• Detal – mashinaning bir xil materiallardan tayyorlangan va alohida bo‘laklarga ajralmaydigan qismi. Texnologik mashinalarning tasnifi.
  • 1-rasm. Oddiy mexanizm turlari. 11 11 Ishchi mashinalar
  • Tasmali uzatma
  • Texnologiya umumiy o‘rta ta’lim maktablarining 5-sinfi uchun darslik




    Download 33,06 Mb.
    Pdf ko'rish
    bet8/148
    Sana01.10.2024
    Hajmi33,06 Mb.
    #273065
    1   ...   4   5   6   7   8   9   10   11   ...   148
    Bog'liq
    5-texnologiya

    Mexanizm
    (yunoncha “
    mechane
    ” – mashina) – bu harakatni o‘zgar tiruvchi va 
    uzatuvchi qurilma. Bunda yetakchi detalning harakati bir yoki bir nechta detallar ning 
    ma’lum bir harakatini keltirib chiqaradi. Eng oddiy mexanizmlarga osma blok, richag, 
    g‘ildirak (charxpalak) va boshqalar kiradi (1-rasm).
    Detal
    – mashinaning bir xil materiallardan tayyorlangan va alohida bo‘laklarga 
    ajralmaydigan qismi.
    Texnologik mashinalarning tasnifi. 
    Hozirgi bosqichda mashinalar dunyosi juda 
    katta va xilma-xildir. Shuning uchun ular maqsad va bajaradigan vazifalariga ko‘ra 3 ta 
    katta guruhga bo‘lingan:
    a) osma blok b) richag d) g‘ildirak (charxpalak)
    1-rasm. 
    Oddiy mexanizm turlari.


    11
    11
    Ishchi 
    mashinalar
    Energiya hosil qila-
    digan mashinalar
    Ma’lumot beruvchi 
    mashinalar
    Muayyan ishni 
    bajaradigan va 
    shunga mos 
    ravishda ishlarni 
    osonlashtiradigan 
    mashinalar. 
    Masalan, stanok, 
    konveyer, lift, 
    transport va 
    boshqalar
    Bir turdagi 
    energiyani 
    boshqasiga 
    o‘zgartiradigan 
    mashinalar. 
    Masalan, elektr 
    dvigatel, shamol 
    generatori va 
    boshqalar
    Bir turdagi 
    ma’lumotni 
    boshqasiga 
    yetkazadigan 
    mashinalar. 
    Masalan, magni-
    tofon, kompyuter, 
    videokamera, 
    smartfon va 
    boshqalar
    4-§.
    TEXNIKANING ASOSIY KONSTRUKTIV ELEMENTLARI. 
    TEXNIKANING ISHCHI ORGANLARI
    Hayotimiz davomida turli xil mashina va mexanizmlarga duch kelamiz. Biz ular 
    bilan hamma joyda uchrashamiz: transportda, uyda, ishda.
    Mashina o‘z vazifasini bajara olishi uchun 
    ishchi (ijrochi) organi 
    bo‘la di. Uning 
    tuzilishi mashinaning vazifasiga va ishlash sharoi tiga bog‘ liq dir. Masalan, ventilator-
    ning ishchi organi – parragi, ekska vator ning ishchi organi – kovshi, avtomobilning 
    ishchi organi – g‘ildi raklari hisoblanadi. 
    Mashinalar ishchi organlari yordamida ko‘zlangan foydali ishlarni ba ja radi. 
    Mashinaning ishchi organini dvigatel harakatga keltiradi. 
    Harakat dvigateldan ishchi organga maxsus uzatmalar 
    orqali o‘tadi. Bu jarayonda ko‘proq mexanik uzatmalar-
    dan, ya’ni tasmali, zanjirli, tishli, chervyakli, friksion va 
    reykali uzatmalardan foydalaniladi. 
    Tasmali uzatma
    – mashina mexanizm larida aylan-
    ma harakatni bir valdan ikkin chi valga tasma yordamida 
    uzatuvchi mexa nizm. 

    Download 33,06 Mb.
    1   ...   4   5   6   7   8   9   10   11   ...   148




    Download 33,06 Mb.
    Pdf ko'rish

    Bosh sahifa
    Aloqalar

        Bosh sahifa



    Texnologiya umumiy o‘rta ta’lim maktablarining 5-sinfi uchun darslik

    Download 33,06 Mb.
    Pdf ko'rish