№
SAVOLLAR VA JAVOBLAR
1
Tashkilot resurslarining turlarini aniqlang!
Jismoniy, insoniy, informatsion, moliyaviy resurslar.
Axlokiy, insoniy, informatsion, moliyaviy resurslar.
Ma’naviy, insoniy, informatsion, moliyaviy resurslar.
Ekologik, insoniy, informatsion, moliyaviy resurslar.
2
Inson Resurslari Menejmenti operativ funksiyalarini aniklang!
Yollash,rivojlantirish, mexnat xaki to‘lash, ta’minlash, motivatsiyalash, integratsiyalash.
Inson resurslarini moddiy va ma’naviy ko‘llab kuvvatlash.
Inson resurslarini axborot bilan ta’minlash.
Inson resurslariga mexnat xaki to‘lash.
3
Inson resurslarini rejalashtirish qaysi javobda to‘gri berilgan?
Shtatlar taxlili, vazifalarni belgilash (Job Description), vazifaga talablarni belgilash.
Axborotni kayta ishlash, vazifalarni belgilash (Job Description), vazifaga talablarni belgilash.
Motivatsiyalash, vazifalarni belgilash (Job Description), vazifaga talablarni belgilash.
Integratsiyalash, vazifalarni belgilash (Job Description), vazifaga talablarni belgilash.
4
Menejment bu:
Hammasi to‘g‘ri
Boshqaruv xokimiyati va san’atidir
Resurslarni boshqarish bo‘yicha alohida mohirlik va ma’muriy ko‘nikmadir
O‘ziga xos yuksak san’at va mahoratni talab qiluvchi tanlovdir
5
Menejment mohiyati quyidagilardan iborat:
Hammasi to‘g‘ri
Qo‘yilgan maqsadga erishish
Bu boshqaruv haqidagi fan, funksiya faoliyati ko‘rinishi
Bu inson bilimlari sohasi
6
Menejment fani-bu boshqaruvchiga .......
Hammasi to‘g‘ri
Tanlovni to‘g’ri amalga oshirishni o‘rgatuvchi fandir
Ishchan qaror qabul qilishni o‘rgatuvchi fandir
Qarorlarni bajarilishini nazorat qilishni o‘rgatuvchi fandir
7
Menejment ob’ekti bo‘lib: ......
Hammasi to‘g‘ri
Mamlakat xisoblanadi
Qonun chiqaruvchi xokimiyat xisoblanadi
Tuman yoki shahar xisoblanadi
8
Menejment sub’ekti bo‘lib: .......
Ijro etuvchi xokimiyat va boshqaruv organlari xisoblanadi
Konsernlar xisoblanadi
Ijro etuvchi xokimiyat xisoblanadi
Boshqaruv organlari xisoblanadi
9
Menejment predmeti fan sifatida:
Hammasi to‘g‘ri
Boshqaruv munosabatlari va uslublari, jihatlari va qonuniyatlarini o‘rgatadi
Odamlarni intilish va o‘zi bajarishini ta’minlaydi
Maqsadga yo‘naltirilgan nazariya va jihatlarni shakllantiradi
10
Boshqarishning sir-asrorlarini ilmiy asosda o‘rganishda menejment fani quyidagi usullarning qaysi birini
qo‘llaydi:
Hammasi to‘g‘ri
Kuzatish usuli, sistemali yondashuv usuli
Eksperement usuli
Modellashtirish usuli
1
11
Boshqariluvchi ob’ekt ob’ektlar bilan o‘zaro bog’lanishda va aloqadorlikda o‘rganilmoqchi bo‘lsa, u
holda menejment fani:
Kompleksli yondoshuv usulini qo‘llaydi
Tizimli yondoshuv usulini qo‘llaydi
Tarkibiy yondoshuv usulini qo‘llaydi
Iqtisodiy matematik yondoshuv usulini qo‘llaydi
12
Boshqaruv jarayonida maqbul qarorlar qabul qilish maqsadida menejment fani quyidagi usullarning
qaysi birini qo‘llaydi?
Sotsiologik kuzatuv usuli
Integratsion yondoshuv usuli
Iqtisodiy matematik yondoshuv usuli
Kompleksli yondoshuv usuli
13
Kimlar ilmiy menejmentning (1885-1920) namoyondalari bo‘lgan?
F. Teylor, G. Emerson va boshqalar
A.Fayol, M. Veber va boshqalar
G. Saymon, P. Druker, E. Deyl va boshqalar
E. Meyo, R. Laykert va boshqalar
14
.Kimlar mumtoz yoki ma’muriy menejmentning (1920-1950) namoyondalari bo‘lgan?
A. Fayol, M. Veber va boshqalar
G. Siymon, P. Druker va boshqalar
E. Meyo, R. Laykert va boshqalar
F. Teylor, G. Emerson va boshqalar
15
Kimlar «insoniy munosabatlar» maktabining namoyondalari bo‘lgan?
E. Meyo, R. Laykert va boshqalar
G. Saymon, P. Druker va boshqalar
A. Teylor, G. Emerson va boshqalar
Fayol, M. Veber va boshqalar
16
Kimlar miqdoriy tizimli yoki zamonaviy menejmentning namoyondalari bo‘lgan:
E. Deyl, G. Saymon, P. Druker va boshqalar
E. Meyo, R. Laykart va boshqalar
A. Teylor, G. Emerson va boshqalar
A. Fayol, M. Veber va boshqalar
17
F. Teylorning diqqat markazida eng avvalo:
Yollanma ishchilarning mehnatini unumdorligini oshirishda samarador va maqbul usullarni izlash turadi
14 tadan iborat boshqarish tamoyillari turadi
Insoniy munosabatlar «birdamlik ruhi»ni shakllantirish fikri turadi
Ikki tamoyil, ya’ni aniq qo‘yilgan maqsad va g‘oyalar
18
Boshqarishda muammoning kelib chiqish sabablari:
Hammasi to‘g‘ri
Kutilmagan xolatlar
Tasodifiy xatolar
Noaniqliklar
19
G. Emersonning diqqat markazida, eng avvalo:
Ikki tamoyil, ya’ni aniq qo‘yilgan maqsad va g‘oyalar, oqilona sog‘lom fikr yotadi
Insoniy munosabatlarni shakllantirish fikri yotadi
14 tadan iborat boshqarish tamoyillari turadi
Yollanma ishchilar mehnatining unumdorligini oshirish, samarador maqbul usullarni izlash yotadi
20
Insoniy munosabatlar maktabi:
Ishchi-bu fikrsiz robot emas, degan g‘oyani ilgari surgan maktabdir
Teylorizmni qo‘llab-quvvatlovchi maktabdir
Mehnatni texnokratik boshqarilishiga asos solgan maktabdir
Teylorizmga qarshi turuvchi maktabdir
2
21
X va Y nazariyasining namoyondasi kim?
Amerikalik olim D. Mak-Gregor
Amerikalik muxandis F. Teylor
Amerikalik menejer G. Ford
Fransuz olimi A. Fayol
22
X nazariyasiga ko‘ra yollanma xodim:
Tabiatdan yalqov bo‘ladi
Tabiatdan faol, tashabbuskor bo‘ladi
O‘z zimmasiga ma’suliyat olishga tayyor bo‘ladi
Uddaburon bo‘ladi
23
Y nazariyasiga ko‘ra yollanma xodim:
Tabiatdan faol, uddaburon, tashabbuskor bo‘ladi
Tabiatdan yalqov bo‘ladi
Izzat talab bo‘ladi
Faxm farosatli bo‘ladi
24
X nazariyasi sharoitida menejer:
Xodimlarni doimo majburlash, nazorat qilib turish zarur,xodimlarni doimo jazolash va jarima solish
bilan qo‘rqitib turish zarur
Xodimlarni rag‘batlantirib tursa kifoya
Xodimlarga qulay muhit yaratib bersa kifoya
Jarima solish bilan qo‘rqitib turish zarur
25
Y nazariyasi sharoitida menejer:
Xodimlarni rag‘batlantirib tursa kifoya,xodimlarga qulay muhit yaratib bersa kifoya
Jarima solish bilan qo‘rqitib turish zarur
Xodimlarni doimo majburlash, nazorat qilib turish zarur
Xodimlarni doimo jazolab turish zarur
26
Tizimli yoki zamonaviy menejmentning mohiyati nimada:
O’zgaruvchan omillarni boshqaruvga bo‘lgan ta’sirini o‘rganishda
Yaxlit bir butun tizim bilan uning qismlari, munosabatlari masalalarini ko‘rib chiqishda
Iqtisodiy munosabatlarni demokratiyalash tamoyili
TJY
27
Zamonaviy boshqarishga yondoshuv turlari:
Tizimli, vaziyatli, funksional, miqdoriy yondoshuv
Kompleksli, tarkibiy, vaziyatli, integratsion yondoshuv
Iqtisodiy, matematik, tizimli, funksional yondoshuv
Miqdoriy, kompleksli, iqtisodiy-matematik yondoshuv
28
Quyidagilardan qaysi biri menejmentning tamoyillari xisoblanadi?
