62
o‗yinlarni uyushtirishga qurbi yetmagan. To‗y marosimlari qaysi faslda bo‗lsa, shu
mavsumga xos o‗yinlar o‗ynalgan. O‗yinlardan «Yoshinmachoq», «Tuta – tut»
(«Quva – quv»), «Akkol». «Jambil» kabilan o‗ynalgan. Tabiiy savol tug‗iladi, nima
uchun to‗y marosimlarida bolalar o‗rtasida o‗yinlar o‗ynalishi kuzatiladi?
Tabiiyki,
to‗y – marakalarda uzoq va qo‗shni qishloqlardan notanish bolalar ham kelishgan.
Maqalliy bolalar o‗z kuchlarini, maqoralarini nimaga qodir ekanliklarini ko‗rsatish
uchun o‗yinlarga murojaat qilishgan.
Qo„rg„on olish
O‗yinlaming xalq tarixiy qismati, olis o‗tmishga xos turmush tarzi, urf-odatlari
zuhur topgan. Bola o‗yin jarayonida ajdodlarining ana shu tarixidan voqif bo‗ladi,
bunday voqiflik
zamirida esa Vatanni anglash, unga mehr bilan qarash hissi
uyg‗onadi, o‗zligini anglashga yo‗1 ocha boradi. «Qo‗rg‗on olish»
shunday tarixiy
jangovar o‗yinlardan. U, asosan, qisqagina dialog negizida qurilgan. Ammo unda
o‗ynoqi ritm mayjud, shu ritm savol-javobning poetik ohangini ta‘minlagan:
— Abdurahmon qoqvosh.
— Labbevosh.
— Tuyangqayda?
— Ola tog‗da.
— Qatig i qani?
— Yontoq.
— Nima beradi?
— Moyi qani?
— Moylonda.
— Suti qani?
— Sutlonda.
— Qatlonda.
— Nurmat akaning qiziga Kamaymi, sumaymi?
63
— Moy.
Nomi tutilgan bola (istalgan nom) kamay deyilsa — kamay, sumay ovoziga
taqlid qilishi lozim.
