380
Namangan muhandislik-texnologiya instituti 7-8 oktabr 2-tom
Ключевые слова: Хлопковое волокно, свойства волокна, лента, система Uster Afis
RPO-2, показатели Uster Statictics 2018.
Key words: Cotton fiber, fiber properties, sliver, Uster Afis RPO-2system, indicators of
Uster Statictic 2018.
Пахта-тўқимачилик кластерларида пахтани дастлабки ишлаш ва ип
йигиришнинг ўйғунлашган технологиясини яратиш ва ишлаб чиқаришга
жорий этиш имкониятларини илмий тадқиқотлар натижасида оптимал
вариантларни яратиш долзарб масалалардан ҳисобланади.
АҚШ да машинада терилган ва рулонларда қадоқланган пахтани
бунтларда сақламасдан, тўғридан-тўғри қайта
ишлашга узатиш ишлари
амалга оширилмоқда. Пахта толасини тойлаш, транспортировкалаш ва
сақлаш харажатларини камайтириш ҳозирги кунда пахта толаси 100 фоиз
республикада қайта ишланиб, тайѐр маҳсулот ишлаб чиқариш устувор вазифа
сифатида белгилаб қўйилган [1].
Ип йигириш жараѐнлари кетма-кетлигида тайѐрланган хомаки
маҳсулотлар ва ип таркибида чигал толалар ва непсларнинг мавжудлиги
асосан пахтани дастлабки ишлаш технологиясининг салбий оқибатлари
сифатида илмий тадқиқотлар натижасида аниқланган [2].
Шунингдек анъанавий усулда, пахта толасидан ип ишлаб чиқаришда
толаларни юқори даражада шикастланишига сабаб бўлган титиш жараѐни
ҳам қўлланилиб келинмоқда. Ушбу технологиялардаги
такрорий механик
зарбалар толаларни кучли шикастлантириб, йигирилган ипнинг сифат
кўрсатгичлари пасайишига сабаб бўлади [3,4].
Пахтани дастлабки ишлаш ва ип йигириш технологик жараѐнларида
тола ва хомаки маҳсулотларнинг ҳар хил зарбий таъсирлар натижасида
физик-механик хоссаларига зарар етиши тадқиқотлар
асосида исботланган
[5].
381
Namangan muhandislik-texnologiya instituti 7-8 oktabr 2-tom
Демак, пахтани узоқ муддат ғарамларда сақлаб туришининг олдини
олиш ва қисқа муддатларда қайта ишлаб, тола ҳолида сақлашни ташкил этиш
мақсадга мувофиқ.
Юуқорида келтирилган маълумотларни инобатга олиб, тойланмаган
(тажриба варианти) пахта толасидан тайѐрланган намуна ТТЕСИ ―Йигириш
технологияси‖ ўқув ишлаб чиқариш лабораториясида ўрнатилган
«Truetshler» (Германия) фирмасининг технологик тизимида чизиқий зичлиги
5,6 ктекс (Ne 0,104) таралган пилта тайѐрланди.
Тайѐрланган таралган пилталардан
“Real
Tex Tashkent” МЧЖ