Xammasi to‘g‘ri
Demokratiyalash tamoyili
Ierarxiya tamoyili,ilmiylik tamoyili
Rejalashtirish tamoyili
29
Bozor iqtisodiyoti sharoitida O‘zbekistonda davlat quyidagi qaysi tamoyillarga asoslanib boshqariladi?
Xammasi to‘g‘ri
Demokratiya tamoyili
Iqtisodiy munosabatlarni demokratiyalash tamoyili
Milliy xavfsizlikni ta’minlash tamoyili
30
Iqtisodiy munosabatlarni demokratiyalash tamoyili deganda:
Monopollashgan iqtisoddan erkin iqtisodga o‘tish tushuniladi
Mustaqillik fikrini kengroq anglash tushuniladi
Respublikaning dunyo xamjamiyatiga kirish sur’atlarini tezlashtirish tushuniladi
Davlat va jamiyat boshqaruvida qonunning ustivorligi tushuniladi
31
Milliy xavfsizlikni ta’minlash tamoyili deganda:
3
Respublikani dunyo hamjamiyatiga kirish sur’atlarini tezlashtirish
Davlat va jamiyat boshqaruvida qonun ustivorligi tushuniladi
O‘zbekistonning istiqboli va istiqloli haqida qayg‘urish
Mustaqillik tafakkurini kengroq tushunish
32
Demokratiya tamoyili deganda:
Insonni o‘z xoxish irodasini erkin bildirishi hamda uni amalga oshirishi
Sotsialistik musobaqadan erkin raqobatga o‘tish
Barcha fuqarolarni teng xuquqliligi
Davlatlashgan mulkdan xilma-xil mulkchilikka tayangan iqtisodiyotga o‘tish
33
Yuksak ma’naviyat tamoyili:
Hammasi to‘g‘ri
O‘zini va o‘z xalqining vatanini qadru qimmati, or-nomusini anglab, uni ximoya qilish
Mustaqillik tafakkurini kengroq tushunish
Yuksak g‘oyalar, yangi kashfiyotlar, yaxshi niyatlar og‘ushida mehnat qilish
34
Tizim-bu:
Bir nechta elementlardan tashkil topgan, yagona, ichki o‘zaro aloqadorlik
Butun xalq xo‘jaligi tizimidagi murakkab xo‘jalik mexanizmi
Pala-partish xodisa bo‘lmay, balki yagona qonuniyat bilan xarakatlanuvchi jarayon
Har biri alohida aniq va katta tavsiflar beruvchi o‘zaro bog‘liqlik
35
Boshqarishga tizimli yondoshuv deganda:
Xo‘jalik yuritishning barcha bo‘g‘inlarida boshqarishni tashkil etish mantiqi
Masalani aniq qo‘yilishi va maqsadli boshqarishni shakllantirish
Maqsadni miqdoriy baholash, yutuqlarga erishish uslublari va vositalari
Qo‘yilgan masalani yechilishi tufayli eng katta samaraga erishish
36
Tizimni boshqarish-bu:
tizimni tashkil etuvchi elementlarga nisbatan amalga oshirilgan maqsadga yo‘naltirilgan boshqarish
faoliyati
har biri alohida aniq va katta tavsiflar beruvchi o‘zaro bog‘liqlik
qonunlar bilan harakatlanuvchi jarayon
odamlarga maqsadli ta’sir etish jarayoni
37
Ishlab chiqarishni boshqarish deganda:
ishlab chiqarish doirasida amalga oshiriladigan rahbarlik, tashkilotchilik va ma’muriy xarakterdagi
alohida faoliyat tushuniladi
buyumlarni iste’molchilar talabiga mos keluvchi sifat tasniflari bilan ishlab chiqarishni ta’minlovchi, maqsadga
qaratilgan faoliyat tushuniladi
korxona doirasida amalga oshiriladigan rahbarlik, tashkilotchilik, ma’muriy xarakterdagi alohida faoliyat
tushuniladi
korxonada band bo‘lgan kishilar salohiyatini rivojlantirish va undan samarali foydalanish, ularning bir maromda
faoliyat ko‘rsatishi uchun zarur shart-sharoit yaratish bo‘yicha o‘zaro bog‘langan tashkiliy iqtisodiy va ijtimoiy
tadbirlar tizimi tushuniladi
38
Korxona doirasida amalga oshiriladigan rahbarlik, tashkilotchilik va ma’muriy xarakterdagi alohida
faoliyatni:
korxonani boshqariщ deb yuritiladi
ishlab chiqarishni boshqarish deb yuritiladi
xodimlarni boshqarish deb yuritiladi
mahsulot sifatini boshqarish deb yuritiladi
39
Ishlab chiqarish omillaridan foydalanish samaradorligi-bu:
xammasi to‘g‘ri
mahsulot sifati va uni raqobatdoshligi
tezkor va samarali qarorlarni qabul qilish
investitsiya samaradorligi
40
Boshqaruv funksiyasi deganda:
ob’ektni boshqarishga oid aniq vazifalarni hal etishga qaratilgan faoliyat tushuniladi
4
korxonaning moddiy texnika bazasini yaratishga qaratilgan faoliyat tushuniladi
xodimlarni korxonaning rejasini bajarishga safarbar qilishga qaratilgan faoliyat tushuniladi
hammasi to‘g‘ri
41
Vazifa-bu:
xammasi to‘g‘ri
amalga oshirilishi lozim bo‘lgan masala
erishilishi lozim bo‘lgan ko‘zda tutilgan masala
hal qilinishi lozim bo‘lgan masala
42
Quyidagi qayd qilinganlarning qaysi biri menejment funktsiyasi xisoblanadi?
xammasi to‘g‘ri
rejalashtirish, tashkil qilish
nazorat va tartibga solish
rag‘batlantirish
43
Boshqarish faoliyati turlariga qarab boshqarish funksiyalari:
iqtisodiy, ijtimoiy, ma’naviy-ma’rifiy va tashkiliy funksiyalarga bo‘linadi
xududiy va tarmoq funksiyalariga bo‘linadi
umumiy (asosiy) va aniq funksiyalarga bo‘linadi
rahbar va bo‘ysinuvchi funksiyalarga bo‘linadi
44
Qo‘llanish va foydalanish miqyosiga qarab boshqarish funksiyalari....
umumiy va aniq funksiyalar
xududiy va tarmoq funksiyalari
iqtisodiy, ijtimoiy va tashkiliy funksiyalar
rahbar va bo‘ysinuvchi funksiyalar
45
Maqsad-bu:
hammasi to‘g‘ri
Muddao
Murod
u yoki bu niyatga erishish uchun ko‘zda tutilgan mushtarak orzu
46
Boshqarish pog‘ona (darajalariga qarab maqsadlar qanday turlarga bo‘linadi?
xududiy boshqarish maqsadlari
iqtisodiy, ijtimoiy maqsadlar
ma’naviy-ma’rifiy maqsadlar
siyosiy maqsadlar
47
Umumjamiyat miqyosidagi munosabatlarni aks ettirishga qarab maqsadlar qanday guruhlarga
bo‘linadi?
