| Xo’jalik texnikalariga o’tkaziladigan texnik xizmat ko’rsatishlar va ta’mirlshlar sonini xisoblash.
Xo’jalik MTP ning yil davomida ishga yaroqlilik holatini ta’minlab turish uchun o’tkaziladigan texnik xizmat va ta’mirlashlar sonini aniqlashning bir qancha usullari mavjud.
Ushbu kurs loyixasini bajarishda texnikalar uchun o’tkaziladigan texnik xizmat va ta’mirlashlar sonini aniqlashning quyidagi usulidan foydalanish tavsiya etiladi.
Traktor va avtomobillar uchun:
Njt
jt)
(Nkt+Njt+Nmx2)
(Nkt+Njt+Nmx3+Nmx2)
Ndmx=n.Ni
Kombayin va qishloq xo’jalik mashinalari uchun ta’mirlashlar soni quyidagicha aniqlanadi:
Nkr=Akr ·n
Njr=Ajr ·n
bu yerda:
-i markali mashinalar uchun kapital, joriy ta’mirlashlar va texnik xizmatlar soni;
n-i-markadagi mashinalar soni, (ilova 2-jadval 2-ustun);
-i-markali mashina tomonidan bir yilda bajarilishi kerak bo’lgan ish xajmi, motto-soatda. (ilova 1 jadval 3 ustun);
-i-markali mashinalar tomonidan kapital, joriy ta’mirlash va texnik xizmatlararo bajariladigan ishlar xajmi, moto-soat. (ilova 2 jadval 4 ustun);
-i-markali mashinaning kapital yoki joriy ta’mirlash uchun qamrov koeffitsienti. (ilova 2 jadval 4 ustun);
Keltirilgan formulalar yordamida xo’jalik texnikalari uchun o’tkaziladigan texnik xizmat va ta’mirlashlar sonini aniqlaymiz.
Traktorlar va avtomobillar uchun xizmatlar o’tkazish me’yorlari quyidagi 1- jadvalda keltirilgan.
1-jadval
Texnikalar uchun xizmatlar o’tkazish me’yorlari
T/r
|
Mashina turi yoki markasi
|
Xizmat turi, m.s.
|
KT
|
JT
|
TX-3
|
TX-2
|
TX-1
|
1.
|
Traktorlar
|
6000
|
2000
|
1000
|
500
|
125
|
2.
|
Avtomobillar
|
|
|
|
|
|
|
GAZ-52,
GAZ-53
|
130000
km.
|
-
|
-
|
10000 km
|
2500 km
|
|
ZIL-130
|
187000
km.
|
-
|
-
|
10000 km
|
2500 km
|
3
|
Xorijiy texnikalar
|
|
|
|
|
250
|
Misol : VT-150 traktori uchun texnik xizmat va ta’mirlashlar sonini quyidagicha aniqlaymiz.
Nkt
Njt Nkt=
Nmx-3(Nkt+Njt)=
Nmx-2(Nkt+Njt+Nmx)=
Nmx-1(Nkt+Njt+Nmx3+ Nmx2)=
Ndmx=2.n=2.10=20
Ushbu yo’l bilan aniqlangan xizmatlar soni quyidagi jadvalga yoziladi.
2- Jadval
Xo’jalik tenikalari uchun aniklangan xizmatlar soni
№
|
Texnika markasi
|
KT
|
JT
|
3TXK
|
2TXK
|
1TXK
|
DTX
|
1.
|
VT-150
|
1
|
3
|
5
|
10
|
60
|
20
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Mashinalarga o’tkaziladigan texnik xizmatlar va ta’mirlashlar uchun sarflanadigan yillik mehnat sarfi qiymatlarini aniqlash va ularni ta’mirlash ishlab chiqarish manbalararo taqsimlash.
Xo’jalikdagi mavjud mashinalar uchun mehnat sarfi o’tkaziladigan texnik xizmat va ta’mirlashlarning har bir turi uchun alohida-alohida hisoblab topiladi.
Xisoblashda quyidagi tenglama ishlatiladi:
bu yerda: -i markadagi mashinani ma’lum turdagi xizmati uchun mehnat sarfi ishi-soat ;
-i markadagi mashinani ma’lum turdagi xizmatini bir nafari uchun me’yorda belgilangan mehnat sarfi, kishi-soatda ;
-i turdagi xizmatlar soni.
Xo’jalikdagi mavjud texnikalar uchun ma’lum turdagi xizmatni o’tkazish uchun mehnat sarfi qiymati quyidagi jadvalda keltirilgan.
3- Jadval
Mavjud texnikalarga ma’lum turdagi xizmatni o’tkazish uchun mehnat sarfi qiymati.
