|
Axborot bo’limini o’qitish metodikasi
|
| bet | 3/5 | | Sana | 18.05.2024 | | Hajmi | 343,74 Kb. | | #241851 |
Bog'liq 18-21.docx 2Axborot bo’limini o’qitish metodikasi
Reja:
Axborotmatnlar bilan ishlash va media madaniyat.
Media madaniyati.
Mutaxassisning rivojlangan axborot madaniyati.
Axborot matnlar bilan ishlash va media madaniyat
AxborotmatnlariUlarma’lumbirvoqeayokimavzuhaqidama’lumotetkazishuchunmo’ljallangan.
Ushbuturdagimatnlarob’ektivbo’lishiuchunmo’ljallangan,chunkiularningmaqsadima’lumotberishdir.Bundantashqari,ulartushuntirilganmavzunitushunishniosonlashtirishivao’quvchitushuntirilayotgannarsanitushunishiuchunetarlichatafsilotlarniberishikerak.
Ushbusatrlardabizaxborotmatniqandayxususiyatlargaegaekanliginivauningasosiyturlariniko’ribchiqamiz.
Tegishlimaqola:"Triptych:ushbuhujjatningqismlari,turlarivafunktsiyalari"
Axborotlimatnxususiyatlari
Ushbuturdagimatnlarhaqiqiyvoqealarvamavzularnitasvirlaydi.Uningmaqsadi-turlimavzulargategib,haqiqatto’g’risidagima’lumotlarniuzatish.Shuninguchun,butasvirlanganma’lumotlarfantastikabo’lmaganyokihechbo’lmagandahaqiqiyfaktbilanqo’llab-quvvatlanadiganmatnturi.
Oldindantushuntirilgannarsalarnitakrorlashdansaqlaniladivama’lumotilojiborichaaniqroqberilishikerak.Uningtarkibiodatdakirish,rivojlanishvaxulosadaniborat.
Amaldagitiltushuntirilganmavzugako’rao’zgarishimumkinbo’lganixtisoslashganbo’lishimumkin.Yananima,ushbutilizchil,to’g’ridan-to’g’ri,ob’ektivbo’lishivametaforayokimashhurjargonkabilingvistikmanbalardanfoydalanishdanqochishkerak,chunkibuo’quvchigatushuntirilganma’lumotniemitentningmaqsadigaqaragandaboshqachatarzdatalqinqilishigaolibkelishimumkin.
O’quvchigama’lumotnitopishvatushunishniosonlashtirishuchunma’lumotmanbasigaturlixilmanbalarnikiritishmumkin:indeks,qalinyokita’kidlanganmatn,maxsusso’zlar,grafikalar,afsonalar,jadvallarbilanlug’at,shuningdekkelgusidakengaytirishuchunma’lumotnomalarbilim.
Axborotlimatnetarlibo’lishiuchun,foshqilingantarkibaniqbo’lishivashaxssiztarzdatushuntirilishizarur.Ushbuturdagimatnlarningmaqsadihardoimma’lumbirmavzunio’quvchigatushuntirishvaunio’qibbo’lgach,yangibilimlargaegabo’lishdir.
Matndakeltirilgang’oyalarto’g’ritartiblanganbo’lishikerak.Shusababli,qabulqiluvchiningtushuntirilayotganmavzunito’liqtushunishinita’minlashuchunodatdamisollar,bibliografikmanbalarvaaniqliklardanfoydalaniladi.Ko’rinibturadiganjihatlardanbiritinishbelgilariniqandayto’g’riishlatishnibilishmuhimdir:nuqta,vergul,savolbelgilarivaboshqalar.
Sizniqiziqtirishimumkin:"Matnning13turivaularningxususiyatlari"
Turlari
Axborotmatniningasosan4asosiyturimavjud.Buerdaularbarchao’zigaxosxususiyatlaribilantavsiflanadi.
1.Yangiliklar
Haqidaemitentommagaoshkorqilishniistaganso’nggivoqeatavsifi.Buma’lumotlima’lumotnoma,chunkiyangiliklardaemitentvoqeaniilojiborichasodiqroqtushuntirishgaharakatqiladi.
Yangiliklarmuharririilojiborichako’proqma’lumotlarnitaqdimetishi,voqeasodirbo’lganguvohlarniizlashivaularbilansuhbatlashishimumkinbo’lganvoqealarniilojiborichaob’ektivtarzdaaytibberishikerak.Hechqachonqilmasligingizkerakbo’lgannarsa-buvoqeahaqidagio’zqarashingiznitaklifqilishmaqsadidama’lumotnisoxtalashtirishvashubilanjamoatchilikfikriniboshqarish.
