Davlat moliyaviy nazoratining turlari va uning umumiy

2) 
B udjetning tegishli darajasiga bo g ‘liq ho lda, davlat b osh- 
qaruvi darajasiga k o ‘ra Respublika va m ahalliy darajada am alga 
oshiriladi.
D avlat moliyaviy nazo rati organlari tizim iga quyidagilar 
kiradi:
1) 0 ‘zbekiston Respublikasi hisob palatasi;
2) 0 ‘zbekiston Respublikasi m oliya vazirligi nazorat-taftish
boshqarm asi va uning hududiy b o ‘linm alari;
3) D avlat boshqaruvi respublika va m ahalliy organlarining 
ichki nazorat xizm ati.
R ejadan tashqari nazorat O bzbekiston Respublikasi P rezid en ­
ti, 0 ‘zbekiston Respublikasi H ukum ati, shunga vakil davlat o r ­
ganlari va d eputatlik so ‘rovlari asosida am alga oshiriladi.
D avlat m ohyaviy nazoratining subyektlari:
D avlat m oliyaviy n azoratining subyektlari b o ‘lib, n azorat 
qilishga vakolati b o ‘lgan D avlat hokim iyati organlari, birinchi 
navbatda, qonunchilik, h u k um at ijro va boshqaruv organlari 
hisoblanadi. 0 ‘zbekistonda ularga 0 ‘zbekiston Respublikasi Oliy 
M ajlis Senati va Q o nu n ch ilik palatasi, 0 ‘zbekiston Respublikasi 
P rezident D evoni, 0 ‘zbekiston Respublikasi V azirlar M ah k am a­
si, M oliya vazirligi va 0 ‘zbekiston Respublikasi M arkaziy banki 
va boshqa davlat boshqaruv organlari kiradi.
a) О ‘zbekiston Respublikasi hisob palatasi
D avlat moliyaviy n azoratining yuqori organi 0 ‘zbekiston 
Respublikasi hisob palatasi hisoblanib, uning to m o n id a n D avlat 
budjeti ijrosi, D avlat m aqsadli va b oshqa b ud jetd an tashqari 
fondlar budjetining tashqi nazoratini am alga oshiradi ham da 
0 ‘zbekiston Respublikasi Oliy M ajlisi S enatiga bevosita b o ‘ysu- 
nadi va hisobdor hisoblanadi.
0 ‘zbekiston Respublikasi hisob palatasi davlat budjeti baja- 
rilishi n azo ratin i am alga oshiradi:
- D avlat budjeti, davlatning m aqsadli va boshqa b udjetdan 
tashqari fondlarining ijrosi natijalari b o ‘yicha hisobotni k o ‘rib 
chiqadi, m a'q u llan g an d a u b o ‘yicha tegishli xulosa beradi;
- D avlat budjeti, davlatning m aqsadli va bo shqa bud jetdan 
tashqari fondlarining bajarilishini, shu bilan birga, soliq va boj- 
xona organlarini, davlat m aqsadli fondlarini taqsim lovchi or- 
ganlar faoliyatining m onitoringini am alga osliiradi;

- Budjet m ab lag‘larining harakati to ‘g‘risida qon un chilik
doirasida b an k d an m a ’lum ot oladi;
- M oliya organlari, g‘aznachilik b o iim la ri, b ud jetdan m ab- 
lag‘ oluvchilar va xo‘jalik subyektlari m o liya-xo‘jalik faoliyatini 
teksliiradi h am d a taftish o ‘tkazadi;
- Q onunchilikda k o ‘zda tu tilgan boshqa vakolati doirasida 
faoliyat k o ‘rsatadi.
0 ‘zbekiston Respublikasi hisob palatasi yilning h ar ch o - 
ragida D avlat budjeti, davlatning m aqsadli va bo shqa b udjetdan 
tashqari fondlarining bajarilishi natijalarini к о ‘rib chiqad i va 
0 ‘zbekiston Respublikasi V azirlar M ahkam asiga taq d im qiladi.
b) 0 ‘zbekiston Respublikasi V azirlar M ahkam asi
0 ‘zbekiston R espublikasi V azirlar M ahkam asi 0 ‘zbekiston 
Respublikasi m oliya vazirligi taqd im qilgan D avlat budjeti ijros- 
ini yilning h ar choragida к о ‘rib chiqadi.
v) 0 ‘zbekiston Respublikasi m oliya vazirligi
0 ‘zbekiston Respublikasi m oliya vazirligi va boshqa moliya 
organlari Davlat budjetining ijrosi nazoratini am alga oshiradi:
- turli darajadagi budjet ijrosi natijalarini k o ‘rib chiqadi;
- soliq va bojxona organlari, davlat m aqsadli fondlari ta q ­
sim lovchi organlardan turli darajadagi bu djetlar m ablag‘larining 
kelib tushishi to ‘g‘risida axborotlar oladi;
- davlat budjeti m ablag‘lari va bu djetdan tashqari m ablag‘lar 
hisobidan budjet m ablag‘lari oluvchilari yuridik m ajburiyatlarini 
ro ‘yxatdan o ‘tkazish orqali ( G ‘aznachilik) dastlabki nazoratni 
am alga oshiradi;
- b u djetd an m ablag‘ oluvchilar moliyaviy m ajburiyatlarining 
hisobini yuritish orqali ( G ‘aznachilik) va ularning n o m id an m ol 
yetkazib beruvchilar tovar (bajarilgan ish, k o ‘rsatilgan xizm atlar) 
u ch u n ularning schyotiga bevosita pu l o ‘tkazish orqali yoki 
boshqa k o ‘zda tutilgan m aqsadlar u ch u n (ish haqi, m ajburiy 
t o ‘lovlarni to ‘lash va boshqalar) to ‘lovni am alga oshirish orqali 
joriy nazoratni am alga oshiradi;
- qonunchilikka k o ‘ra b ank dan budjet m ab lag ia rin in g h ara­
kati to ‘g ‘risida m a 'lu m o t oladi;
- o ‘zining vakolati doirasida taftish o ‘tkazadi va b udjetdan 
m ablag‘ oluvchilar m oliya-xo‘jalik faoliyatini tekshiradi;
10