xammasi to‘g‘ri
ijtimoiy maqsadlar
siyosiy maqsadlar
ma’naviy-ma’rifiy maqsadlar
48
Uzluksiz maqsadlar deganda:
har kuni qabul qilinadigan va amalga oshiriladigan odatiy maqsadlar
bir yil ichida, chorakda, bir oy mobaynida va undan ham kamroq muddat davomida amalga oshiriladigan
maqsadlar
besh yillik yoki undan ko‘proq davr mobaynida amalga oshiriladigan maqsadlar
biror bir muammoni hal etish zarurati tug‘ilgan hollarda paydo bo‘ladigan maqsadlar
49
Innovatsion maqsadlar deganda:
yangi mahsulot ishlab chiqarish, yangi texnologiyani joriy qilish bo‘yicha qo‘yiladigan maqsadlar
har kuni qabul qilinadigan va amalga oshiriladigan odatiy maqsadlar
korxonaga va ayrim xodimlarga qiyinchiliklar tug‘diradigan maqsadlar
biror bir muammoni hal etish zarurati tug‘ilgan xollarda paydo bo‘ladigan maqsadlar
50
«Maqsadlar shajarasi» deganda:
maqsadlar bilan ularga erishish vositalari o‘rtasidagi aloqaning grafik tasviri tushuniladi
ikkinchi darajali hamda quyi bo‘g‘in maqsadlarni grafik tasviri tushuniladi
5
maqsadni qo‘yish va amalga oshirishning mavjud shart-sharoitlarga bog‘liqligi tushuniladi
maqsadning muhimligi jihatdan zanjirlanishi, tartiblanishi tushuniladi
51
Maqsadli boshqaruv usulining birinchi pog‘onasida:
qabul qilingan rejalarga ayrim tuzatishlar kiritiladi
faoliyat soxalari bo‘yicha korxonaning umumiy maqsadlari aniqlanadi
korxonaning uzoq muddatlari va strategik maqsadlari aniqlanadi
xususiy, yakka maqsadlarni rejalashtirish va ularning bajarilish usullari ishlab chiqiladi
52
Maqsadli boshqaruv usulining ikkinchi pog‘onasida:
faoliyat sohalari bo‘yicha korxonani umumiy maqsadlarini aniqlash
korxonaning uzoq va strategik maqsadlari aniqlanadi
xususiy, yakka maqsadlarni rejalashtirish va ularning bajarilish usullarini ishlab chiqish
korxonaning erishgan natijasiga, ya’ni maqsadning qay darajada bajarilganligiga baho beriladi
53
Maqsadli boshqaruv usuli nechta pog‘onadan iborat?
5 ta
4 ta
2 ta
3 ta
54
Maqsadli boshqaruv usulining qanday afzalliklari bor?
xammasi to‘g‘ri
xodimlarga majburiyat va vakolatlarni taqsimlash yo‘li bilan ulardan to‘g‘ri va samarali foydalanishga yordam
beradi
har bir xodim korxonaning yuksak natijalarga erishishiga imkon beradi
rahbardan aniq va bajarilishi bo‘lgan maqsadlarni qabul qilishni talab etadi
55
Quyida qayd qilingan funksiyalarning qaysi biri boshqarishning iqtisodiy funksiyalariga kiradi?
xammasi to‘g‘ri
mablag‘larning doiraviy aylanishini amalga oshirish
mahsulot ishlab chiqarish va xuzmatlar ko‘rsatish xodimlarni insoniylik ruhida tarbiyalash
foyda olishni taminlash
56
Quyida qayd qilingan funksiyalarning qaysi biri boshqarishning ijtimoiy funksiyasiga kiradi?
ijtimoiy ximoyani ta’minlash
axborotlar oqimini tashkil qilish
mablag‘larni aylanma harakatini ta’minlash
moddiy rag‘batlantirishni ta’minlash
57
Quyida qayd qilingan funksiyalarning qaysi biri boshqarishning ma’naviy-ma’rifiy funksiyasiga kiradi?
xodimlarni insoniylik ruhida tarbiyalash
mahsulot ishlab chiqarish va xizmatlar ko‘rsatish
ijtimoiy ximoyani ta’minlash
ishlab chiqarishni tashkil etish
58
Quyida qayd qilingan funksiyalarning qaysi biri boshqarishning tashkiliy funksiyasiga kiradi?
boshqarishning aniq uslubini tanlash
xodimlarni extiyojlarini qondirish
ijtimoiy ximoyani ta’minlash
xodimlarni ma’rifatga intilishini tarbiyalash
59
Boshqaruv jarayoni bosqichlari:
tashkiliy va amaliy ishlar
oldindan maqsadni bilish, analitik ishlar
maqsadni aniqlash, holat, muammo, yechim
axborot ishlari, harakat variantlari tanlovi
60
Asosiy va o‘ziga xos funksiyalar:
muvofiqlashtirish, tartibga solish, nazorat, rejalashtirish, tashkil etish
biznes-reja, marketing, motiv
asosiy ishlab chiqarishni, yordamchi ishlab chiqarishni, kadrlarni boshqarish
6
mehnatni, sifatni, mahsulotni, kadrlarni boshqarish
61
Boshqarish tuzilmalari deganda:
A.boshqarish maqsadlarini amalga oshiruvchi va funksiyalarni bajaruvchi bir-biri bilan bog‘langan
boshqaruv bug‘inlari majmuasi tushuniladi
boshqaruv organlari tizimida quyi organlarning yuqori organlarga bo‘ysinishi va ular o‘rtasidagi o‘zaro aloqa
tushuniladi
bo‘limlar yig‘indisi, ularning tarkibi va o‘zaro aloqa shakllari tushuniladi
xammasi to‘g‘ri
62
Tashkiliy tuzilmaning xosil qiladigan boshqarish organlari:
boshqaruv bo‘g‘inlari shaklida bo‘ladi
boshqaruv bosqichlari shaklida bo‘ladi
boshqaruv tizimi shaklida bo‘ladi
xammasi to‘g‘ri
63
Agar boshqarishning hamma funksiyalari korxona rahbarining qo‘lida to‘planib, barcha quyi rahbarlar
va ishlab chiqarish yacheykalari unga bo‘ysunsa, u holda boshqarishning bunday strukturasi-....
chiziqli pog‘onali tuzilma ko‘rinishida bo‘ladi
chiziqli shtabli tuzilma ko‘rinishida bo‘ladi
funksional tuzilma ko‘rinishida bo‘ladi
chiziqli funksional tuzilma ko‘rinishida bo‘ladi
64
Chiziqli-shtabli tuzilma:
har bir chiziqli rahbar qoshida ixtisoslashgan xizmatlar, maslahatlar kengashi, ya’ni shtablar tuzish
orqali tashkil etiladi
har bir boshqaruv bo‘g‘iniga muayyan funksiyalarni biriktirib qo‘yish orqali tashkil etiladi
barcha quyi rahbarlar va ishlab chiqarish yacheykalarini korxona rahbariga bo‘ysindirish orqali tashkil etiladi
xammasi to‘g‘ri
65
Funksional struktura:
har bir boshqaruv bo‘g‘iniga muayyan funksiyalarni biriktirib qo‘yish orqali tashkil etiladi
barcha quyi rahbarlar va ishlab chiqarish yacheykalarini korxona rahbariga bo‘ysindirish orqali
tashkil etiladi
har bir chiziqli rahbar qoshida ixtisoslashgan xizmatlar, maslahatchilar kengashi, ya’ni shtablar tuzish orqali
tashkil etiladi
66
Quyida qayd etilgan organlarning qaysi biri boshqarishning umumdavlat organlariga kiradi?
hammasi to‘g‘ri
viloyat xokimiyati
tuman xokimiyati
shahar xokimiyati
67
Quyida qayd etilgan organlarning qaysi biri boshqarishning maxalliy organlariga kiradi?
tuman xokimligi
vazirlik va qo‘mitalar
vazirlar maxkamasi
oliy majlis
68
Quyida qayd etilgan organlarning qaysi biri tarmoq organlari bo‘lib xisoblanadi?
vazirliklar va qo‘mitalar
siyosiy partiyalar
kasaba uyushmalari
ijodiy uyushmalar
69
Menejmentning eng ko‘p tarqalgan tashkiliy tuzilmasini ayting.
chiziqli
Funksional
matritsali loyiha
chiziqli funksional
7
70
Boshqarishning tashkiliy tuzilmalari qanday talablariga javob berishi kerak?
tashkiliy tuzilma oddiy va tushunarli bo‘lishi kerak
tashkiliy tuzilma egiluvchan va bozordagi o‘zgarishlarni payqashi kerak
tashkiliy tuzilma funksional bo‘lishi kerak
tashkiliy tuzilma bo‘g‘in va bosqichlardan iborat bo‘lishi kerak
71
Tashkiliy tuzilmalarga ta’sir ko‘rsatadi:
xodimlar malakasi
ishlab chiqaruvchi mahsulotlar tarkibi
tayyorlash texnologiyasi
mexanizatsiya va avtomatlashtirish darajasi
72
Tashkiliy tuzilmalarni loyixalashtirishda qo‘llaniladigan uslublar:
xammasi to‘g‘ri
tizimli yondoshuv
vaziyatli yondoshuv
iqtisodiy yondoshuv
73
Quyida qayd qilingan usullarning qaysi biri boshqarish usuli bo‘lib xisoblanadi?