№
|
Texnika nomi
|
Markasi
|
Xizmat turi
|
Xizmat soni
|
Mehnat sarfi kishi-soat
|
Jami mehnat sarfi kishi-soat
|
1
|
2
|
3
|
4
|
5
|
6
|
7
|
1
|
Xaydov
|
VT-150
|
KT
|
1
|
523
|
523
|
|
|
|
JT
|
3
|
320
|
960
|
|
|
|
TX-3
|
5
|
34,2
|
171
|
|
|
|
TX-2
|
10
|
5,7
|
57
|
|
|
|
TX-1
|
60
|
1,7
|
102
|
|
|
|
DTX
|
20
|
16,5
|
330
|
Keltirilgan formuladan foydalanib xo’jalik texnikalariga xizmat ko’rsatishda sarflanadigan mehnat sarfi miqdorlarini aniqlaymiz.
VT-150 traktoriga xizmat ko’rsatishda sarflanadigan mehnat sarfi
Keltirilgan formuladan foydalanib xo’jalik texnikalariga xizmat ko’rsatishda sarflanadigan mehnat sarfi miqdorlarini aniqlab ilovaning 2- jadvalidagi 7 ustuniga yozamiz.
Xo’jalikdagi mashinalarga o’tkaziladigan xizmatlar uchun sarflanadigan jami mehnat sarfi quyidagicha aniqlanishi mumkin.
bu yerda: ∑Tzd-zavodlar tomonidan shartnoma usulida bajariladigan ta’mirlash ishlari uchun sarflangan mehnat sarfi yig’indisi, kishi-soat
∑Tmtu-markaziy ta’mirlash ustaxonasida bajariladigan barcha xizmatlar uchun mehnat sarflar yig’indisi, kishi- soat ;
∑Tku- kuchma ustaxona tomonidan dala sharoitida o’tkaziladigan TXK va ta’mirlash uchun mehnat sarflari yig’indisi, kishi- soat.
Ushbu yig’indilar qiymati grafikninng 7- ustunidan olib yoziladi.
MTUda xo’jalik mashina-traktor ‘arkiga TXK va ta’mirlashlar o’tkazishdan tashqari qo’shimcha ishlar ham bajariladi.
Ustaxona dastgoxlarini ta’mirlash uchun mehnat sarfi quyidagicha to’iladi.
(kishi soat )
Detallarni tayyorlash va qayta tiklash uchun mehnat sarfi quyidagicha aniqlanadi.
( kishi soat)
Moslamalar tayyorlash uchun mehnat sarfi qiymati quyidagicha aniqlanadi
(kishi soat )
CHorvachilik mashinalarini ta’mirlash uchun mehnat sarfi qiymati quyidagicha aniqlanadi.
(kishi soat )
Xisobga kirmagan ishlar mehnat sarfi qiymati quyidagicha aniqlanadi.
(kishi soat )
Demak qo’shimcha ishlar uchun mehnat sarfi qiymati quyidagicha bo’ladi.
( kishi –soat)
Umuman yil mobaynida MTUda bajariladigan ishlar xajmi quyidagi formuladan aniqlanadi:
yoki
bu yerda:Tdt,Tdr,Tmt,Tchm,Txk,–detallar tayyorlash, moslama tayyorlash, chorvachilik mashina va qurilmalari ta’miri va boshka rejalashtirilmagan ishlarni bajarish uchun mehnat sarflari, kishi-soat .
Xo’jalik mashina-traktor parkidagi sarflangan umumiy mehnat sarfi qiymati quyidagicha aniqlanadi.
bu yerda: Tx- xo’jalik bo’yicha yil davomida barcha mavjud mashina va mexanizmlarni ishga yaroqliligini ta’minlash va qo’shimcha zaruriy ishlarni bajarish uchun mo’ljallangan mehnat sarfi, kishi-soat.
Xo’jalik uchun yil davomida bajariladigan shartli ta’mirlashlar soni:
Reja-grafigi to’zish va rasmiylashtirish. Xo’jalik mashinalarini ishga tayyorgarlik koeffitsenti yil davomida talab qilingan darajada saqlash, xo’jalik ta’mirlash manbalarini bir me’yorda ish bilan ta’minlab borish hamda koo’eratsiya bo’yicha tuzilgan shartnomalarning o’z vaqtida bajarish uchun hisoblab to’ilgan barcha texnik xizmat va ta’mirlash ishlari ( ilova 2- jadval 7-ustun ) yilning o’n ikki oyiga taqsimlab har oyda bajariladigan ishlarni jamlab reja-grafik tuzish bilan yakunlanadi.
| 