Veterinariya amaliyotida
qo`llaniladigan dori turlari.
Veterinariya lotin tilidan — veterinarius —
mol boqish, parvarishlash,
hayvonlarni davolash ma’nosini anglatadi
Veterinar farmatsiya farmatsevtik fanining
bir maxsus sohasi bo‘lib,
hayvonlarning jismoniy, anotomiya,
fiziologiya tuzilishi o‘ziga xos
bo‘lishlarini xisobga olgan xolida mustaqil
ravishda rivojlangan
Veterinariyada ishlatiladgan dori turlari
maxsus ishlab chiqarish korxonalarda va
dorixonalarda, ba’zan tibbiyot
dorixonalarida tayyorlanadi.
Veterinariyada ishlatiladigan dori
turlari quyidagicha tasniflanadi:
1. Qattiq dori turlari
2. Yumshoq dori turlari
3. Suyuq dori turlari.
Veterinariya
Tibbiyotning maxsus sohasi bo`lib, uning asosiy maqsadi –
veterinar ekologik va veterinar-sanitariya xavfsizligini
ta`minlashga qaratilgan.
Asosiy vazifalari.
Aholini hayvonlardan o`tadigan kasalliklardan himoyalash
Jonivorlarning kasalliklarini diagnostika qilish, davolash va
profilaktikasi;
Jonivorlardan olinadigan ozuqaviy mahsulotlarni, veterinar
preparatlarni veterinar tomonidan xavfsizligini ta`minlash:
Chet eldan Respublika hududiga hayvonlarning yuqumli
kasalliklarini tarqalishini oldini olish
Antiparazitar preparatlar
Antibiotik va kimyoterapevtik vositalar
Vaksinalar
Diagnostik preparatlar
Vitaminlar, fitonsidlar
Analgetik va uxlatuvchilar
Endokrin preparatlar va boshq.
Veterinariya amaliyotida keng
qo`llaniladigan
dorilar.
Veterinariyada ishlatiladigan dorilar bilan
tibbiyotda ishlatiladigan dorilarning
umumiyligi
-dorivor moddalarning xillari va sifati;
-dorilar dorixonada tayyorlanishi;
-yoshi ko‘rsatilib retsept yozilishi va X DF da
dozalari ko‘rsatilgani;
-texnologiyasi;
-ta’m va xidlarni yaxshilash uchun
korrigentlar qo‘llanilishi
Veterinar dorilarning o`ziga xosligi
Tibbiyotda juda kam qo`llaniladigan DMlarni
ishlatilishi
- Surma sulfidi (kukun, pilyula, bolyuslarda balg`am
ko`chiruvchi
sifatida qo`llaniladi).
- Temir kuporosi (FeSO4) ich ketarda burishtiruvchi,
dezinfeksiyalovchi sifatida ishlatiladi.
- to`rt xlor uglerod (CCl4) jelatin kapsulada gijjaga
qarshi
ishlatiladi.
- oltingugurt, kerosin – qo`tirga qarshi ishlatiladi.
Spetsefik dori shakllari qo`llanilishi
- bo`tqalar, bolyuslar, qalamchalar va boshqalar
Tayyorlangan dori turlarining massasi.
- Masalan shamcha va sharchalar 20,0 g gacha
bo`lishi, poroshoklar 100, 0 g gacha, suyuq
dorilar (miksturalar) bir necha litrlarda, granulalar
qushlar uchun 0,05 gdan
Ichga qo`llaniladigan dori turlari ko`pincha hayvon
ozuqasiga aralashtiriladi.
Sirtga ishlatiladigan dori turlari (linimentlar,
sepmalar, surtmalar, dustlar)ga ta`mi va
hidi yoqimsiz bo`lgan moddalar qo`shiladi, ularni
hayvonlar yeb qo`ymasligi uchun.
Vеtеrinariya amaliyotida
ishlatiladigan qattiq dori turlari
tеxnologiyasi
Poroshoklar (Pulvis, -eris, -eres) – ichish yoki
sirtga ishlatish uchun mo’ljallangan, bir
yoki bir nеchta maydalangan, sochiluvchan
xossaga ega dorivor kukunlardan tashkil
topgan qattiq
dori turi.
Kukun xolida turli dori moddalar bеrilishi
mumkin. Kukun holida gigroskopik
xossaga ega
dori moddalar (kaltsiy xlorid, kaliy atsеtat
va b.), shuningdek aralashtirilganida
bo’kuvchan massa
yoki suyuqlik hosil qiladigan moddalar
(antipirin va xinin), oson parachalanadigan
(organik
moddalar bilan aralashtirilgan kumush
nitrat) yoki portlovchi moddalar bеrilmaydi
Sеpmalar (Aspersio, -onis, -ones) – sirtga
(shilliq qavat yoki jarohatlangan tеriga)
ishlatish uchun mo’ljallangan o’ta mayda
poroshok yoki poroshoklar aralashmasi.
O’ta mayda
poroshoklar tеrini mеxanik qitiqlamaydilar
va katta adsorbtsiyalash xossasiga ega.
Sеpmalar 5-
100 g miqdorda bеriladi. Sеpmalar tarkibi
bo’yicha ofitsinal va magistral bo’ladi.
Bolyuslar - dumaloq yoki tuxumsimon
shaklga ega bo’lgan dori turi,
oqirligi 0.5gdan 50.0 g gacha bo’lishi
mumkin.Bolyuslar dorivor modda va
shakl beruvchi yordamchi moddalardan
iborat, shakl beruvchi moddalar sifatida
javdar un, oq gil, shinni, ko’k sovun, asal,
gulxayri ildiz kukuni, sharbat va
boshqalar ishlatiladi
Tablеtkalar (Tabuletta, -ae, -ae) – dori va
yordamchi moddalarni prеsslash usuli
bilan
olingan, dozalangan qattiq dori turi.
Tablеtkalar asosan ichish uchun
mo’ljallangan bo’ladi, ayrim
hollarda eritish uchun mo’ljallangan
tablеtkalar ham bor.
Tablеtkalar qabul qilish, saqlash va
tashish uchun qulay dori shakli
hisoblanadi.
Eritmalar. (chin
va kolloid)
Vodoprovod yoki
quduq suvi
olinadi
Bo’tqalar. (Electuaria). Xamir konsistentsiyasiga ega
bo’lgan ichga
ishlatish uchun mo’ljallangan dori turi. Ko’pincha cho’chqa,
otlarga beriladi.
Bo’tqalar quyuq (electuaria spissa) va quyuqroq
(Electuaria tenua)
konsistentsiyada bo’ladi. Quyuq bo’tqa qoshiqdan
oqmaydi, quyuqrog’i esa
qoshiqdan shinniga o’xshab oqadi. Bo’tqalarda zaharli va
kuchli ta'sir etuvchi
dorivor moddalar yozilmaydi, chunki dozalarga bo’lish
qiyin
VETERINARIYA amaliyotida
qoʻllaniladigan bunday dori vositalari
va vaksinatsiya chora tadbirlari
insonlarga yuqishi mumkin boʻlgan
koʻplab yuqumli boʻlgan kasalliklarni
oldini olmoqda
VETERINARIYA
amaliyotida
qoʻllaniladigan
bunday dori
vositalari va
vaksinatsiya
chora tadbirlari
insonlarga
yuqishi mumkin
boʻlgan koʻplab
yuqumli boʻlgan
kasalliklarni
oldini olmoqda
ERKINOV HUMOYUN. 506 - guruh
ETIBORINGIZ UCHUN RAHMAT.
| 