xammasi to‘g‘ri
tashkiliy-ma’muriy usullar
iqtisodiy usullar
ijtimoiy-ruhiy usullar
74
Boshqarishning iqtisodiy usullari:
iqtisodiy manfaatlardan foydalanishiga asoslanadi
boshqarish devonining muayyan tuzilmasini tuzishga asoslanadi
buyruqlar, farmoyishlar va qo‘llanmalar chiqarish ularning bajarilishini nazorat qilishga asoslanadi
kadrlarni to‘g‘ri tanlashga asoslanadi
75
.Boshqarishning tashkiliy-ma’muriy usullari:
har biri boshqaruv bo‘g‘inining funksiyalarini belgilashga asoslanadi
umumjamiyat manfaatlaridan foydalanishga asoslanadi
jamoa manfaatlaridan foydalanishga asoslanadi
shaxsiy manfaatlardan foydalanishga asoslanadi
76
Kommunikatsiya nima?
axborot almashish jarayoni
rahbar uchun zarur axborot
kommunikatsiya-qaror qabul qilish uchun asos
kommunikatsiya axborot tizimlarini xosil qiladi
77
Boshqaruv uslubi-bu:
hammasi to‘g‘ri
boshqaruv jarayonida kelib chiqadigan muammolarni xal qilish usullari yo‘llari
boshqaruv funksiyalarini samarali bajarish maqsadida biror bir organning yoki rahbarning bo‘ysinuvchilariga
aniq ta’sir ko‘rsatish usuli
xammasi noto‘g‘ri
78
Boshqaruv jarayonida u yoki bu masalalarni hal qilishda rahbarning o‘ziga xos yondoshishi
menejmentda:
rahbarning ish uslubi deb yuritiladi
boshqaruv usuli deb yuritiladi
boshqaruv metodi deb yuritiladi
ish uslubi deb yuritiladi
79
Boshqarishning xuquqiy vositalari:
xammasi to‘g‘ri
moddiy javobgarlik
intizomiy javobgarlik
ma’muriy javobgarlik
80
Qaror qabul qilishda yakkabosh, jamoa fikri bilan xisoblashmaydigan rahbarlarni:
8
avtokratik rahbarlar deyiladi
liberal rahbarlar deyiladi
demokratik rahbarlar deyiladi
hammasi to‘g‘ri
81
Qaror-bu:
bir nechta muqobil (alternative) paydo bo‘lganda vujudga keladigan jarayondir
mavjud xolatning bo‘lishi lozim bo‘lgan xolat bilan mos tushmasligi natijasida yuzaga keluvchi jarayon
bajarilishi mumkin bo‘lgan ishning aniq bir yo‘lini tanlab olishdir
hammasi to‘g‘ri
82
Qaror qabul qilish-bu:
maqsadga erishish uchun rahbarning o‘z vakolat doirasida muqobil alternativni tanlash jarayoni
menejerning fikri-xayolini doimo band qilib turadigan tashvish
u yoki bu yo‘lni tanlab olishda bir to‘xtamga yoki bir fikrga kelishdir
hammasi to‘g‘ri
83
Boshqaruv qarorlari unsurini aniqlang.
xammasi to‘g‘ri
Vosita
Muddat
vazifa
84
Amal qilish davriga ko‘ra qarorlar:
strategik va taktik qarorlar
muntazam qarorlar
sterotip qarorlar
vaqtinchalik qarorlar
85
Mazmuniga ko‘ra qarorlar:
sotsial-iqtisodiy, tashabbusli qarorlar
vaqti-vaqti bilan qabul qilinadigan qarorlar
noaniq qarorlar
xammasi to‘g‘ri
86
Amal qilish xarakteriga ko‘ra qarorlar:
xammasi to‘g‘ri
vaqti-vaqti bilan qabul qilinadigan qarorlar
tezkor qarorlar
muntazam qarorlar
87
Strategik qaror:
yuqori boshqaruv organlari tomonidan istiqbolli dasturlarni ishlab chiqish maqsadida qabul qilinadi
korxonani joriy rejalarini tuzish maqsadida qabul qilinadi
bir xil muammoga daxldor bo‘lib, barcha bo‘g‘inlar uchun birdek amal qiladi
tor doiradagi muammoga taaluqli bo‘lib bir bo‘lim, bir guruh xodimlar yuzasidan qabul qilinadi
88
Boshqaruvchining shaxsiy fazilatlari ta’sirida quyidagi qarorlarning qaysi biri qabul qilinishi mumkin.
hammasi to‘g‘ri
extiyotkorona qarorlar
mo‘tadil, muvozanatlashgan qarorlar
tavakkal qiluvchi qarorlar
89
Takrorlanish va yangilik darajasiga qarab qarorlar:
an’anaviy va tavsiyali qarorlarga bo‘linadi
yakka boshchilik va jamoaviy tamoyil asosida qabul qilingan qarorlarga bo‘linadi
yakdillik tamoyili asosida qabul qilingan qarorlarga bo‘linadi
«ringi» usuli asosida qabul qilingan qarorlarga bo‘linadi
90
Stereotip qarorlar-bu:
rahbar faoliyati qat’iy yo‘riqnomalar, me’yoriy xujjatlar doirasida amalga oshirilishi lozim bo‘lgan
xollarda qabul qilinadigan qarorlardir
9
tavakkal bilan chala axborotga asoslanib qabul qilinadigan qarorlardir
mazmuniga ko‘ra istiqbolli bo‘lgan qarorlardir
odatiy vaziyatlarda qabul qilinadigan qarorlardir
91
Konsensus tamoyili:
bu qarorlarni ishlab chiqarish jarayonida barcha baxsli masalalar va turli tuman fikrlar yuzasidan bir
bitimga kelish yoki kelishishdir
turli uyushma yoki birlashmalar ro‘y-rost ma’lum bo‘lib turgan vaziyatlarda, har xil fikrlar raqobat qiladigan
xollarda amal qiladi
oldinga surilayotgan muqobil fikrni so‘zsiz qo‘llab quvvatlash xollarida amal qiladi
xammasi to‘g‘ri
92
Quyida qayd qilingan bosqichlarning qaysi biri qarorni ishlab chiqish jarayoni tarkibiga kiradi?
xammasi to‘g‘ri
vaziyatni taxlil qilish
muqobil variantlarni aniqlash
muammoni aniqlash
93
Kollegial tamoyili:
turli uyushma va birlashmalar ro‘y-rost ma’lum bo‘lib turgan vaziyatlarda har xil fikrlar raqobat
qiladigan xollarda amal qiladi
oldinga surilayotgan muqobil fikrni so‘zsiz qo‘llab quvvatlash xollarida amal qiladi
bu qarorlarni ishlab chiqish jarayonida barcha baxsli masalalar va turli tuman fikrlar yuzasidan bir bitimga kelish
yoki kelishishdir
xammasi to‘g‘ri
94
Qaror qabul qilishda «ringi» usuli bosqichlari nechta?
