|
Texnologik jarayonlarning asosiy qonuniyatlari
|
| bet | 5/12 | | Sana | 17.09.2024 | | Hajmi | 46,22 Kb. | | #271366 |
Bog'liq 1-maruzaTexnologik jarayonlarning asosiy qonuniyatlari.
Texnologik jarayonlar – bu xom ashyoni yoki materiallarni tayyor mahsulotga aylantirish jarayonlari bo‘lib, ular turli operatsiyalar, usullar va uskunalardan foydalanadi. Ushbu jarayonlarning samaradorligi va sifatini ta’minlash uchun ularni boshqarish va tushunishda bir qator asosiy qonuniyatlar muhim o‘rin tutadi. Quyida texnologik jarayonlarning asosiy qonuniyatlari keltirilgan:
1. Moddalar saqlanishi qonuni
Bu qonun barcha texnologik jarayonlarda moddalar miqdorining o‘zgarmasligini ta’kidlaydi. Ya’ni, jarayonga kiradigan modda miqdori (kiritmalar) chiqadigan modda miqdoriga (chiqindilar, mahsulot) teng bo‘ladi.
Matematik ifodasi: Bu qonun texnologik jarayonlar balansini, ayniqsa kimyoviy texnologiyalarda, kuzatish uchun qo‘llaniladi.
2. Energiya saqlanishi qonuni
Energiya saqlanishi qonuniga ko‘ra, texnologik jarayonda energiya yo‘qolmaydi yoki paydo bo‘lmaydi, balki bir shakldan ikkinchisiga o‘tadi.
Bu qonun termodinamika jarayonlarida, masalan, issiqlik energiyasini mexanik energiyaga aylantirishda qo‘llaniladi.
Matematik ifodasi: $\sum \text{Kiruvchi energiya} = \sum \text{Chiquvchi energiya} + \text{Yo'qotishlar}$
3. Impulsning saqlanishi qonuni
Texnologik jarayonda ishtirok etuvchi jism yoki moddalar impulsining umumiy miqdori o‘zgarmas bo‘ladi.
Bu qonun, masalan, suyuqliklar va gazlar harakatini modellashda va hisoblashda qo‘llaniladi.
Matematik ifodasi: $\sum \text{Kiruvchi impuls} = \sum \text{Chiquvchi impuls} + \text{Tashqi kuchlar}$
4. Massalarning o‘zaro almashinuvi qonuni
Bu qonun moddalarning bir fazadan boshqasiga o‘tishini, ya’ni massalarning o‘zaro almashinuvi jarayonlarini ta’riflaydi.
Masalan, distillatsiya, ekstraktsiya, va adsorbsiya jarayonlarida moddalarning o‘zaro almashinuvi kuzatiladi.
Ushbu jarayonlar uchun masalan, Fikning diffuziya qonuni qo‘llaniladi.
|
| |
