|
Turli muhitlarda elektr tokining tabiati. Reja: Vakuumda elektr toki
|
| bet | 2/3 | | Sana | 13.12.2022 | | Hajmi | 39.9 Kb. | | #34595 |
Bog'liq Turli muhitlarda elektr toki 5-25-maktab direktorlar jadvali, GLOSSARYElektroidlar --- bu ikkinchi sinf o’tkazgichlar hisoblanadi. Bizga ma’lumki odatdagi sharoitda distirlangan suv o’zidan elektrni deyarli o’tkazmaydi. Bunga sabab suvning elektrik sig’diruvchanligi E=81 teng bo’lib juda katta. Suv molekulasini tashkil etgan musbat va manfiy zaryadlar kuchli dipol ko’rinishda.
“+” va ”-” zaryadlarning yig’indisiga dipol deyiladi. Tuzlar, kislotalar va ishqorlarni suvdagi eritmasiga elektrolitlar deyiladi. Elektrolitlardagi elektr tokini hosil bo’lishini quyidagi tajriba asosida ko’rib chiqamiz. Toza distirlangan suvni idishga solib unga elektrodlar tushirilgan bo’lsin. Elektrodlar tok manbaiga ulangan bo’lib elektrolit orqali elektr toki o’tganda moddaning kimyoviy parchalanishi va ularning elektrodlarda ajralib chiqishi elektrolit deyiladi.
Elektrolit hodisasini toza metallar olishda fydalinadi.. Masalan: AL, Gu, Zn, Ni, Mg,fi, df. va metallarni rudalardan ajratib olish uchun shu usuldan foydalinadi.
Galvanoplastika. Tasvirlar rel’efining metal nusxalarining elektrolit yordamida olish galvanoplastika deyiladi.
Galvanoplastika usulida kitob, gazeta, pul, edal’ va boshqa buyumlarning ko’plab nusxalarini olishda ishlatiladigan mis klisherlar yasashda foydalanildi.
Tuzlar va kislotalarning suvda erish natijasida musbat va manfiy ionlar xosil bo’ladi “+” ionlar katotga tomon “-” ionlar anodga tomon harakatlanadi.Natijda berk zanjir hosil bo’ladi.
Demak suyuqliklardagi elektr tokini asosiy manbasi”+” va “-” ionlarnng atrofida elektro statik maydon mavjud ekanligi isbotlangan. Ionlarning xarakatlanish natijasida suv molekulalari bilan ionlar o’rtasida ishqalanish kuchi vujudga keladi. Hosil bo’layotgan ishqalanish kuchining kattaligi (3) formula orqali aniqlanadi.
Fel+Fishq=0 (4.) qE-6 n r+=0 (6.)
+=k=kE (9.)
(9.) formuladan shunday ma’no kelib chiqadiki tuzlar ishqorlarning suvda erishi natijasida xosil bo’layotgan “+” yoki “-” ionlar xarakati tezligi sistemaning ichkarisida xosil bo’lgan maydon kuchlanganligi to’g’ri proporsional ekan. Suyuqlikdagi elektr tokining tabiati ya’ni qonuniyatlari Faradey tomonidan o’rganib 1820yili muhim ahamiyatga ega bo’lgan 2 ta qonunni ixtiro qildi: m=kst (1.) Ikkinchi qonunning ma’nosi esa moddalarning massa soni valentligi orasidagi bog’lanishi ifodalaniladi: m=
|
| |