5
7
3
4
95
Quyidagilarni qaysi biri qarorlarni modellash bosqichiga kiradi?
xammasi to‘g‘ri
qaror modelini ishlab chiqish
model maqbulligini baholash
algoritm tuzish
96
Boshqaruv qarori nima?
rahbarning ta’sir etish jarayoni
rahbarning erkli ta’sir ko‘rsatish elementi
rahbarning o‘z qo‘l ostidagilarga ta’siri
rahbarning harakat dasturi
97
Rahbar faoliyatini jarayoni:
xammasi to‘g‘ri
qo‘l ostidagilarga g‘amxo‘rlik
korxona daromadi to‘g‘risida g‘amxo‘rlik
qarorni ishlab chiqish va qabul qilish
98
Boshqaruv qarorlariga talablar….
hammasi to‘g‘ri
qabul qilingan qarorlarda demokratiyalik
ilmiy asoslanganlik
aniq yo‘naltirilganlik, qisqalik va aniqlik
99
Qaror qabul qilishdan oldin rahbar aniq bilishi darkor:
hammasi to‘g‘ri
harakat maqsadi va unga erishish yo‘llari
talab etiladigan moddiy, mehnat, moliyaviy resurslar
ijrochilar vazifasi va masalani yechishni tashkil etish
100
Qarorni qabul qilish mas’uliyati
10
hammasi to‘g‘ri
maqsadni aniqlash, kerakli axborotni yig‘ish
turli xil yechimlarni ishlab chiqish, qarorni bajarishni tashkil etish
uzil-kesil va maqbul variantni qabul qilis
101
Menejer mehnati quyidagi masalalarni hal etishga yo‘naltirilgan
hammasi to‘g‘ri
texnik va texnologik
iqtisodiy va ijtimoi
tashkiliy va taqsimlovch
102
Kim boshqaruv qarorini qabul qiladi
barcha raxbarlar
qo‘yi rahbar
funksional rahbar
o‘rta bo‘g‘in mutaxassisi
103
Xodimlarga beriladigan har bir topshiriqlarning mazmun va maqsadini tushuntirish zarur deb
hisoblaysizmi
topshiriq mohiyatidan kelib chiqish kerak
uncha zarur emas
juda zarur
umuman zarur ema
104
Topshiriqni berayotgan paytda masofa distansiyasiga e’tibor berasizmi
h
yo‘q
ba’za
bunday narsalar ortiqcha deb o‘ylayma
105
Qaror qabul qilishda kimlar bilan maslahat qilasiz
o‘rinbosarim va ishlab chiqarish javobini ma’sulidan
faqat o‘rinbosarimdan
faqat ishlab chiqarish uchun ma’sul odamdan
yuqori tashkilot rahbarlaridan
106
Qaror qabul qilish samaradorligiga erishish uchun tashkilotdagi referent guruhlarga tayanish mumkinmi
ha zarur
unchalik zarur emas
umuman zarur emas
juda zarur
107
Xodimlarga mukofotlash yuzasidan qaror qabul qilishda shaxsiy simpatiya omiliga qay darajada
tayanasiz
faqat ish natijalariga tayanaman
hammaga baravar yondashaman
ba’zan simpatiya omiliga tayanaman
xamisha simpatiya-antipatiyadan kelib chiqaman
108
Jamoat ahilligi qaror qabul qilish samaradorligiga ta’sir ko‘rsatadimi
kuchli ta’sir ko‘rsatadi
o‘rtacha ta’sir ko‘rsatadi
umuman ta’sir ko‘rsatmaydi
jamoa ahilligi va qarorlar sifati o‘ziga bog‘liq emas
109
Qaror qabul qilishda xodimlar qanday munosabatda bo‘lishlarini yoqtirasiz
ish natijalari uchun sub’ektiv munosabatlarga berilib qolmayman
qarorga qarshi chiquvchilarni yoqtiraman
qarorimga o‘ta darajada kirishmasliklarini yoqtiraman
qarorni ma’qullovchilarga simpatiya bildirama
110
O‘z ixtiyoriga ko‘ra ishdan bo‘shash to‘g‘risida ariza yozgan kerakli mutaxasisga munosabatingiz.
11
avval suhbatlashib, boshqa ish taklif qilaman
kerakli odamni tashkilotda soatlab qolishiga intilaman
ketishga qaror qilgan odamni samarali ishlatib bo‘lmaydi, deb hisoblayman
darhol bo‘shatib yuboraman
111
Xodimlaringizni qanday natija berishi noma’lum bo‘lgan qarorlarni qabul qilishda ishtirok ettirasizmi
faqat ekspert xodimlarga
yo‘q
vaziyatga qarab
Xa
112
O‘zingizga yoqmaydigan xodimlarga ham e’tibor va g‘amxo‘rlik ko‘rsatasizmi
ish yuzasidan e’tiborda tutaman
ha e’tibor va g‘amxo‘rlikni bir xil ko‘rsataman
g‘amxo‘rlik ham ko‘rsataman
e’tibor ko‘rsatmayman
113
O‘zbekiston milliy strategiyasini ko‘rsating
rivojlangan demokratik davlatlar qatoridan munosib o‘rin olish
ozod va obod, farovon hayot qurish
barqaror taraqqiyot
tinchlik, totuvlik
114
Sharq xalqlari qanday holatlarda maslahat qilishadi
dastlabki qarorga kelib bo‘lgach
ikkilanib turilsa
yechim topa olmaslik
ishonchi mustahkam bo‘lmasa
115
G‘arb xalqlariga mos mentalitetga ko‘ra qanday holatlarda maslahat qilishadi
ikkilanib turilsa
dastlabki qarorga kelib bo‘lgach
yechim topa olmaslik
ishonchi mustahkam bo‘lmasa
116
OTM rahbari qanday pedagogik jarayonda samarali ishlay boshlagan holatda xodimlarni
rag‘batlantirishi mumkin
shaxsga yo‘naltirilgan ta’lim yo‘lga qo‘yilgan bo‘lsa
ishlab chiqarishgayo‘naltirilgan ta’lim yo‘lga qo‘yilgan bo‘lsa
ilmga yo‘naltirilgan ta’lim yo‘lga qo‘yilgan bo‘ls
uzluksizlikka yo‘naltirilgan ta’lim yo‘lga qo‘yilgan bo‘lsa
117
O‘quvchi va talabaning ta’lim sub’ekti ekanligini huquqiy ta’minlovchi hujjat qaysi
o‘quv rejadagi mustaqil ta’lim
talabaning faolligini ta’minlovchi sertifikatlar
seminar mashg‘ulotlari soatlari
konferensiya va ilmiy seminarlar
118
Amir Temur qaror qabul qilishda necha bosqichli ish tutgan
to‘rt bosqichli
uch bosqichli
ikki bosqichli
besh bosqichl
119
Makiavelli qanday boshqaruv qarorlari ayniqsa samarali bo‘ladi, deb hisoblagan
avtaritar
Liberal
Demokratik
Konfermistik
120
Platon qaror qabul qilish samaradorligini nima belgilaydi, deb hisoblaydi
g‘oya
12
aniq maqsad
Bilim
Adolat
121
Aristotel qaror qabul qilish samaradorligini nima belgilaydi, deb hisoblaydi
aniq maqsad
g‘oy
Bilim
adolat
122
Amir Temur qaror qabul qilish samaradorligini nima belgilaydi, deb hisoblaydi
adolat
aniq maqsad
Bilim
g‘oya
123
Abu Rayhon Beruniy qaror qabul qilish samaradorligini nima belgilaydi, deb hisoblaydi
bilim
aniq maqsad
g‘oya
Adolat
124
Biror bir ish sohasini tanlashingiz tanlovingizga asos bo‘ladigan imkoniyat – bu...