- keyingi davlat m oliyaviy n azoratin i ( 0 ‘zbekiston R espub­
likasi M oliya vazirligi nazo rat-taftish boshqarm asi va uning 
h u du diy b o lin m a la ri) respublika va m ahalliy darajada am alga 
oshiradi.
g) ichki nazo rat xizm ati
R espublika va m ahalliy davlat boshqaruvining ichki nazorat 
xizm ati 0 ‘zbekiston Respublikasi qonunchiligida belgilangan 
tartib da nazo rat ftm ksiyasini am alga oshiradi.
Ichki nazo rat xizmati:
1) davlat organlarining faoliyati y o ‘nalishi b o ‘yicha uning 
ishining unum dorligi va sifatini oshirish m aqsadida am alga 
oshiradi;
2) 
davlat 
organlari, 
un ing 
h ud ud iy
b o 'lin m alari 
va 
b o ‘ysinuvchi tashkilotlar faoliyatining y o ‘nalishi b o ‘yicha b ah o - 
lashni am alga oshiradi ham da davlat organlarining birinchi ra- 
hbariga u n in g faoliyatini yaxshilash b o ‘yicha tavsiyalar taqdim
etadi;
3) 0 ‘zbekiston Respublikasi budjet va boshqa q on unchilikla- 
rini davlat organlari rioya qilishini tekshirishni am alga oshiradi;
4) D avlat organlarining strategik va op eratsion rejalarini 
am alga oshirishni va natijalarini baholashni tekshirishni am alga 
oshiradi;
5) D avlat organlari to m o n id an hisob va hisobotni to ‘g‘ri va 
ishonchli yuritilishi nazoratini am alga oshiradi;
6) 0 ‘zbekiston Respublikasi qonunchiligiga m uvofiq respub­
lika va m ahalliy budjet m ablag‘laridan foydalanishda buzilish- 
larni aniqlaydi, oldini oladi va y o ‘l q o ‘ym aslik b o ‘yicha tadbir- 
la m i am alga oshiradi;
7) N a z o ra t n atijalrin in g ja m i b o ‘y ic h a q a ro r q abul q i­
lish, n a z o ra t obyekt lari n in g y o ‘nalishi va ijrosining n a z o ra tin i 
am alga o sh irad i;
8) N a z o ra t o b y ek tlarid an belgilangan m u d d a tla rd a n a ­
z o ra t o ‘tk azish b ilan b o g ‘liq z a ru r hu jjatlar, spravka, o g ‘zaki 
va y o zm a tu sh u n tirish xatlari s o ‘rashi va o lishi m u m k in ;
9) n a z o ra t ta d b irlarin in g savollari 
b ilan b o g ‘liq , 
te ­
gishli sir saq lash
rejim iga 
rio ya 
qilishi, 
x iz m at, 
tijo rat 
yoki q o n u n bilan q o ‘riq lan ad ig a n sim i saq lagan h o ld a n a ­
z o ra t obyekti h u jjatlari b ilan h e c h q a n d a y to ‘siqsiz tan ishishi;
и

10) 
davlat o rg an i rah b ari belgilagan vakolat doirasida 
boshqa ish larn i am alg a o shirish i m u m k in .
Ichk i n a z o ra t x izm ati davlat org ani rahb arig a n azo ra t 
n atijalari t o ‘g ‘risida h iso b o tlar va davlat o rg an i ishining 
sam arad o rlig in i o sh irish m aq sad id a. u n in g faoliyati b o ‘yicha 
to ‘g ‘ri va yaku niy natijalarga erish ish u c h u n ichki ja ra y o n - 
lar, q o id alar, 
protsesslarn i yaxshilash b o ‘y ich a tavsiyalar 
beradi.
Ichk i n azo ra t xizm ati tashkiliy jih a td a n b o sh q a tarkibiy 
b o ‘lin m alarg a b o g li q em as, faqat davlat o rg an in in g b irin ­
chi rah b arig a b o ‘y sinad i va u n g a hiso b o t beradi.
Ichki n azo ra t xizm ati ijro org ani b o ‘lib. viloyat budjeti 
h iso b id a n m o liy alash tirilad i, ijro o rg an la rid a ichki davlat 
m oliyaviy n a z o ra tin i am alg a o sh irad i, viloyat bu d jeti h iso ­
b id a n m o liy alash tirilad i va tegishli ijro 
org an lari 
tu m a n
(viloyat ah am iy atg a ega sh a h a r) b u d je ti h iso b id a n m o liy a- 
lashtiradi.

Download 8.07 Mb.