tashqi diametrini
2R va mahsulot o‘qiga nisbatan tashqi tolalarning egilish 
burchagi bR bo‘lsa, vint liniyasi bo‘yicha joylashgan tolalari 
pishitilganligini quyidagicha ifodalash mumkin:


17
T
tg
R
R
=
β
π
2
Gersog usulining tajribaviy tekshiruvi, unga 1,14 tuzatish 
ko‘paytmasini kiritilganda aniq natijalar berganligini ko‘rsatadi. 
Ushbu tuzatish ko‘paytmasini kiritilishi pishitish burchagini 
o‘lchashda o‘q chizig‘i mahsulot yuzasida joylashmasdan, 
tola diametrining yarim o‘lchamida siljib joylashgani bilan 
bog‘liq. O‘tkazilgan ko‘p karrali diametri va burchagi bo‘yicha 
aniq mikroo‘lchovlar pishitilganlikni amalda aniqlash uchun 
Gersog usuli ratsional emasligini ko‘rsatadi. Lekin ushbu usul 
bo‘yicha pishitilganlikni aniqlash imkoniyatining mavjudligi 
asosiy tolalarning vint liniyasida joylashish gipotezasi haqqoniy
ekanligini ko‘rsatadi. 
Qatlamli struktura gipotezasi.Pishitilganligini aniqlashda 
qatlamli struktura gipotezasi ham qo‘llaniladi.Ushbu gipotezaga 
ko‘ra silindrik shakldagi mahsulot buralganligi uchun uning 
ko‘ndalang qirqimida tolalar tekis halqali qatlamlar holatida 
joylashgan, deb qabul qilingan.
Lekin amalda mahsulot ko‘ndalang qirqimida tolalar hech 
qachon aniq aylana shaklida bo‘lmaydi, uning shakli har xil 
bo‘ladi. 
1829-yili tadqiqotchi Renni ishqalanish kuchini aniqlashda 
Amonton formulasini qo‘llash mumkin emasligini isbotladi.
F = μK.
Bu yerda: F – ishqalanish kuchi, K – normal bosimi, μ – 
ishqalanish koeffitsiyenti (material turiga va ishqalanish yuzalar 
holatiga bog‘liq koeffitsiyent).
To‘qimachilik sanoatida ishlatiladigan va ishlab chiqariladigan
mahsulotlari kimyoviy tarkibi, tuzilishi, olinishi va ishlatilishiga
qarab 3 ta asosiy sinflarga bo‘linad: 1 – tola va elementar iplar; 
2 – birlamchi va ikkilamchi iplar, 3 – har xil tayyor mahsulotlar 
kiradi.


18
Katta miqdordagi toladan mahsulot olish uchun, odatda ular 
yarim mahsulotlar (titish-tozalash, tarash, piltalash, piliklash) 
holatiga keltirib mahsulot tayyorlanadi. Bu materiallar har xil 
nuqsonlardan tozalanadi, tola bunda cho‘zilib tekislanadi, uzunlik 
bo‘yicha tekislanadi, eni va yo‘g‘onligi kamayib, asta-sekin 
ipga yaqinlashadi. To‘qimachilik buyumlarini ham ikki holatga 
bo‘lish mumkin: xom mato surp holatida bo‘lib, oqartirilmagan 
va oqartirilgan mahsulot. Buyumlari, ya’ni dastgohlardan 
olingan, hech qanday ishlov berilmagan buyumlar – xom matoga 
kimyoviy pardozlash jarayoni berilgan; ya’ni oqartirilgan, 
bo‘yalgan, gul bosilgan va hokazolar. Umumiy tasnif shuni 
ko‘rsatadiki, to‘qimachilik materiallarining strukturasi 
murakkablashib boradi. 1-bo‘limda ko‘rsatilgan ulardan paydo 
bo‘ladigan chiqindi – tolalar bilan qayta boshqa to‘qimachilik 
materiallarini ishlab chiqarishda ishlatiladi. Ularning bir qismi 
materiallardan olinadi, tabiat bergan o‘simliklar, jundor bo‘lgan 
hayvonot olamidan (jun) yoki pilla qobig‘laridan, hasharotlardan 
(ipak) va minerallardan qo‘shiladi. Bu tabiiy bo‘lgan tolalar va 
dastlabki iplar. Boshqa qismi turlicha yo‘llar bilan kimyoviy va 
fizikaviy jarayonlar yordamida turli xil buyumlar tayyorlanadi.
Bu kimyoviy tola va dastlabki iplar. Xomashyo iflosliklar va xas-
cho‘plardan ajratilib, tozalaniladi, dastlabki tabiiy materiallararo 
qayta ishlash uchun ularni to‘qimachilik fabrikalarida birlamchi 
o‘tim deb nomlanuvchi jarayondan o‘tkaziladi.
To‘qimachilik mahsulotlarini ishlab chiqarishda kompleks 
iplar holatida foydalaniladi.
Tayyorlanishi kerak bo‘lgan fabrikaga birinchi qayta ishlash 
uchun yetkazib beriladi, odatda maxsus ishlab chiqarish korxonalari 
yoki sexlarga yetkaziladi. To‘qimachilik materiallarining 
tasnifidagi birinchi bo‘limga tanhi iplar kiradi.Faqatgina ayrim 
o‘simliklarning, ya’ni zig‘ir, kanop va bosh.) va tanho iplardan 
iborat bo‘ladi.


19

Download 9.74 Mb.
1   ...   4   5   6   7   8   9   10   11   ...   62




Download 9.74 Mb.
Pdf ko'rish

Bosh sahifa
Aloqalar

    Bosh sahifa



T. B. Murodov, V. T. Isaqulov piltalash va piliklash texnologiyasi

Download 9.74 Mb.
Pdf ko'rish