Xalqaro savdo qadim zamonlardan beri mamlakatlar bir-birlari bilan o‘zaro savdo qilib keladi

XALQARO SAVDO

Qadim zamonlardan beri mamlakatlar bir-birlari bilan o‘zaro savdo qilib keladi.

Qadim zamonlardan beri mamlakatlar bir-birlari bilan o‘zaro savdo qilib keladi.

Buni birgina mamlakatimiz hududidan o‘tgan Buyuk ipak

yo‘li misolida ham ko‘rish mumkin.

Jahon bozori to‘g‘risida gapirilganda, iqtisodiy munosabatlar bilan o‘zaro bog‘langan mamlakatlar o‘rtasidagi barqaror tovar-pul munosabatlari tizimi tushuniladi.

Jahon bozori to‘g‘risida gapirilganda, iqtisodiy munosabatlar bilan o‘zaro bog‘langan mamlakatlar o‘rtasidagi barqaror tovar-pul munosabatlari tizimi tushuniladi.

Jahon bozori dastlab kam sonli mamlakatlar bilan savdo-sotiq yo‘lga qo‘yilgan

Jahon bozori dastlab kam sonli mamlakatlar bilan savdo-sotiq yo‘lga qo‘yilgan

Hozirgi kunda esa jahon bozorida ishtirok etmaydigan mamlakatning o‘zi yo‘q hisob.

Jahon bozorida rivojlangan mamlakatlar yetakchi o‘rin tutadi.

Jahon bozorida rivojlangan mamlakatlar yetakchi o‘rin tutadi.

Ular ko‘proq tayyor mahsulotlar va texnologiyalar bilan qatnashadilar.

Rivojlanayotgan mamlakatlar esa ko‘proq xom ashyo va ishchi kuchi bilan jahon bozorida qatnashadilar.

Bir davlatda neft konlari bor, ikkinchisida esa yo‘q. Ikkinchi davlatda temir konlari ko‘p, birinchisida esa yo‘q.

Bir davlatda neft konlari bor, ikkinchisida esa yo‘q. Ikkinchi davlatda temir konlari ko‘p, birinchisida esa yo‘q.

Tabiiy resurslarning bunday notekis taqsimlanishi bu davlatlarni bir-biri bilan savdo-sotiq qilishga undab turadi

Rossiyada o‘rmonlar ko‘p bo‘lib, yog‘ochsozlik sanoati taraqqiy etgan. O‘zbekistonning tabiiy iqlim sharoiti paxta yetishtirishga juda qulay bo‘lib, respublikamizda paxtachilik juda rivojlangan.

Rossiyada o‘rmonlar ko‘p bo‘lib, yog‘ochsozlik sanoati taraqqiy etgan. O‘zbekistonning tabiiy iqlim sharoiti paxta yetishtirishga juda qulay bo‘lib, respublikamizda paxtachilik juda rivojlangan.

Paxtani Rossiyaning iqlimi issiqroq bo‘lgan janubiy hududlaridagina yetishtirish mumkin.

Paxtani Rossiyaning iqlimi issiqroq bo‘lgan janubiy hududlaridagina yetishtirish mumkin.

Lekin hosildorlik juda kam bo‘ladi. O‘zbekistonda esa yangi o‘rmonlarni tashkil qilish juda qimmatga tushadi. Demak, O‘zbekiston paxta yetishtirishda, Rossiya yog‘ochsozlikda mutlaq ustunlikka ega.

Ya’ni har bir davlat nisbatan arzonga tushadigan mahsulot turini ishlab chiqaradi va bir-biri bilan ularni ayirboshlaydi.

Ya’ni har bir davlat nisbatan arzonga tushadigan mahsulot turini ishlab chiqaradi va bir-biri bilan ularni ayirboshlaydi.

Bunday ixtisoslashuvdan har ikkala davlat ham manfaat ko‘radi va shu bois o‘zaro savdo-sotiq qiladi.

Mutlaq ustunlik tamoyili asosida har bir davlat qaysi tovarni boshqa davlatlarga qaraganda kamroq resurslar sarflab ishlab chiqara olsa, o‘sha tovarni ishlab chiqarishga ixtisoslashishi lozim.

Mutlaq ustunlik tamoyili asosida har bir davlat qaysi tovarni boshqa davlatlarga qaraganda kamroq resurslar sarflab ishlab chiqara olsa, o‘sha tovarni ishlab chiqarishga ixtisoslashishi lozim.

Mutlaq ustunlik nazariyasini Adam Smit aniq ifodalab bergan.

Ingliz iqtisodchisi David Rikardoning shoh asari “Siyosiy iqtisod va soliq solish qoidalari” deb ataladi.

Ingliz iqtisodchisi David Rikardoning shoh asari “Siyosiy iqtisod va soliq solish qoidalari” deb ataladi.

Rikardoni iqtisodiyot olamida Adam Smitdan keyingi eng taniqli olim sifatida tan olishadi.

Rikardoning ilmiy izlanishlari xalqaro bozordagi savdo erkinligi masalalariga qaratilgandir

Mamlakatda ishlab chiqarilgan tovar va xizmatlarni chet mamlakatlarga sotish eksport deb ataladi.

Mamlakatda ishlab chiqarilgan tovar va xizmatlarni chet mamlakatlarga sotish eksport deb ataladi.

Tovar va xizmatlarni chet mamlakatlardan sotib

Tovar va xizmatlarni chet mamlakatlardan sotib

olishga esa import deyiladi.

Mamlakatning import va eksport qilgan tovar

Mamlakatning import va eksport qilgan tovar

va xizmatlari qiymatlarining yig‘indisi tashqi savdo

hajmini aniqlaydi.

Mamlakatning eksporti va importi hajmlari orasidagi farq tashqi savdo balansi (saldosi)ni aniqlaydi.

Mamlakatning eksporti va importi hajmlari orasidagi farq tashqi savdo balansi (saldosi)ni aniqlaydi.

Agar mamlakatning chetga sotayotgan eksport tovar va xizmatlari hajmi mamlakatga keltirilayotgan import tovar va xizmatlari hajmidan ko‘p bo‘lsa, tashqi savdo balansi (saldosi) musbat bo‘ladi.

Aks holda esa tashqi savdo balansi (saldosi) manfiy bo‘lib, xalqaro savdo-sotiqda muammolar paydo bo‘ladi.