• Uglerodli po’latlar
  • Qaytarilish darajasiga qarab va qotish xarakteriga qarab: a) to‘la qaytarilgan – «сп» («Spokoyniy»); b) chala qaytarilgan – «пс» («poluspokoyniy»); v) qaytarilmagan – «кп» («Kipyashiy»).
  • Sifatli uglerodli polatlar
  • Kam uglerodli poʻlatni sementitlangan qatlamini strukturasi rasm 6.2 da koʻrsatilgan.
  • Konstruksion po‘latlarda uglerod miqdori 0,5—0,6 % dan
  • Tuzilishi boyicha
  • Foydalanilgan adabiyotlar
  • Технология производства чугуна




    Download 368.49 Kb.
    Sana06.04.2023
    Hajmi368.49 Kb.
    #49211
    Bog'liq
    MAHKAMOVA XANIFAXON
    05-04 Bolaning rivojlanish xaritasi 2022, millli, 2, fizika, 1.8

    Uglerodli po’latlarni klassifikastiyasi

    MAHKAMOVA XANIFAXON .

    Reja:

    • Uglerodli po’latlar .
    • Sifatli uglerodli po'latlar .
    • Uglerodli po’latlarni klassifikastiyasi.
    • Foydalanilgan adabiyotlar.

    Uglerodli po’latlar

      • Uglerodli po‘latlar quyidagi asosiy mezonlar bo‘yicha quyidagi guruhlarga bo‘linadi:
      • Po‘lat tarkibidagi uglerod miqdoriga qarab: a) kam uglerodli : S<0,3%; b) o‘rta uglerodli S=0.3÷0,7 % va v) yuqori- ko‘p uglerodli S>0,7% po’latlarga bo’linadi.
      • Vazifasiga qarab: a) konstruktsion; b) asbobsozlik. Konstruktsion po‘latlarni ishlatilish joyi juda keng: qurilish inshoatlari, mashina detallari, truba, rels va boshqalar.
      • Sifatiga qarab: a) oddiy sifatli b) sifatli v) yuqori sifatli. Po‘latlarni sifati ularning kimyoviy tarkibini bir xilligi, qurilishini bir xilligi, xossalarini turg‘un va bir xilligi, texnologikligi bilan belgilanadi.

    Qaytarilish darajasiga qarab va qotish xarakteriga qarab: a) to‘la qaytarilgan – «сп» («Spokoyniy»); b) chala qaytarilgan – «пс» («poluspokoyniy»); v) qaytarilmagan – «кп» («Kipyashiy»).

    • Qaytarilish darajasiga qarab va qotish xarakteriga qarab: a) to‘la qaytarilgan – «сп» («Spokoyniy»); b) chala qaytarilgan – «пс» («poluspokoyniy»); v) qaytarilmagan – «кп» («Kipyashiy»).
    • Po‘latni qaytarish - bu suyuq metall tarkibidan kislorodni yo‘qotish jarayonidir, ya’ni FeO dan kislorodni yo‘qotib Fe ni olishdir. Bundan maqsad issiq defortsiyalashda mo‘rt sinishni oldini olishdir.
    • Strukturasiga qarab: a) evtektoidgacha, strukturasi ferrit va perlit; b) evtektoid, strukturasi perlit; v) evtektoiddan keyingi, strukturasi perlit va ikkilamchi tsementit.

    Uglerodli po’latlar


    Amalda tarkibida 1,7% dan oshmaydigan poʻlatlar ishlab chiqariladi. 1,75 dan oshsa poʻlat kuchli qattiqlashadi (ayniqsa, toblashda) va mo'rt boʻladi: amalda ishlatilib bo'lmaydi.
    • Kam
    • uglerodli C
    • 0,09-0,25%
    • Uglerod
    • miqdoriga qarab
    • O'rta
    • uglerodli C
    • 0,25-0,45%