Barchayangiliklaroltitasavolgajavobberishgaharakatqiladi:
Nimabo’ldi?
Uqachonro’yberdi?
Uqayerdayuzberdi?
Bungakimlaryokikimlarjalbqilingan?
Buqandaysodirbo’ldi?
Nimauchunbundaybo’ldi?
Uningtuzilishihaqidayangiliklarquyidagiqismlarnitaqdimetadi:
Epigraf:Buyangiliklarningmarkaziyg’oyasinietkazadiganvao’quvchiniunio’qishgataklifqiladiganyagonasatr.
Sarlavha:Buyangiliklarnomivatushuntirilganmavzubilanbog’liqbo’lishikerak.
Tushish:Sarlavhadakeltirilganma’lumotlarkengaytirilgan.
Qo’rg’oshin:Buyangilikningbirinchixatboshisidir,buerdaasosiynarsaumumlashtiriladi.
Tana:Nimabo’lganiniko’ribchiqing.Taqdimetilganma’lumotlarengmuhimbo’lgannarsadanmuhimbo’lmagannarsalargao’tadi.
2.Rasmiyxat
Uningasosiymaqsadiqabulqiluvchigao’zigategishlibo’lganma’lumotlarnietkazishdir,ulargajiddiymunosabatdabo’lishkerak.
OdatdarasmiyxatlarUlarshaxsannoma’lumbo’lganyokisizbilando’stonamunosabatdabo’lmaganodamlaruchunyozilganvao’rtoqlik.Birnechtamisollarkeltirishuchunsizushbuturdagima’lumotlimatnnivakolatliorgangayokikompaniyagayozishingizmumkin.
Rasmiyxatlarfikrlarni,his-tuyg’ularniifodalashi,harakatnioqlashiyokiboshqaodamgaoddiyginavoqealarmajmuasinitasvirlashimumkin.
Ushbuturdagimatnlardahurmatliohangniko’rsatishjudamuhimdirvaishlatilgantilgag’amxo’rlikqiling.
Ularquyidagituzilishgaamalqilishadi:
Uyozilgansanavajoy.
Sarlavha:kimningnomigayozilganligiyoziladi.
Iltifotlivarasmiytabrik.
Kirish:buxatningbirinchixatboshisivafoshqilinadigannarsalarningqolganqisminitushunishgaimkonberadiganma’lumotlarnio’zichigaoladi.
Asosiyqism:Hodisayokimavzuhaqidagibarchama’lumotlartushuntiriladi.
Xayrlashish:xatningasosiyg’oyasisintezqilinganvaxushmuomalalikbilanxayrlashilgan.
Firma
3.Memorandumyokimemorandum
Asosanbuxat,ammojudahamqisqa.Buyonkompaniyalardavaboshqaturdagitashkilotlardakengqo’llaniladitezvasintetiktarzdamuloqotqilishimkoniyatiniberadi.
Ushbuturdagiaxborotmatnidatilrasmiydir,ammouharflardamavjudbo’lganbarchaprotokoljihatlarinitalabqilmaydi.
Uquyidagiqismlardaniborat:
Sarlavha:odatda"memo"yoki"memorandum".
Sarlavha:kimuni,kimgayuborganliginivamemorandummavzusigahavolaqiling.
Salom
Asosiyqism:uzatiladiganma’lumot.
Ishdanbo’shatildi
Firma
Sana
4.Hisobot
Butarqatishmaqsadibo’lganinformatsionmatndir.Shuninguchunhambuilmiyfanlarda,tadqiqotlardayokikompaniyaningholatinitavsiflashdakengqo’llaniladiganmatnturidir.
Buma’lumotlimatnbo’lganiuchun,uningo’quvchisiniishontirishuchunmo’ljallanmaganliginita’kidlashkerak.Biroq,ushbuturdagimatndaO’quvchinianiqmaqsadgayo’naltirishuchuntavsiyalarkiritilishimumkin.
Axborotlimatnlarningbarchaxususiyatlarigaegabo’lishigaqaramay,ubelgilangantuzilishgaegaemas.Biroq,ularningko’pchiligidaquyidagielementlarnitopishmumkin:
Sana
Malaka
Asosiyqism:buma’lumotniochishmatnibo’lganiuchun,ilojiborichako’proqma’lumotnivaengob’ektivtarzdao’zichigaolishijudamuhimdir.
ʼ
|
| |
