FARMATSEVTIKA TA’LIM VA TADQIQOT INSTITUTI
MAVZU: AVTOMATIK YONG’INNI O’CHIRISH QURILMALARI
BAJARDI: INOYATULLAYEVA M.A.
TEKSHIRDI: ABDULLAYEVA D.F.
Yong'in ochirish vositalari va ulardan
foydalanish usullari
1.
Olov va yong'inlarni
ochirishning asosiy usullari
quydagilardir
2.
Birlamchi yong'inga qarshi
uskunalari.
3.
Yong'in ochirish vositalari
turlari va ulardan foydalanish.
Yong'in ochirish vositalari va
ulardan foydalanish usullari.
MAVZU:
REJA:
Yong'in o'chirish vositalari olov va yong'inni o'chirish
uchun ishlatiladi. Yong'in o'chirish vositalari i, yonish
jarayonini
to'g'ridan-to'g'ri
ta'sir
ko'rsatadigan
moddalar va ular (suv, kopik, kukun) yong'inni
o'chirish uchun sharoit yaratadi.
Olov va yong'inlarni ochirishning asosiy usullari
quyidagilardir
:
• yonayotgan sirtlarni sovutish (tarqatish va
lokalizatsiyani oldini olish);
• Havdan izolyatsiya qilish (oksidlovchi vositalarni
to'sib qo'yish);
• Yonuvchan zonadan yonuvchan materialni olib
tashlash.
Yonishini to'xtatishning asosiy belgisiga ko'ra,
o'chirish moddalar quyidagilarga bo'linadi:
Sovutish ta'siri (suv, qattiq karbonat angidrid);
suyultiruvchi ta'sir (yonuvchan bo'lmagan gazlar, suv
bug'lari, mayda suv zarralari);
izolyatsion harakatlar (har xil turdagi havo-mexanik
ko'pik, yirik bo'lmagan yonmaydigan materiallar, qattiq
mato materiallari);
Ingibir ta'sir (yonish reaktsiyasining kimyoviy usulda
kamaytirish - metilen bromid, etil bromid). Sovutgich
sifatida suv, eng ko'p qullaniladigan moddai. .
Suvning yong'inga qarshi ta'siri juda yuqori. Suvning
katta issiqlik quvvati va bug'ni suvga aylantirish uchun
katta
miqdorda
issiqlik
sarflanishi
kerakligi
belgilanadi.
Yonuvchan moddaga kirib, suv bug'lanish uchun
issiqlikni oladi, shu bilan birga yonuvchi moddalar
haroratini pasaytiradi. Bug'ga aylantirilganda, suv
yonish uchun kerak bo'lgan kislorodning nisbatlarini
o'zgartiradi va yonish to'xtaydi. Shu bilan birga, bug'
yonib turgan moddaga havo kirib borishini oldini
oladi. Yonuvchan moddalarni namlantiruvchi suv
moddalarning yonishini qiyinlashtiradi, chunki suv
bug'langanda modda harorati 100 ° Cdan yuqori
bo'lmaydi va natijada bu modda yonmaydi. Oqim
shaklidagi suv mexanik kuch bo'lib, olovni uradi.
Shu bilan birga, yonayotgan elektr simlarini va elektr
jihozlarini suv bilan o'chirishga harakat qiluvchi har
qanday kishiga elektr o'tkazuvchanligi va qisqa
tutashuvlar, elektr toki urishi mumkinligi sababli
yonib turgan elektr simi va elektr jihozlarini suv
bilan o'chirish mumkin emasligini yodda tutish kerak.
Yonuvchan suyuqliklarni suv bilan (neft mahsulotlari,
yog'lar, laklar va boshqalar) o'chirmang, chunki ular
suvdan engilroq va suv yuzasi bo'ylab tarqalishi yonish
maydonini oshiradi.
Qattiq karbon dioksid - kristalli massa. Metall natriy va
kaliy, magniy va ularning qotishmalari bundan
mustasno, barcha yonuvchan materiallarni yondirishni
to'xtatadi. U elektr o'tkazuvchan emas va yonuvchan
moddalarni namlantirmaydi, shuning uchun u elektr
energiyasi bilan jihozlangan elektr dvigatellarini,
dvigatellarni, shuningdek, arxivlar, kutubxonalar,
muzeylar, ko'rgazmalar va boshqalarni o'chirish uchun
ishlatiladi.
Yong'inga qarshi izaliasia vositalari yonuvchan
materiallarni o'chirish uchun keng qo'llaniladi.
