• Mövzu 18. Mis və onun ərintiləri. Alüminium, titan və maqnezium ərintiləri.
  • Mövzu 16. Alət poladları və bərk ərintilər




    Download 0.63 Mb.
    Pdf ko'rish
    bet11/18
    Sana12.05.2023
    Hajmi0.63 Mb.
    #59101
    TuriMühazirə
    1   ...   7   8   9   10   11   12   13   14   ...   18
    Bog'liq
    konstruksiya-materiallarının-texnologiyası
    referat 6436 (1), referat 6436
     
    Mövzu 16. Alət poladları və bərk ərintilər. 
    Al
    ət poladları kəsici, ölçücü və ştampların hazırlanması üçün istifadə 
    olunur.K
    əsici alət poladları yüksək bərkliyə,yeyilməyə və istiliyə dözümlü 
    olmalıdır, daha doğrusu qızdırılma zamanı onlar öz strukturlarını 
    d
    əyişdirməlidirlər. 
    Ölçü alətləri hazırlanan alət poladları uzun müddət möhkəm olmalı, forma 
    v
    ə ölçülərini dəyişdirməlidirlər. 
    Soyuq deformasiya ştamp poladları yüksək bərkliyə, özüllüyə malik 
    olmalıdır. 
    İsti deformasiya ştampları üçün istifadə olunan poladlar yüksək mexaniki 
    xass
    ələrə malik olmalı və yüksək temperaturda bu xassəsi dəyişməməlidir. 
     
    Mövzu 17.Xüsusi xassəli ərintilər. 
    Yüksək elektrik müqavimətli ərintilər elektrik qızdırıcıları, həmçinin nezistor 
    v
    ə reostat hissələrinin hazırlanması üçün istifadə edilir. Elektrik qızıdırıcıları üçün 
    istifad
    ə olunan ərintilər yüksək temperaturaya dözümlü, yüksək elektrik 
    müqavimətinə, kafi plastikliyə (soyuq halda) malik olmalıdır. Bu tələbatları 
    ödəyən ərintilər aşağıdakılardır: X13ЮЦ – fexral, OX23Ю5 xromal, X15Ю60- 
    ferronixrom, X20H80- nixrom. M
    əişət texnikası üçün istifadə edilən lent və məftil 
    formasında istifadə olunan bərk ərintilər X13Ю4, X15H60,X20H80-dir.Həmçinin 
    s
    ənaye və laboratoriya sobaları üçün OX23 Ю5 ərintisindən istifadə edilir. 


    Mövzu 18. Mis və onun ərintiləri. Alüminium, titan və maqnezium 
    ərintiləri. 
    Misin t
    ətbiqini vacib edən əsas xassəsi onun çox yüksək elektrik –
    istilikkeçirmə qabiliyyəti, həmçinin onun yüksək plastikliyi və yaxşı emal 
    olunmasıdır. Misin ərimə temperaturu 1083

    C, qaynama temperaturu is
    ə 2360 

    C-
    dir. Misin sıxlığı 8,93 q/sm
    3
    , b
    ərkliyi HB 35-dir. Misin ən geniş yayılmış 
    ərintiləri bürünc və latundur.Latun misin sinklə ərintisidir.Onun 2 növü vardır: 
    tompak-90% Cu, 10%Zn v
    ə yarımtompak-79-86% Cu, qalanı Zn. Latunun əsas 
    markaları Л96, Л90, Л85, Л80, Л70, Л68, Л63, Л60-dır. 
    Daha 
    müərkkəb tərkibli latunlarda Л hərfindən sonra legirləyici 
    elementl
    ərin qısa işarəsi yazılır. Məsələn, ЛMgA-57-3-1. Burada 2,5-
    3,5%Mn,0,5-
    1,5% alüminium olur. 
    Misin qalayla olan 
    ərintisi bürünc adlanır. Bronzalar rus hərfi ilə 
    markalanır.БР .Bundan sonra komponentlər və onların miqdarını məsələn, БР 
    ОЦ4-3- burada 4% qalay,3% sink və qalanı misdir. Alüminum müasir texnikada 
    d
    əmirdən sonra ən geniş yayılmış metaldır. Alüminiumun geniş tətbiq edilməsinin 
    əsas səbəbi yüksək texnoloji xassələri və çox yüngül olmasıdır. Onun xüsusi 
    çəkisi 

    =2,q/sm
    3
    -dur. Onun ikinci 
    ən yaxşı xassəsi yaxşı elektrik keçirmə 
    qabiliyy
    ətinin olmasıdır.Ərimə temperaturu 660

    C, qaynama temperaturu is
    ə 
    2500 

    C-dir.
    Alüminium ərintiləri 2 qrupa – deformasiya və tökmə ərintilərinə bölünür. 
    Deformasiya olunan alüminium ərintiləri yüksək olmayan möhkəmliyə, yaxşı 
    plastikliy
    ə malik olurlar. Bu ərintilərdən ən geniş istifadə olunan AMg 
    ərintisidir.Ərintinin tərkibində 1,0-1,6% manqan vardır.Tökmə alüminium ərintiləri
    iki h
    ərflə -AЛ işarə edilir: AЛ2, AЛ4, AЛ9, AЛ3, AЛ5, AЛ6 və s. 
    Titan gümüşü rəngli, mavivari tökməyə malikdir, sıxlığı yüksək deyil 

    =4,5q/sm


    ərimə temperaturu 1660

    C, qaynama temperaturu 3260

    C-dir. 
    Titanın mexaniki xassələrinə onun tərkibində olan qarışıqlar təsir edir.
    S
    ənayedə tətbiq edilən texniki titan 2 markada BT1-DD və BT1-D buraxılır. 
    Maqnezium 
    – gümüşü –ağ rəngli metaldır.Onun ən yaxşı fiziki xassəsi sıxlığının 
    aşağı olmasıdır.

    =1,74/sm

    . Maqneziumun 
    ərimə temperaturu 651

    C-dir. 
    Texniki maqnezium Mr96, Mr9. 

    Download 0.63 Mb.
    1   ...   7   8   9   10   11   12   13   14   ...   18




    Download 0.63 Mb.
    Pdf ko'rish

    Bosh sahifa
    Aloqalar

        Bosh sahifa



    Mövzu 16. Alət poladları və bərk ərintilər

    Download 0.63 Mb.
    Pdf ko'rish