Mövzu 11. Karbon və daimi aşqarların poladın xassələrinə təsiri

Download 0.63 Mb. Pdf ko'rish
bet	8/18
Sana	12.05.2023
Hajmi	0.63 Mb.
	#59101
Turi	Mühazirə

1 ... 4 5 6 7 8 9 10 11 ... 18

Bog'liq
konstruksiya-materiallarının-texnologiyası
referat 6436 (1), referat 6436

Mövzu 12.Poladın tərkibində legirləyici elementlər

Mövzu 11. Karbon və daimi aşqarların poladın xassələrinə təsiri.
Polad t
ərkibində 2,14% C və daimi aşqarları olan dəmir-karbon ərintisinə
deyilir.Əgər poladın tərkibi dəmir, karbon və müxtəlif daimi aşqarlardan Mn
(0,7%),
Si(0,4%), küküürd (0,06%), fosfor( 0,07%) və qazlardan ibarətdirsə, belə
poladlara karbonlu poladlar deyilir.
Poladın xassələrinə daha çox təsir edən element karbondur. Karbonun
miqdarının artması poladın bərkliyini, möhkəmliyini artırır, plastikliyi və özlülüyü
azalır. Karbonun miqdarının 0,9% olduğu halda möhkəmlik maksimum həddə
çatır, lakin karbonun miqdarının sonrakı artımı strukturda 2-ci sementit alınması
v
ə kövrəkləşməsi səbəbindən möhkəmlik aşağı düşür.
Poladın tərkibində manqan və silisium faydalı qarışıq sayılır. Polad
əridilərkən bu elementlər qatılır ki, dəmir oksidləri kənarlaşdırılsın.
FeO+Mn---- MnO+Fe
2FeO+Si----SiO
2
+2Fe
Manqan v
ə silisium ferritdə həll olunaraq onun bərkliyi və möhkəmliyini
artırır, lakin bu halda plastiklik aşağı düşür.
Kükürd polada çuqundan, çuquna isə dəmir filizi və koksdan keçir.Kükürd
poladda isti sınıq xassəsi yaradır.
Fosfor poladın tərkibinə filizdən keçir.Fosfor da ferritdə həll olaraq onun
möhkəmliyini və bərkliyini artırır, lakin çox güclü dərəcədə onun plastikliyini aşağı
salır, adi temperaturda kövrək edir. Bu hala soyuq sınıq xassəsi deyilir.

Mövzu 12.Poladın tərkibində legirləyici elementlər
Karbonlu
poladların əridilməsi zamanı onun tərkibinə yüksəldilmiş
miqdarda xrom, nikel, volfram, vanadium, manqan, silisium v
ə s. əlavə edilirsə,
bel
ə elementlərə legirləyici element, polada isə legirlənmiş polad deyilir.
Legirl
əyici elementlər dəmirin allotropik çevrilmələrinə müxtəlif cür təsir
edir, karbit fazasına, poladda isə çevrilmələrinə təsir edir.
D
əmirin allotropik dəyişmələrinə təsirinə görə legirləyici elementləri 2
qrupa bölünür:
1.

-
fazaya açıq zona verən legirləyici elementlər - Mo,Ni, Co, Cu.
2.

-
fazaya qapalı zona verən legirləyici elementlər – Cr, Y, W, Mo, Si, Ti və s.

Download 0.63 Mb.

1 ... 4 5 6 7 8 9 10 11 ... 18

Download 0.63 Mb.

Pdf ko'rish