    Sifatli uglerodli po'latlar

    • Ular oddiy sifatli po'latdan ko'ra zararli aralashmalar va metall bo'lmagan qo'shimchalarning tarkibiga ega. Ular kimyoviy tarkibi va mexanik xususiyatlari kafolatlangan prokat, zarb, turli maqsadlar uchun profillar shaklida etkazib beriladi.
    • Ushbu po'latlar 05, 08, 10, 15, 20 ... 85 ikki raqamli raqamlar bilan belgilanadi, bu o'rtacha uglerod miqdorini yuzdan bir foizda ko'rsatadi. Masalan, po'lat 15 tarkibida 0,15% C mavjud.
    • Past karbonli po'latlar egiluvchan, yaxshi payvandlangan va shtamplangan. Ular murakkab shakldagi qismlarni chuqur chizish bilan sovuq shaklda ishlab chiqarish uchun nozik varaq shaklida ishlab chiqariladi.
    • Ulardan tayyorlangan mahsulotlarning sirt mustahkamligini oshirish uchun ular sementatsiyaga duchor bo'ladilar (sementlash - bu sirt qatlamining uglerod bilan to'yinganligi), mahsulotlarning aşınma qarshiligi keskin oshadi va yadro plastik va yopishqoq bo'lib qoladi.

    Kam uglerodli poʻlatni sementitlangan qatlamini strukturasi rasm 6.2 da koʻrsatilgan.

    Rasm Kam uglerodli poʻlatni tsementitlangandan keyingi diffuzion qatlam mikrostrukturasi. 1- evtektoiddan keyingi zona; 2- evtektoidli zona; 3-evtektoidgacha zona.

    Uglerodli po’latlarni klassifikastiyasi

    • Konstruktsion
    • poʻlatlar.
    • Asbobsizlik
    • poʻlatlar.

    Konstruksion po‘latlarda uglerod miqdori 0,5—0,6 % dan

    • Konstruksion po‘latlarda uglerod miqdori 0,5—0,6 % dan
    • oshmaydi. Konstruksion po‘latlar uglerodli va legirlangan

      bo‘lishi mumkin.

      Mashinasozlikda mashinalarning detallari va konstruk-

      siyalarini tayyorlash uchun keng ko‘lamda ishlatiladigan

      po‘latlar konstruksion po‘latlar deyiladi.

    • Asbobsozlik poʻlati – Turli asboblar, keskichlar, sovuqlayin va qizdirib deformatsiyalash shtamplari. oʻlchash asboblari va boshqa yasash uchun ishlatiladigan poʻlat. Tarkibida, odatda, 0,6 dan 1,4 % gacha uglerod boʻladi. Asbobsozlik poʻlati uglerodli, legirlangan va tezkesar (koʻp legirlangan) xillarga boʻlinadi.

    Tuzilishi bo'yicha: gipoevtekoid (0,8% S gacha);evtekoid (0,8% C);gipereutektoid (0,8% dan ortiq S).

    • Tuzilishi bo'yicha: gipoevtekoid (0,8% S gacha);evtekoid (0,8% C);gipereutektoid (0,8% dan ortiq S).
    • Uglerod tarkibi bo'yicha:kam uglerodli (0,25% S gacha);o'rtacha uglerod (0,3-0,6% S);yuqori uglerod (> 0,60% C).
    • Sifatiga ko'ra: oddiy sifatli po'lat (0,05% S va 0,07% P dan ko'p bo'lmagan); sifat (0,04% S va 0,035% P dan ko'p bo'lmagan); yuqori sifat (0,025% S va 0,025% P dan oshmasligi kerak)
    • Uchrashuv bo'yicha: tarkibiy; instrumental;maxsus maqsadda

    Foydalanilgan adabiyotlar:

    • M.N. To‘xtasheva, A.X. Rasulov, B.A. Sobirov. Materialshunoslik va konstruksion materiallar texnologiyasi.
    • Internet ma’lumotlari
    • https:slidetodoc.com/polat-va-choyanlar-ularning-tasnifi-markalanishi-rja-1

    E’tiboringiz uchun rahmat!


    Download 368.49 Kb.




    Download 368.49 Kb.

    Bosh sahifa
    Aloqalar

        Bosh sahifa



    Технология производства чугуна

    Download 368.49 Kb.