Uch fazali tok va uni hosil qilish. Generator chulg‘amlarini yulduz shaklida ulash

 
 
 
 
 
 
Reja. 
Uch fazali tok va uni hosil qilish. 
Generator chulg‘amlarini yulduz shaklida ulash 
Generator chulg‘amlarini uchburchak shaklida ulash. 
O‘zgaruvchan tok M. O. Dolivo - Dobrovolskiy uch fazali tok sistemasini 
ixtiro qilinganidan keyin butun dunyoda keng ishlatiladigan bo’ldi. 
Uch fazali tokning asoschisi M. O. Dolivo - Dobro-volskiy dunyoda birinchi 
bo’lib, uch fazali generator, uch fazali elektr dvigatel, uch fazali transformatorlarni 
yaratgan va uch fazali tok energiyasini uzatishni amalga oshirgan. 
Uch fazali tokning bir fazali tokka nisbatan quyidagi afzalliklari bor: 
 -elektr uzatish liniyalarida rangli metallar 25 % gacha tejaladi; 
 -uch fazali asinxron dvigatellarning tuzilishi sodda, ishlatilishi qulay; 
 -yulduz shaklida ulab hosil kilinadigan turt simli sistema bo’lgan holda ikkita 
ish kuchlanishi bo‘ladi. 
Uch fazali tok sistemasini ko‘p fazali tokning xususiy holi deb qarash mumkin. 
EYUK. lari bir xil chastotali va bir - biriga nisbatan faza bo’yicha 1/ 3 davrga 
siljigan uchta elektr zanjirning to’plami uch fazali sistema deb ataladi.
Uch fazali sistemani tashkil etuvchi ayrim zanjirlar uning fazalari deyiladi. 
Simmetrik uch fazali sistemada EYUK lar o‘zaro faza bo’yicha teng bulaklarga 1200
siljigan. 
Uch fazali tokning eng sodda generatori bir fazali generatordan yakoriga tsilindr 
aylanasi buylab bir - biriga nisbatan 1200 burchakka siljigan uchta chulg‘am 
joylashtirilganligi bilan fark kiladi. Generatorning chulg‘amlari fazalar deb ataladi. 
Mavzu: Uch fazali tizim. Elektr 
energiyasi uch fazali 
manbalarning chulg’amlarini 
ulash.

Stator chulg‘amlarining uchlari A1,A2,A3 xarflari bilan oxirlari x1,x2,x3 xarflari 
bilan belgilangan. 
Uch fazali tok generatori rotorining konstruktsiyasi esa bir fazali tok generatori 
rotori konstruktsiyasining xuddi o’zidir. 
Rotor aylanganda hamma chulg‘amlarda chastota va amplitudalari bir xil bo’lgan 
e. yu. k. lar hosil bo‘ladi, ammo bular uzlarining maksimum qiymatiga bir vaqtda 
erishmaydi. Maksimal e. yu. k.rotor shimoliy kutbining markazi chulg‘am boshida 
utganda hosil bo‘ladi, deb xisoblaganimizda, ikkinchi chulg‘amda esa o‘sha 
yo’nalishdagi e. yu. k. maksimumi rotor 1200 burilganda, uchinchi chulg‘amda esa 
o‘sha yo’nalishdagi e. yu. k maksimumi rotor birinchi chulg‘amga nisbatan 2400 
burilganda yuz berishini kurish oson. Rotor aylanganda birinchi chulg‘amda hosil 
bo’lgan EYUK: e
1
=E
1m
sint 
Ikkinchi chulg‘amda hosil bo’lgan EYUK.
e
2
=E
2m
sin(t - 2/3 ) 
Shuningdek, uchinchi chulg‘amdagi EYUK
e
3 
= E
23m
sin(t - 4/3 )
Bunda е
1
,е
2
,е
3
ва Е
1m
,
Е
2m ,
Е
3m
- ayrim chulg‘amlarda hosil bo’lgan EYUK. larning 
oniy qiymatlari; va - ayrim chulg‘amlardagi e. yu. k. larning amplituda qiymatlari. 
Agar g‘altak larning chulg‘amlariga, iste’molchilar ulasak, yonik zanjirlar buylab 
quyidagi toklar utadi.
i
1
= I
1m
sin(t -
1
) 
i
2
= I
2m
sin(t - 2/3  -
2
)