O`ZBEKISTON RESPUBLIKASI AXBOROT
TEXNOLOGIYALARI VA KOMMUNIKATSIYALARINI
RIVOJLANTIRISH VAZIRLIGI
MUHAMMAD AL-XORAZMIY NOMIDAGI
TOSHKENT AXBOROT TEXNOLOGIYALARI
UNIVERSITETI SAMARQAND FILIALI
"Kompyuter injiniring" fakulteti
"Kompyuter tizimlari" kafedrasi
"Kompyuter arxitekturasi” fanidan
Mavzu: Kesh, Bios, Virtual xotiralarning
vazifalalari va ularning Operatsion tizimdagi
vazifasi.
Bajardi: Abdurashidov Sh.B
Qabul qildi: Sobirov R
SAMARQAND – 2021
Mavzu: Kesh, Bios, Virtual xotiralarning vazifalalari va ularning
Operatsion tizimdagi vazifasi.
Reja:
1. Kesh xotira
2. Bios xotira
3. Virtual xotira vazifalari va ularning Operatsion tizimdagi
vazifasi
Kesh - bu shaxsiy kompyuter protsessoridan tez-tez so'raladigan
ma'lumotlarni ma'lum vaqt davomida saqlash uchun foydalanadigan
yuqori tezlikda ishlaydigan xotira. Bu samaradorlikni sifat jihatidan
oshiradi, chunki u protsessorga kerakli ma'lumotlarni qidirish va
ma'lumotlarni eng tezkor ravishda qanday olish kerakligini ko'rsatib
beradi. Kesh xotirasi turli xil operatsiyalar tezligiga bevosita ta'sir qiladi,
chunki u oldindan kerakli ma'lumotlarni saqlaydi. Uning ishlash printsipini
oddiy misol bilan tavsiflash mumkin. Ularning
ishini optimallashtirish
uchun har qanday kishi ish stolidagi narsalarni ma'lum mantiqiy tartibda
tartibga solishga harakat qiladi. Ehtimol, ruchkalar, telefon, kerakli
ma'lumotnomalar, joriy hujjatlar va boshqalar yaqin joyda joylashgan
bo'lishi mumkin, chunki har safar kimdir besh yil oldin yillik hisobot ostida
kerakli hujjatlarni yashirgan bo'lishi mumkin emas, chunki bu vaqt va kuch
talab qiladi. Aynan shu printsip asosida kesh-xotira ishlaydi. Kompyuter
darajasida bu nimani anglatadi? Aslida shunga o'xshash jarayon. Barcha
ma'lumotlar shaxsiy kompyuterda ma'lum bir ierarxiyada mavjud. Agar
ba'zi ma'lumot boshqalarga qaraganda tez-tez talab qilinadigan bo'lsa, ular
mos ravishda yaqinroqdir.
Kesh - bu yuqori tezlikda ishlaydigan xotira, bu sizga protsessorga
kerakli ma'lumotlarni tezda
olish imkonini beradi, buning natijasida
shaxsiy kompyuterning ishlashi sifat jihatidan oshadi. Kesh brauzerlar
tomonidan ham qo'llaniladi va oddiy tozalash tartibini talab qiladi. Kesh
[yoki kesh (ingliz tilidagi kesh, fr. Ref.rf-da
joylashtirilgan cacher -
yashirish; talaffuz qilingan - kesh) - tezkor xotira bilan talab qilinishi
mumkin bo'lgan ma'lumotni o'z ichiga olgan tezkor kirish bilan, masalan,
operatsion. Keshdagi ma'lumotlarga kirish tashqi xotiradan ma'lumotni
olish yoki uni qayta hisoblashdan ko'ra tezroq, bu esa kirishning o'rtacha
vaqtini kamaytiradi.
Bugungi kunda kesh-xotira «piramidali» o‘rnatiladi. Tezligi
bo‘yicha eng tezkor, lekin hajmi bo‘yicha eng kichik birinchi darajali
kesh-xotira protsessor kristalli tarkibiga kiradi. Ularni protsessor registrlari
tayyorlanadigan texnologiya bo‘yicha tayyorlashadi, natijada
u juda
qimmat, lekin juda tezkor va eng asosiysi ishonchli bo‘lib qoldi. Uning
o‘lchami atigi bir necha o‘n Kbayt bilan o‘lchanadi, lekin u tez ishlov
berishda juda katta ahamiyatga ega. Ikkinchi daraja kesh-xotirasi
protsessorning o‘sha kristallining o‘zida joylashishi mumkin (bu holda u
protsessori yadrosi chastotasida ishlaydi).
Odatda ikkinchi daraja kesh-
xotira hajmi yuzlab Kbaytda (128/256/512 Kbayt va h.k.) o‘lchanadi.
Eng katta, lekin eng sekin kesh-xotira – bu uchinchi daraja keshidir.
U protsessorga kirmaydi, chunki onalik platasida o‘rnatiladi va uning
chastotasida ishlaydi. Uning o‘lchamlari 1-2 Mbaytga yetishi mumkin.
Birinchi va ikkinchi daraja kesh-xotira o‘lchami protsessor narxiga juda
katta ta’sir qiladi. Bir modelli va berilgan ishchi chastotali protsessorlar
kesh-xotira hajmi bilan farqlanishi mumkin.