qaror qabul qilishda erkinlikka erishish
o‘z imkoniyatlarimni to‘laroq yuzaga chiqarish
umuman odamlarni boshqarish
jamiyatga kerakli shaxs sifatida shakllanish
125
Siz qanday holatlarda o‘z darajangizdagi huquqlarga ega bo‘lgan sherikni tanlaysiz
vaqtni tejash uchun
ma’suliyat faqat o‘zimga qolib ketmasligi uchun
kim bilandir doimo fikrlashib turish uchun
jamoatchilik fikri uchun
126
Siz bo‘ysunuvchilardan maslahatlar olasizmi
xa, ularning fikri men uchun muhim
olamanu, lekin shubhalanaman
yo‘q
jamoatning iliq fikri uchu
127
Siz boshqalar uchun qaror qabul qilish va ularni boshqarishga o‘zingizni xaqli deb hisoblaysizmi
mumkin, chunki qarorlar qabul qilish – ma’suliyat va muvaqqat vazifa
Ha
yo‘q
bunday holat faqat menga berilgan imkoniyat, deb qarayman
128
Boshqalarning xatti-harakatlarini boshqarishda sizning tazyiqingiz sezilmaydigan darajada ish tuta
olasizmi
yo‘q
Bilmayman
Ha
buni nazorat etish murakkab hodisa
129
Ish paytida xodimlaringizning qanday munosabatlarini odatda kutasiz
erkin va ma’suliyatli ish tutishlarini
qo‘rqishlarini
avtoritetimni e’tirof etishlarini
hurmatli munosabatini
130
O‘z boshqaruv huquqlaringizni boshqalar tomonidan amalga oshirilishini xohlagan bo‘larmidingiz
ha
Bilmayman
yo‘q
13
bunga yo‘l qo‘yib bo‘lmaydi, deb hisoblayman
131
O‘z shaxsiy xatti-harakatlaringiz qandayligini o‘rinbosaringizdan so‘rarmidingiz
ha
Bilmayman
yo‘q
ba’zi holatlarda
132
Xodimlarni qabul qilinayotgan qarorlar haqida xabardor etish kerak, deb hisoblaysizmi
ha
Bilmayman
yo‘q
ba’zi holatlarda
133
Muxim qaror qabul qilishda Siz
faqat mutaxassislar fikridan kelib chiqib ish tutasiz
Qaror qabul qilishda o‘zigingizga yaqin odamlar fikriga tayanasiz
tashkilot a’zolari fikriga tayanasiz
shaxsan o‘zingizning pozitsiyangizdan kelib chiqib ish tutasiz
134
Topshiriqlar ijrosini tashkil etishda
xodimlar tomonidan ijro yechimini tanlashga imkon berasiz
ijro jarayoniga aralashisiz
ijro jarayoni kutilgan natijalar berishi uchun shaxsan ko‘maklashib borasiz
ijro jarayoniga aralashmaysiz
135
Xodimlar ish faoliyatini nazorat etishda
nazoratni faqat ayrim xodimlar ishi ustidan o‘rnatasiz
xodimlarga to‘liq ishonib ish tutasiz
nazoratni ortiqcha narsa deb xisoblaysiz
xar bir xodim faoliyati va xar bir xodimga berilgan topshiriq ijrosini doimiy nazorat qilib borasiz
136
Favqulodda holatlar yuz berganda siz qanday ish tutasiz
hamma ishni shaxsan o‘z qo‘lingizga olasiz
xodimlar bilan maslahatlashasiz
liderlarga tayanasiz
favqulodda xolatdan naf chiqarishni o‘ylaysiz
137
Jamoa a’zolari bilan o‘zaro munosabat o‘rnatishda
xodimlaringiz bilan erkin muloqat muxitini yuzaga keltirishga xarakat qilasiz
asosan, Sizga murojaat qilgan odamlar bilan munosabat o‘rnatasiz
o‘zingiz faol bo‘lib o‘zaro yaqinlashishga intilasiz
o‘zaro munosabatning kuchayishi ishga xalal bermaydi, deb hisoblaysiz
138
Jamoani boshqarishda
xodimlarning shaxsiy ishlari, axvoli bilan faqat xurmat nuqtai nazaridan qiziqib turasiz
xodimlarning shaxsiy ishlariga aralashish noto‘g‘ri deb bilasiz
xodimlarning shaxsiy ishlariga xamisha ko‘maklashasiz
sir saqlay olaydigan xodimlar bilan muloqat qilasiz
139
Jamoa a’zolari bilan munosabatda
faqat ish munosabatida muloqat qilasiz
ishga xalaqit bersa xam shaxsiy munosabat buzilmasligiga alohida e’tibor qaratasiz
shaxsiy va ish munosabatlarini bir xil darajada tutishga intilasiz
o‘zingizga ma’qul odamlar bilan shaxsiy munosabat o‘rnatasiz
140
Jamoa a’zolari tomonidan bildiriluvchi tanqid va e’tirozlarga munosabatingaiz
barcha tanqidlarni e’tibor bilan eshitasiz
o‘z shaxsingizga qaratilgan tanqidga yo‘l qo‘ymaysiz
tanqid va e’tirozlarga befarq qaraysiz
tanqidiy fikrni yuzaga keltiruvchi shaxslarni aniqlab, ularga qarshi rejalar tuzasiz
141
Intizomga doir masalalarda qaror qabul qiladigan uslubingiz
intizomga rioya etish tabiiy xol bo‘lishini qo‘llaysiz
14
xodimlarning so‘zsiz bo‘ysunishlarini ta’minlovchi yondoshuvni qo‘llaysiz
tartib – intizomga rioya qilish xodimlarga ortiqcha ta’sir tazyiq o‘tkazishning oldini olishini xisobga olib ish
tutasiz
tartib – intizom rioya qilish xolatini baxolashda odamiga qarab ish tutasiz
142
Qaror qabul qilish oldidan tashkilot a’zolarisiz xaqingizga nima deb o‘ylashini
hamisha e’tiborga olasiz
umuman e’tiborga olmaysiz
obro‘ingizga salbiy ta’sir etuvchi qarorlarni qabul qilmaslikka intilasiz
salbiy baxo berish aniq bo‘lgan boshqaruv qarorlarini qabul qilish tashabbuskorini shakillantirib ish tutasiz
143
Boshqaruv mas’uliyati va vakolatlarini o‘zingiz va o‘rinbosalaringiz o‘rtasida taqsimlab bo‘lgach
faqat ularning nazoratini yo‘lga qo‘yasiz
o‘rinbosarlaringizning ishchanligi va intizomligiga tayanib ish tutasiz
xar bir masalada Sizga axborot berib turishlarini talab etasiz
o‘rinbosarlarimni vakolati va mus’uliyatini muayyan darajada cheklab ularning to‘g‘ridan – to‘g‘ri qaror qabul
qilish darajasida emas, o‘ylab ko‘rish uchun maslaxat hamda tavsiyalar berish darajasida ish tutishlariga
erishishga intilaman
144
Muammollar ko‘payib qaror qabul qilish qiyinlashganda
o‘rinbosarlaringizdan yordam kutasiz
xodimlar va o‘rinbosarlaringiz emas, faqat o‘zingizning aqlingiz va omadingizga ishonib ish tutasiz
xodimlar iltimos qilishmasa ham ularning – xoxishlaridan kelib chiqib ish tutasiz
tashkilotdan chetdagi e’tiborli odamlar maslaxatlaridan kelib chiqib ish tutasiz
145
Xodimlar ish – faoliyatini nazorat qila turib
nazoratni ahyon – ahyonda amalga oshirib, xodimlarning mustaqil ish bajarishga yo‘naltiramiz
asosan kamchilik jixatlariga urg‘u berib, ishni yaxshilashga e’tibor qaratasiz
asosan ijobiy jixatlariga urg‘u berib, ruxlantirishga intilasiz
nazorat maboynida aksariyat ishlarni o‘zim va boshqalarga yuklab bajarishga intilaman
146
Qarorni xodimlarga yetkazishda
ijro etilishi zarur bo‘lgan topshiriq tarzida yondashasiz
so‘zsiz ijro etuvchi buyruq tarzida yondashasiz
qabul qilingan qarorni bojarishni iltimos qilish tarzida yondashasiz
qaror ijrosi ortida o‘zingizning shaxsingizga hurmat borligini xis etib yondashasiz
147
Qaror qabul qilishda bilimingiz yetarli bo‘lmasa
xodimlaringizdan so‘rab o‘rganishdan cho‘chimaysiz
mas’uliyatni zimmangizga olib tavakkal ish tutasiz va qaror qabul qilasiz
masala yechimini ortga surasiz, qaror qabul qilmaysiz
tashkilotdan tashqaridagi obro‘li shaxslarda maslaxat olgan xolda ish tutasiz
148
O‘zingizni qaror qabul qiluvchi raxbar sifatida baxolab turib
talabchan ammo adolatli raxbar bo‘la olaman, deb xisoblaysiz
kerakli darajada qattiq qo‘l bo‘la olaman deb xisoblaysiz
unchalik talabchan emasligingizni xis etasiz
xamisha eng maqbul qarorlar qabul qiladigan raxbar sifatida his etasiz
149
Yangilikni joriy etish masalasida qaror qabul qilishda
yangiliklar foydali bo‘lsa joriy etasiz
inovatsion yondashuvlar, yangilikni joriy etish masalasida konservativ yondashasiz
yangiliklar joriy etishda xamisha ikkilanasiz
boshqalar qanday ish tutganligiga qarab qaror qabul qilasi.
