Tegi sarlavhaning tegidir, va hujjatga nom berish uchun hizmat kiladi. Hujjat nomi va

JIZZAX DAVLAT PEDAGOGIKA INSTITUTI 
MATEMATIKA VA INFORMATIKA yo’nalishi 
II-bosqich 201-guruh talabasi 
SADRIDDINOV YUSUFning 
PEDAGOGIK DASTURIY VOSITALAR fanidan
 
1-amaliy topshiriqqa javobi 

HTML tiliga kirish, uning asosiy elementlari, teglardan foydalanish,web-
sahifalar yaratish, 
Muallif: SADRIDDINOV YUSUF
HTML 
Butun dunyo o’rgimchagi to’ri – World Wide Web (WWW) HTML gipermatn 
bog’lanish tili yordamida tuzilgan Web-sahifalardan iborat HTML ancha 
murakkab til (Standart Generalived Marnup Language) SGMLning 
hisoblanadi. Ananaviy tushuncha bo’yicha HTML butunlay dasturlash tili 
hisoblanmaydi. HTML–hujjatni belgilash tili. HTML–hujjatni tadqiq qilishda 
matnli hujjatlar teg(tag)lar bilan belgilanadi. Ular maxsus burchakli ishoralar bilan 
o’rlagan bo’ladi, (< va >). Teglar matnlarni formatlashda va matnga har xil nomatn 
elementlarni masalan, grafiklar, qo’shimcha ob'ektlar va shu kabilarni o’rnatishda 
ishlatiladi. 
HTML tilining asosiy qoidalari quyidagicha: 
1 - qoida. HTMLdagi istalgan harakat teglar bilan aniqlanadi. Bitta teg (chap) 
harakatning bosh qismida, ikkinchisi esa, (o’ng) oxirida turadi. Bunda teglar « < » 
yoki « > » ishoralar bilan yonma-yon turadi. Yolg’iz o’zi ishlatiladigan teglar ham 
mavjud. 
2 - qoida. Brauzer darchasidagi burchakli qavs ichiga joylashtirilgan istagan teg 
yoki boshqa instruktsiya tashqariga chiqarilmaydi va HTML–fayl uchun ichki 
buyruq hisoblanadi 
Demak, WWW sistemasidan qandaydir hujjat yoki xabar olsangiz, ekranda yaxshi 
formatlangan, o`qish uchun qulay matn paydo bo`lganini ko`rasiz. Bu shuni 

anglatadiki, WWW hujjatlarida qandaydir ma'lumotlarni ekranda boshqarish 
imkoniyati ham mavjud. Hujjatlar tayyor, siz foydalanuvchiningqaysi kompyuterda 
ishlashini bilmaysiz, hujjatlar aniq bir kompyuter platformalariga mo`ljallangan 
yoki qaysidir format bilan saqlanishini oldindan ayta olmaysiz. Kompyuterda 
ishlayotgan foydalanuvchi qaysi terminalda ishlashidan qat'iy nazar, yaxshi 
formatlangan hujjatni olish kerak. Bu muammoni HTML andoza tili hal 
qiladi. HTML (Hyper Text Markup Language - gipermatn belgilash tili). 
WWW sistemasi uchun hujjat tayyorlashda ishlatiladi. HTML hujjatning 
tuzilishini ifodalovchi uncha murakkab bo`lmagan buyruqlar majmuidan 
iborat. HTML buyruqlari orqali matnlarni istagancha shaklini o`zgartirish, ya'ni 
matnning ma'lum bir qismini ajratib olib boshqa faylga yozish, shuningdek boshqa 
joydan turli xil rangli tasvirlarni qo`yish mumkin. U boshqa hujjatlar bilan 
bog`laydigan gipermatnli aloqalarga ega. 
90-yillarning o’rtalarida internet tarmog’ining eksponentsial o’sishi oqibatida 
HTML tili ommaviy tus oldi. Bu vaqtga kelib, tilni standartizatsiyalash zarurati 
tug’ildi, chunki ko’p kompaniyalar Internetga kirish uchun ko’plab dasturiy 
ta'minotlar ishlab chiqdilar, to’xtovsiz o’sib borayotgan (HTML instruktsiyasi 
bo’yicha) o’zlarini variantlarini tavsiya qildilar. HTML tili teglarini qo’llash 
bo’yicha yagona bir qarorga kelish payti yaqinlashgan edi. 
World Wide Web Consortium (qisqacha–WZS) deb nomlangan tashkilot HTML 
standarti (spetsifikatsiya)ni yaratish ishlarini o’ziga oldi. Uning vazifasiga 
brauzerlar tadqiqotchi kompaniyalarning har xil takliflarini hisobga olgan holda 
tilning zamonaviy rivojlanish imkoniyatlari darajasini aks ettiruvchi standartni 
yaratish kiradi. Spetsifikatsiyaning tasdiqlash sxemasi quyidagilardan iborat: WZS 
konsortsiumi standart loyihasini tayyorlaydi. Muhokama qilingandan so’ng, uning 
ishchi (draft) varianti chiqariladi, so’ngra uni ma'lum bir davrga yana muhokama 
qilish uchun tavsiya qilinadi. Istagan xohlovchi odam HTML standartining yangi 
teg va versiyalari muhokamasida ishtirok etishi mumkin. Muhokama davri 
tugagandan keyin, standartning ishchi varianti tavsifnoma hisoblanadi, ya'ni 
HTML spetsifikatsiyaning rasmiy tan olingan varianti bo’ladi. Qabul qilingan 
standart (Document Type Definition - hujjat xilini aniqlash) DTD deb ataladi. 
Internetda birinchi marta ko’rsatilgan (taqdim qilingan) HTMLdagi DTD–
standartning 1.0 versiyasi bo’ldi. So’ngra 1995 yil noyabr oyida WWW uchun 
ancha aniq va o’ylab qilingan 2.0 versiya yaratildi. 
1996 yil sentyabr oyida bir necha oylik muxokamadan so’ng 3.2 versiya 
tasdiqlandi (3.0 versiya nashr qilinmadi). 
1997 yil iyun oyida HTML–standartining 4.0 versiyasi e'lon qilindi va 1997 yil 
dekabrida rasmiy standartga aylandi. Bugun bu qabul qilingan standartlarning eng 
oxirgisidir.