Tədqiqatın praktiki əhəmiyyəti dünyanın müasir qara metalurgiya sənayesi üzrə və habelə Azərbaycanda müvafiq sahədə aparılan tədqiqatlarda elmi-nəziri mənbə kimi istifadə olunma imkanlığı ilə bağlanılır.
Tədqiqatın orijinallığı və elmi yeniliyi qlobal çağrışlardan irəli gələrək, ilk dəfə Azərbaycanın qara metalurgiya sənayesinin inkişaf perspektivləri təhlil edilmiş və qiymətləndirilmişdir.
Açar sözlər: qara metallurgiya sənayesi, Azərbaycan iqtisadiyyatı, sənayenin iqtisadiyyatı.
1.Giriş
Qara metallurgiya sənayesi ayrı-ayrı ölkələrin iqtisadiyyatlarında mühüm rol oynayır. Hazırda dünya metalurgiya sənayesində mürəkkəb proseslər gedir. Qloballaşma çağrışları, bazar münasibətlərinin təkmilləşməsi proseslərinin və bir çox ölkələrin, şirkətlərin spesefik inkişaf xüsusiyyətlərinin təsiri nəticəsində XX əsrin sonunda dünya metalurgiya bazarı dərin dəyişikliklərə uğramışdır. Son 20 ildə isə bu sferada sabitləşmə meydana gəlmiş və yeni inkişaf təzahürləri formalaşmışdır. Belə ki, hazırda metala olan ümumi tələblə bağlı dünya metal məhsulları ilə ticarət yüksək templərlə inkişaf etməkdədir. Bu həm də, dünyada ölkələr sayının artması, burada özünə məxsus müvafiq istehsalların yaradılması və spesefik bazar restruktizasiyası ilə sıx əlaqədardır.
Özünün qara metalurgiya sənayesi ənənələri ilə fərqlənən Azərbaycan Respublikasında da bu istiqamətdə önəmli işlər aparılır. Ölkədə müasir tələblərə cavab verən yeni istehsal sahələri açılır, müvafiq təyinatlı texnoparklar yaradılır, infrastruktur layihələr həyata keçirilir. Movcud təbii-iqtisadi potensaldan daha səmərəli istifadə edilməsi, ölkə iqtisadiyyatının qara metala olan tələbatınının dolğun ödənilməsi və qara metalurgiyanın özünün ixracyönümlı sahəyə çevrilməsi, məqsədlərindən irəli gələrək Azərbaycan Respublikasında Prezident İlham Əliyevin Sərəncamı ilə dəmir filizinin hasilatından polad istehsalına qədər bütün tsklləri əhatə edən və səhmləri dövlətə məxsus “Azərbaycan Polad İstehsalı Kompleksi” Qapalı Səhmdar Cəmiyyətinin yaradılmışdır. Bu strateji layihənin əsasında ölkədə orta hesabla 230 milyon tondan artıq ehtiyatları olan dəmir filizindən yüksək keyfiyyətli polad istehsalını təşkil edərək daxili və xarici bazara rəqabətqabiliyyətli polad məmulatları təklif etmək missiyası dayanır. Buraya həmçinin ölkədə polad istehsalında yeni texnologiyaların tətbiqi, müvafiq sahənin maddi-texniki bazanın gücləndirilməsi, müasirləşdirilməsi və səmərəli idarə edilməsi kimi prioritetlər də daxil edilir. Bütün bunlar təcrübi reallıqları əks etdirsə də, həm də sosial-iqtisadi aktuallığı ilə fərqlənərək elmi-tədqiqt əhəmiyyəti kəsb edir. Bu baxımdan aparılan araşdırmasında da dünya qara metalurgiya sənayenin keçdiyi tərəqqi yolu və qloballaşma çağrışları ilə bağlı müasir meylləri kontekstində Azərbaycanın qara metalurgiya sənayesinin özəllikləri, hazırkı vəziyyəti və inkişaf perspektivləri təhlil predmetinə çevrilir.
|