150
Sog‘lom muxitni saqlab turish uchun qanday yondashuvni qo‘llaysiz
xodimlar ortiqcha nazoratda bo‘lmasliklari kerak deb xisoblaysiz
xodimlar o‘z ishini bilib mustaqil faoliyat yuritish zarur deb xisoblaysiz
xodimlarni qattiq nazorat ostida ushlab turasiz
kim kim bilan doimiy munosabatga kirishib ketganligidan ogox bulib ish tutasiz
151
Qaror qabul qilingandan keyin uning – xatoligi ma’lum bo‘lgach ma’suliyatni kimga yuklaysiz
15
chuqur o‘ylab ko‘rishga vaqt va imkon bo‘lmaganligiga
xato qarorni qo‘llab – quvvatlaganlarga
xato qarorni tavsiya etganlarga
avvalroq lavozimdan chetlatilgan shaxslarga
152
Samarali menejmentning asosiy maqsadi
kompaniyani yuqori malakali kadrlar bilan ta’minlash, ulardan unumli foydalanish, kasbiy va ijtimoiy
o‘sish
firmalarga kerak bo‘lgan kadrlarni tanlash
turli bo‘limlar ishini muvofiqlashtirish
korxonada yaxshi muhit yaratish
153
Kommunikatsiyalar boshqaruv faoliyatining qanday soxalarida amal qiladi
Yuqori o’rta quyi
O’rta yuqori
O’rta quyi
O’rta quyi
154
Kommunikatsiya jarayoni elementlari
Jo’natuvchi xabar qiluvchi qabul kiluvchi
Jo’natuvchi qabul qiluvchi reja taktika
Qarorlar xabarlar informatsiya qabul qiluvchi
Korxona rejalari struktura taktika
155
Kommunikatsiya jarayonining asosiy bosqichlari
G’oyani tug’ilishi kanal tanlash va kodlash uzatish qabul qilish dekodlash
G’oyani yaratish axborot kodlash ma’nosini yetkazish va kodni yaxshi bilish
Axborot jo’natuvchi kodlash qabul qilish
Informatsiya jo’natuvchi kodlovchi va qabul qilish mazmunini chiqaruvchi
156
Bog’lovchi jarayonlar nimalardan iborat
Kommunikatsiyalar va qaror qabul qilishdan
Boshqaruv funktsiyalaridan
Boshqarv usullaridan
Tashkil etish va rejalashtirishdan
157
Boshqaruv tamoyillarining kommunikatsiya yo’lida qanday to’siqlar mavjud
Semantika noverbal to’siqlar yomon qaytaruv aloqasi yomon tinglash
Semantika axborot kamligi qabul qilish va tashkilotni qoniqarsiz strukturasi
Qaror qabul qilish informatsiya kamligi yomon tingl
Hech qanday to’siq mavjud emas
158
Boshqaruvning qanday sifat darajalari bor
Yuqori o’rta va quyi sifat
Iqtisodiy ijtimoiy va siyosiy sifat
Iqtisodiy va texnikaviy sifat
Birlamchi va ikkilamchi sifat
159
Boshqaruv tamoyillari qanday ajraluvchi sifatli tomonlari bilan xarakterlanadi
Qo’l ostidagi odamlarga yumshoq munosabati korxonadagi tashkilotchilik qobiliyati
E’tiborliligi xayrixoxligi qo’l ostidagi xodimlarga g’amxo’rlik munosabatlari
O’z vazifalarini qayta taqsimlash
Xayrixoxlik yumshoq munosabat
160
Firma ichidagi boshqaruvning muxim sifatli xususiyati qanday
Personalga yagona va kompleks ta’sir ko’rsatishdan
Personalga kompleks ta’sir ko’rsatishdan iborat
Personalning faoliyatiga baho berish
Firmani malakali va manfaatdor xodimlar bilan ta’minlash
161
Kim birinchilardan bo’lib sifatli boshqaruv printsiplarini yaratgan
A.Fayol
F.Teylor
16
F.Gilbert
E.Meyo
162
Question 163.Tashkilotga sifatli ta’sir etuvchi muhit nechaga bo’linadi
2 ga
4 ga
5 ga
1 ga
163
Bosharuvda risk jaraeni bosqichlarini ayting va asoslanishi qanaqa
Xodimlarni nazorat qilish va ishni to’g’ri taqsimlash
Bu tashkilotni koordinatsiyalash va rejalashtirish
Bu tashkilotni nazorat qilish
Bu tashkilotning butun tarmog’ini rejalashtirish koordinatsiyalash va nazorat qilishdir
164
Risk-boshkaruvda riskni yechish vositalari kanday (anik bulmagan javobni belgilang)
risk darajasini pasayishi
ushlab kolish
yuborish
taxmin kilish
165
Risk kanday birliklarda ulchanadi
mikdoriy kurinishida
vakt kurinishida
Protsentlarda
Darajalarda
166
Boshkaruv tamoyillarida informatsion risklarning taxlili nima uchun muljallangan
informatsion tizim ximoyalanganligining mavjud darajasini baxolash va informatsion xavfsizlik uchun
optimal byudjetni shakllantirish
informatsion tizim ximoyalanganligining texnik darajasini baxolash
kompaniya informatsion tizimiga va taxdidning mavjudligini baxolashga yunaltirilgan mavjud moliyaviy
yukotishning oldini olish uchun mikdoriy baxolashni utkazish
kompaniya raxbariyatini informatsion xavfsizlik ta’minot tizimiga va informatsion tizim ximoyalanganligini
tekshirish uchun kerakli mikdorda moddiy yordam berishga kundirish
167
.Boshkaruv tamoyillarida ishbilarmonlik risklarini sugurtalashga kaysilari kiradi? (anik bulmagan
javobni belgilang):
olinmagan foyda yoki sarflarning (yukotilgan foyda. Sugurtasi)
oldindan kelishilgan rentabellik darajasini pasayishi mumkin bulgan xolda sugurta
favkulotda xollardan sugurta
kurilmalarning turib kolishidan sugurta
168
Agar barcha mulkni ruxsat etilgan darajada yukotish mavjud bulsa, lekin yukotishlar mavjudligi ruxsat
etilgan darajadan past, bu xolda yukotishlar riskning kaysi zonasida mavjud
risksiz zonada
riskning ruxsat etilgan zonasi
riskning kritik zonasi
risksiz va ruxsat etilgan risklar zonasi
169
Boshkaruv tamoyillarida sodir bulgan vaziyat riski»ni taxlili maksadi bulgan mavjudlikni aniklash va
ularning asoratlari kanday nomlanadi
risk identifikatsiyasi
riskga ta’sir
mavjud bilimini xisobga olish va undan foydalanish
riskning mikdoriy taxlili
170
Boshkaruv riskni nazorat kilishda yoki kamayishida foydalanuvchi texnika va metodlar kanday
nomlanadi
risk identifikatsiyasi
riskga ta’sir (prav)
mavjud bilimini xisobga olish va undan foydalanish
17
riskning mikdoriy taxlili
171
Boshkaruv tammoyillarida loyixaning kaysi fazasida noaniklik kuprok
loyixalashtirish fazasida
kayta ishlash/bajarish fazasida
konsepsiya kabul kilish fazasida
tugallanganlik fazasi
172
Time menejment qanday yangi bilimlarni egallashi kerak
Marketingni, tavakkalchilik qonunlari, boshqaruv, xo’jalik xuquqlari, ruxshunoslik
Matematik modellashtirish
Iqtisodiyot nazariyasi, statistika
Mexnat sotsiologiyasini
173
Teylor Time menejment bo’yicha faoliyatning nechta vazifasini ajratib ko’rsatgan
8 ta
6 ta
5 ta
3ta
174
Time menejmentda qaror qilish formasi maqsad o’rnatishda qanday 2 ta guruhga bo’linadi
shaxsiy javobgarlik va «Pastdan tepaga»
shaxsiy javobgarlik va jamoaviy javobgarlik
avtoritar va partisipativ
«pastdan tepaga» va avtoritar
175
Time menejmentda « Vaqt uchun ko’rash» asarini muallifi Kim
P. Korjentsev
A. Yermanskiy
A. Gastev
G.Ford
176
Tizim deganda, Time menejmentda nima tushuniladi
Butun elementlardan, bo’laklardan tuzilgan
Materialning mavjudlik usuli
Menejment soxasini tavsiflaydi
Qoidalar, me’yorlar, standartlar to’plami
177
Time menejmentda jarayonining bosqichlari-qanday
Raxbar va boshqaruv apparatining maqsadga yo’naltirilgan xarakatlari
Maqsadni aniqlash, tizim axvolini aniqlash
Raxbarning axborotaviy tahliliy ishi
Raxbarning tashkiliy ishi
178
Time menejmentda asosiy va aniq funksiyalarni ko’rsating
Mexnat , maxsulot sifati va xodimlarni boshqarish
Biznes reja, marketing, motivatsiya
Tartibga solish, rag’batlantirish
Asosiy ishlab chiqarishni, yordamchi ishlab chiqarishni, xodimlarni
179
Time menejmentda eng ko’p tarqalgan tashkiliy tuzilmasini ko’rsating
Chiziqli -funksional
Funksional
Chiziqli
Matritsali , loyihali
180
Time menejmentning tashkiliy tuzilmalari bozorning qaysi talablariga javob berishi kerak
Tashkiliy tuzilma bo’g’in va pogonalariga ega bo’lishi kerak
Tashkiliy tuzilma egiluvchan va bozor o’zgarishlariga moslashuvchan bo’lishi kerak
Tashkiliy tuzilma chiziqli, oddiy va tushunarli bo’lishi kerak
Tashkiliy tuzilma funksional bo’lishi kerak.
