Optik aloqa tizimlarida qo‘llaniladigan foto qabul qilgichlar.
Optik aloqa tizimlarida qo'llaniladigan foto qabul qilgichlar, optik signalni qabul qilish va elektrik signalga o'zgartirish uchun ishlatiladigan modullardir. Ular optik fiberlar orqali o'tkazilayotgan yorug'likni elektrik sinalga o'zgartirish uchun mo'ljallanganlar. Quyidagi turdagi foto qabul qilgichlar keng tarqalgan:
1. **PIN Fotodiodlar**: Bu fotodiodlar p-n zonasi bilan ajratilgan optik fotosensitiv materialdan tashkil topgan. Optik yorug'lik yonilg'i bu zonaga kiradi va elektronlar–donorlar va uzluksizliklar–akseptorlar joynashuvining natijasida birinchilarga ko'chadi. Shuningdek, fotodiodning elektr qurilishi bosqichli n-kirilgan p-qurilishlar orasida elektrostatik potensial farqini o'zgartiradi va shu usulda elektr energiyasiga o'zgarishni olib keladi. Bundan tashqari, fotodiodlar nisbatan kattalar, tez, yuqori moslashuvchanlik va xavfsizlikka ega bo'lgani uchun keng tarqalgan.
2. **APD (Avalanche Photodiode)**: APD, yorug'likni optik fotosensitiv materialning o'rtasida yuqori voltajni tashkil etish orqali amplifikatsiya qilish uchun eng mashhur metodlardan biridir. Bir yorug'lik fotonining faol tajriba zonasiga kirishini taklif etadi va har bir fotoning bir qator elektron-holatda energiya engelidan o'tadi. Bu jarayon nisbatan katta ko'p qo'shimcha elektron-holatlarning yaratishiga olib keladi, shuningdek, fotosensitiv materialda bir qator elektron-holatning yaratilishi bilan bog'liq o'laroq o'zaro moslashishni oshiradi. Ular yuqori moslashuvchanlik va boshqarishga ega bo'lgani uchun optik aloqada ko'p qo'llaniladi.
3. **FET (Field Effect Transistor) Fotodiodlar**: FET fotodiodlar optik yorug'likni o'zgaruvchan elektr oqimlarga o'zgartiradi. Ular fotosensitiv matnning o'rtasiga yorug'lik fotonlarini energiya ko'rsatish uchun ishlatiladi. FET fotodiodlar AQSh va konvensional moddalar bilan ishlab chiqariladi. AQSh turi optik sinfi signalini o'zgartirish uchun zarur bo'lgan voltajni barmoq oldi. Konvensional moddalar esa elektr oqimini fotosensitiv matnga etkazib berish uchun zarur bo'lgan voltajni barmoq oldi.
Bu foto qabul qilgichlar optik aloqa tizimlarida ma'lumotlarni yorug'lik signalidan elektrik signalga o'zgartirishda keng tarqalgan. Har birining xususiyatlari va ishlatilishi texnik aniqlovchi amaliyotlarga bog'liq bo'lsa-da, ular yuqori moslashuvchanlik va effektivlik darajasiga ega bo'lgani uchun optik aloqada keng qo'llaniladi.
Xulosa
Zamonaviy optik aloqa tizimlarining uzatish sifatini oshirishning asosiy yo‘nalishlaridan biri yig‘ilgan xromatik dispersiya va yig‘ilgan polyarizatsion modali dispersiya kompensatorlarini qo’llash samaradorligini takomillashtirishdir. DCF tolalari xromatik dispersiyani kompensatsiyalash uchun ishlatiladi, lekin tolali optik liniyani qurishning muqobil varianti bu dispersiyani kompensatsiyalash modullarini kuchaytiirsh kaskadlariga joylashtirish hisoblanadi. DWDM tiizmlarida Raman kuchaytirgichlari va erbiyli tolali kuchaytirgichlar (EDFA) samarali ishlaydi. Optik kuchaytirgichlar aloqa masofasini bir necha ming kilometrlarga oshiradi. Boshqa echim Bregg tolali panjarali dispersiya kompensatorlari joylashtiriladigan qayta sozlanadigan to‘lqin o‘tkazgichlar panjaralariga ega bo‘lgan ixcham kompensatorlar bo‘lishi mumkin. Yuqori uzatish tezlikli (100 Gbit/s va undan yuqori) optik kanallarda dispersiyani kompensatsiyalashning barcha kamchiliklari qabul qilishdagi transponderlar yordamida har bir kanal signallariga raqamli ishlov berish orqali bartaraf etilishi mumkin. Bu 1550 nm to‘lqinda 18 ps/nm×km qiymat dispersiyali SMF standart tolalarni ishlatib 3,8 - 4 ming kilometrli tolali optik liniya traktlarini tashkil etishga imkon beradi.
Optik signalni uzatuvchi va qabul qiluvchi modullar, optik aloqa tizimlarida ma'lumotlarni o'tkazish va qabul qilishda kritik ahamiyatga ega bo'lib, ma'lumotlar o'tkazish jarayonlarini ishonchli va barqaror qilishda muhim rol o'ynaydi.
|
