27
xalqaro moliya-kredit tashkilotlarining kredit liniyalarini
o‘zlashtirishdagi faolligi bilan izohlanadi.
Kapitalning o‘sishi esa, tahlil
qilingan davr mobayni-
da 418,3 foizni tashkil qildi. Tijorat banklarining kapital
bazasini o‘rganish natijalari shuni ko‘rsatayaptiki, respub-
likamizdagi yirik tijorat banklarining kapitali, asosan, za-
xira kapitalining yuqori sur’atlarda o‘sishi,
ustav kapitali
esa, o‘z navbatida, devalvatsiya zaxirasining o‘sishi hisobi-
ga ta’minlanmoqda.
Rivojlangan industrial davlatlar bank amaliyotida ka-
pitalning bank passivlari umumiy hajmidagi salmog‘ining
o‘rtacha darajasi 5-6 foizni tashkil etadi.
Chunki kapi-
tal tijorat banki faoliyatini moliyalashtirishning nisbatan
qim mat shakli hisoblanadi. Banklararo kreditlarning fo-
iz stavkasi depozitlarning foiz stavkasiga nisbatan yuqori
bo‘lganligi sababli, ular ham tijorat
banklari faoliyatini mo-
liyalashtirishning nisbatan qimmat shakli hisoblanadi. Shu-
ning u chun ham mazkur mamlakatlarning bank amaliyoti-
da muddatli depozitlar va aholining muddatli omonatlarini
keng ko‘lamda jalb qilish amaliyotiga katta e’tibor berila-
di.
Bu borada, ayniqsa, Yaponiya tijorat banklarining taj-
ribasi katta amaliy ahamiyatga ega. Buning boisi shundaki,
Yaponiya tijorat banklari balansining passivida salmog‘iga
ko‘ra birinchi o‘rinni aholining muddatli omonatlari egal-
laydi.
Endi biz «O‘zsanoatqurilishbanki»
misolida depozitlar-
ning sifat ko‘rsatkichlarini, shu jumladan, ularning passivlar
umumiy hajmidagi salmog‘ini tahlil qilamiz.
«O‘zsanoatqurilishbanki»da 2010–2012-yillar mobaynida
transaksion depozitlarning umumiy hajmidagi salmog‘ining
sezilarli darajada pasayishi yuz berdi.
Ushbu pasayish, aso-
san, muddatli depozitlarning umumiy hajmidagi salmog‘ini
yuqori sur’atlarda o‘sishi hisobiga yuz berdi.