181
Time menejmentning axboroti deganda nimani tushunasiz
Ma’lumotlar xabarlar yig’indisi
18
Iqtisodiy ko’rsatkichlar yig’indisi
Xujjatlar aloqa kanallari
Xodimlar menejerlar haqida ma’lumotlar
182
Time menejmentning madaniyati tushunchasi qanday
Insonning rivojlanish darajasi
Boshqarish fanini o’zlashtirish va bilimlarni amalda qo’llash darajasi
Inson faoliyati ayrim turlarining rivojlanish darajasi
Jamiyatni rivojlantirish darajasi
183
Firma o'z maqsadlarini amalga oshiradigan sakkizta asosiy yo'nalishni aniqlan
Bozor mavqei, kompaniya boshqaruvi, xodimlar, texnologiya, holat. organlar, dividendlarkapital o'sishi,
mahsulot sifat
Bozor, mijozlar, rentabellik, kompaniya tarixi, strategiyasi, maqsadlari, qarz beruvchilar, iste'molchilar
Bozordagi mavqei, sotish uchun foizlar, qarz miqdori, biznes falsafasi, ish axloqi, mijozlar, ijtimoiy javobgarlik,
kompaniyaning tashqi muhiti
Bozor mavqei, innovatsiya, mahsuldorlik, resurslar, rentabellik, boshqaruv jihatlari, kadrlar, ijtimoiy javobgarlik
184
Kompaniyaning biznes missiyasining asosiy vazifasi nimadan iborat
kompaniyaning korporativ ruhini yaratishga hissa qo'shish
ko'rsatib bering va uning maqsadlarini aniqlash uchun asos yaratib bering
ushbu firmaning ushbu bozordagi boshqa firmalardan qanday farq qilishini aniqlang
Firma bilan bog'liq bo'lgan barcha shaxslarning manfaatlarini moslashtirish.
185
Kompaniyaning biznes missiyasi javob berishi kerak bo'lgan asosiy savol nima
Bizning mijozlarimiz kimlar
nima qilyapmiz
biz kimmiz
Biz umuman nima uchunmiz
186
Odatda tashkilotning biznes missiyasini kim ishlab chiqadi
Jamiyat aktsiyadorlarining yig'ilishi
tashkilotning o'rta rahbariyati
tashkilotning umumiy yig'ilishi
tashkilot asoschisi
187
Tashkilot qanday maqsadlarni ko'zlaydi
Tashkilotning ideal va haqiqiy holati o'rtasidagi o'tish davri
Missiya va aniq reja o'rtasidagi o'tish davri aloqasi
Tashkilotning ko'rish va biznes missiyasi o'rtasidagi o'tish davri aloqasi
Tizimning aniq yakuniy holatlari, tashkilotning kerakli natijasi
188
Tashkilotning maqsadlari quyidagi asosiy talablarga javob berishi kerak
Vaqtga muvofiqligi, aniqligi, yo'naltirilganligi
Vaqt bo'yicha erishish va yo'naltirish
Vaqt va konkretlikda yo'naltirish
erishish mumkinligi
189
Innovatsion menejmentning asosiy amaliy maqsadi
Tashkilotning innovatsion faolligini oshirish
Innovatsion transformatsiyani boshqarish
Tashkilotning ijodiy salohiyatining o'sishi
Yangi mahsulotlar va texnologiyalarni rivojlantirish orqali raqobatdosh ustunliklarni yaratish
190
Innovatsiya bu
yangi mahsulotlarni joriy etish
yangi rag'batlantirish tizimi
fundamental ilmiy g'oya
yangi texnologiyalar ob'ekti
191
Innovatsiya atamasi va tushunchasini 1-marta kim va qachon qo’llagan
1912-yilda Shumpeter
19
1911 -yilda Teylor
1912-yilda Fayol
1911-yilda Mak Gregor
192
Tashkilotning innovatsion salohiyatini baholash sxemasi.....
.resurs - funktsiya – loyiha
maqsad - jarayon – natija
funktsiya - loyiha – jarayon
maqsad - resurs – natija
193
Zamonaviy innovatsion menejment nazariyasi qaysi turdagi innovatsiyalarni ajratib turadi
tovar, menejment, marketing, bozor, texnologik
tovar, tashkiliy, texnik, bozor, marketing
menejment, mahsulot, texnik, marketing; texnologik, tashkiliy
texnik, marketing; texnologik, tashkiliy
194
Innovatsion jarayon bu
innovatsiyalarni yaratish (ixtiro qilish), rivojlantirish va tarqatish jarayoni
bir butunlikni tashkil etuvchi bir-biriga bog'liq bo'lgan bir necha fazalar
faoliyatning muayyan yo'nalishidagi innovatsion o'zgarishlarni tayyorlash va amalga oshirish
innovatsiyalarni hayotga tadbiq qilish
195
Boshqarishning iqtisodiy samaradorligining xususiy ko'rsatkichlari
aktivlarning rentabelligi
boshqarish darajasi
boshqaruv xodimlarining qisqarishi
boshqaruv xodimlarining ortishi
196
Boshqaruv qaror
boshlig'i tomonidan o'z vakolatlari doirasida yoki boshqa shaxslarni jalb qilgan holda amalga oshirilgan,
o'z vaqtida ochilgan, muqobil variantni tanlashning mantiqiy-aqliy, emotsional-psixologik va tashkiliy-
huquqiy akti
vazifalarni yuqoridan pastga ko'chirishdan iborat bo'lgan boshqaruv darajalari va hokimiyatni topshirish
o'rtasidagi normal munosabatlarga erishish vositasi
belgilangan maqsadlarga erishish uchun zarur shart-sharoitlarni yaratish
Yangi mahsulotlar va texnologiyalarni rivojlantirish orqali raqobatdosh ustunliklarni yaratish
197
Talab
sotib olish qobiliyati tomonidan qo'llab-quvvatlanadigan ehtiyojlarga
aholining ushbu imtiyozga bo'lgan ehtiyojlari
odamlarning ma'lum imtiyozlarga ega bo'lish istagi
Jamg'arma daromadi
198
Jamoa oldiga qo'yilgan vazifalarning bajarilishini kim nazorat qilishi kerak
rahbarlar
Ishchilar
Mutaxassislar
Vazirlik
199
Tashkilotning qaysi maqsadlari quyidagi asosiy talablarga javob berishi kerak
Vaqtga muvofiqligi, aniqligi, yo'naltirilganligi
Vaqt bo'yicha erishish va yo'naltirish
Vaqt va konkretlikda yo'naltirish
Vaqt bo'yicha yo'nalish
200
Mahsulotni bozorga tayyorlash, xizmat ko'rsatish va qo'llab-quvvatlash bu ... marketing
operatsion
Strategic
Innovatsion
Taktik
201
Top-menejerlarning asosiy vazifasi ...
tashkilotning kelajagini belgilash
20
vakillik funktsiyalarini bajarish
tashkilot ichidagi to'g'ri harakatlarni belgilaydigan buyruqlar yaratish
bo'ysunuvchilar tomonidan amalga oshiriladigan harakatlarni nazorat qilish
202
"X" va "Y" nazariyasi muallifi
Duglas Makgregor
Ransis Likert
Pol Xersi
D.Robert Xaus
203
Missiya ... uchun kerak.
tashkilot xodimlari va uning kontragentlari tomonidan tashqi muhit bilan bog'liq bo'lgan tashkilotning
umumiy maqsadini tushunish
B.reklama jarayonida keng foydalanish
C.zamonaviy jamiyatda boshqalardan yomon bo'lmaslik
tashkilotning tovarlari va xizmatlaridan foydalanadiganlar bilan aloqani osonlashtirish va uni resurslar bilan
ta'minlash
21
| 