Ularning asosiy vazifasi oksidlovchi moddalarni
(kislorod, yonuvchi bug'lar va gazlarni) yonish
zonasiga kirishni to'xtatishdir. Izolyatsia qiluvchi
vositalar sifatida ko'pik, qum, talk, yong'inga qarshi
changlar, shuningdek, qattiq mato materiallari (asbest,
tuval, paypoq, gilam, mato va boshqa yonmaydigan
mato) ishlatiladi
Qum
va
tuproq
yong'inni
o'chirish
uchun
muvaffaqiyatli ishlatiladi, ayniqsa yonuvchan suyuqlik
yoqilganda. Qum va tuproq, belkurak bilan yonayotgan
modda ustiga otilib, olovni urib, havodan kelishini
oldini oladii.
Seyiltuvchi moddalar yonuvchi bug'lar va gazlarni
yonmaydigan holatga keltiradi, yoki havodagi kislorod
miqdorini yonishni qo'llab-quvvatlamaydigan
konsentratsiyaga
kamaytiradi.
Xonada
suyultiruvchi moddalar kiritilganda bosim ko'tariladi,
havo almashtiriladi va u kislorod bilan yonadigan va
yonmaydigan gazlarning kontsentratsiyasi orttiradi.
Birlamchi yong'inga qarshi uskunalari. Asosiy
yong'inga qarshi uskunalari qo'lda ishlaydigan o't
o'chirish asboblari, oddiy yong'inga qarshi vositalar va
portativ yong'inga qarshi uskunalarni o'z ichiga oladi.
Qo'l yong'inga qarshi vositalar orasida yong'in va
duradgorlar boltalarii, lom, ilgak, bagor, bo'ylama
kondalang arra, uchli va uchsiz belkurak va elektr
simlarni kesish uchun uskunalar o'rnatilgan.
Boltalar engil tuzilmalarni ochish, olib tashlash va
sug'urtalashni moslashadiLom tuzilmalarni ochish,
teshiklar ochish va boshqa ishlarni qo'lda ishlatish
uchun
ishlatiladi.Yong'in
bagori
asosan
tuzilmalarni
demontaj
qilish
uchun
mo'ljallangan.Yong'in ilgagi qiyin joylarga kirish
uchun tuzilmalarni sindirishga xizmat qiladi.
Qoida tariqasida yong'in uskunasi olov qalqoniga, qizil
rangga bo'yalgan va uni ishlatish uchun doim tayyor.
Binolar ichidagi (shu jumladan, barcha ta'lim
muassasalarida) yong'inni o'chirish uchun yong'in
hidrantları bilan jihozlangan yong'in o'chirish suvi
tarmog'i ishlatiladi. Yong'in krani yong'in engi
(shlang) va dastakdan (stvol) uboratr. Yong'inga
qarshi vositalarga borish yollari ochiq bo'lishi kerak.
Yong'in engi (shlang) kran va dastakka (stvol)
ulangan holda bolishi kerak eng (shlang) rulon
(aylana)i yoki garmoshka tarzida bolishi kerak.
Yong'in shlangi saqlash shkafi yopiq va
muhrlangan bolishi kerak. Kranning ishlashi
vaqti-vaqti bilan tekshirilishi kerak. Buning
uchun eng (shlang) ajratib olinadi, kran ostida
paqir joylashtiring va kran ochiladi. Eng (shlang)
muntazam ravishda changdan tozalab va bo'ylama
burmalarning o'rnini o'zgartirib qayta orash kerak.
Yong'in sodir bo'lganda, shkafni ochib, dastakni o'ng
qo'lingiz bilan olib, kuchli siltash bilan engni
yechib, keyin olovga boring. Oqim yong'in
tarqalishini to'xtatish va uni ta'qib qilmaslik uchun
ishlatish kerak. Oqim kuchli yong'in o'rniga
yuborilishi kerak.
Vertikal sirtlarni yuqoridan pastga o'chirish ktrak.
Yong'in inshootlar ichida (er ostidagi, qismlarda)
bolsa, ochiq olovga kirishni ta'minlash uchun ular
ochilishi (taxtalarni ag'darish, gipsni yiqitish)
kerak. Elektr tarmoqlari, agar ular yong'in zonasida
bo'lsa, o'chrishi kerak.
Yong'inni o'chirishning eng oddiy vositasi qo'lda yong'inga
qarshi uskunalarni o'z ichiga oladi. Bular o'zlarining
dastlabki bosqichlarida yong'inlarni yo'q qilish uchun
mo'ljallangan texnik qurilmalar. Sanoat turli xil yong'in
öchirishlar ishlab chiqaradi.
| 