MOD (.mod) – alohida notalar uchun shablon sifatida ishlatish mumkin bo’lgan
raqamlangan ovoz namunalari saqlanuvchi musiqali format.
IFF (.iff) – Interchange File Format – dastlab Amiga kompyuter platformasi uchun yaratilgan
format.
AIFF (.aiff) – Audio Interchange File Format – ovozli ma’lumotlar
almashish uchun format,
Silicon, Graphics va Mac kompyuter platformalarida qo’llaniladi.
RealAudio (.ra, .ram) – Internetda ovozni real vaqtda ijro etish uchun Real Networks
(www.real.com) firmasi tomonidan ishlab chiqilgan format.
Ovozli fayllarga maxsus dasturlar yordamida ishlov berish
uchun yuqorida keltirilgan
kengaytmali fayllar mavjud bo’lish kerak. Agar mavjud bo’lmasa ularni yozish kerak bo’ladi.
Masalan, Windows 7 muhitida ovozlarni yozishda o’zining standart dasturidan foydalanish mumkin.
Uni (7.1 – rasm) “Пуск” – “Все программы” – “Стандартные” – “Звукозапись” ketma – ketlikni
bajarib ishga tushiriladi.
Ketma – ketlik bajarilgandan so’ng, quyidagi rasmdagi oyna hosil bo’ladi
Ovozni yosish uchun “Начать запись” tugmasini yoki “Alt+S” tugmalarini bosish kerak bo’ladi.
Agar shaxsiy kompyuterdan foydalansak unda ovoz yozish uchun mikrofon qurilmasidan
foydalanishiz kerak bo’ladi. Agarda foydalanayotgan kompyuterimiz Noutbook bo’lsa,
u holda
uning mikrofoni o’zida joylashgandir. Yuqoridagi vazifalarni bajarib yetarli ma’lumot yozib
bo’lingandan so’ng quyidagi
rasmdagi oynadan “Остановить запись” tugmasini yoki “Alt+S” tugmalarini bosiladi
Shundan so’ng quyidagi rasmdagi oyna ochiladi va yozilgan audio yozuv “. WMA” kengaytmasi
orqadi ko’rsatilgan manzil va nom bilan saqlanadi.
Ovozli fayilga ega bo’ldik
endi unga ishlov berish kerak, yani ayrim qismlarini olib tashlash,
tovush
balandliklarini o’zgartirish, sifatini oshirish, boshqa ovozlar qo’shish mumkin bo’ladi. Buning
uchun maxsus audio tahrirlagichlar kerak bo’ladi. Ularning bir nechtasi bilan tanishib chiqamiz:
