• Pashen qonuni
  • Yuqori kuchlanish texnikasi




    Download 6,12 Mb.
    Pdf ko'rish
    bet33/152
    Sana21.02.2024
    Hajmi6,12 Mb.
    #160215
    1   ...   29   30   31   32   33   34   35   36   ...   152
    Bog'liq
    YUQORI KUCHLANISH TEXNIKASI

    Pashen qonuni: Atrof muhitning harorati o’zgarmas bo’lganda bir jinsli 
    maydonda razryadlanish kuchlanishi – gaz bosimi bilan elektrodlar orasidagi 
    masofa kupaytmasining funktsiyasidir, ya’ni
    U
    o
     = f(PS) .
    (2.11) 
    Bu funktsional bog’lanishning grafigi 2.5- rasmda keltirilgan. 
    Grafikdan ko’rinadiki RS ning kamayishi bilan razryadlanish kuchlanishi 
    oldin kamayib, keyin o’sib boradi. Razryadlanish kuchlanishi grafigidagi 
    minimumni gazlardagi razryadlanish nazariyasidan tushtirish mumkin. Gazlardagi 
    razryadlanishning mustaqillik shartiga ko’ra elektron elektrodlar orasidagi 
    masofani kesib o’tishda 

    S = ln

    1
    ta ionlashishni bajarishi kerak. Ikkinchi 
    tomondan esa zarbaviy ionlashtirish koeffitsientiga ko’ra elektronning ionlashish 
    soni 
    0
    U
    ВР
    e
    S

    


    ga teng. Bu yerda Ap-umumiy to’qnashuvlar soni bo’lsa, 
    0
    U
    Вp
    e

    -
    to’qnashuvning ionlanish bilan tugash ehtimolidir. Bu formulalarga ko’ra pS ning 
    o’sishi bilan razryadlanish kuchlanishi monoton o’ssa, ionlanish ehtimoli esa 
    kamayib boradi.
    Agar razryadlanish kuchlanishiga atrof-muhit haroratining o’zgarishini 
    e’tiborga olsak quyidagi ifodani olamiz: 
    T
    p
    AT
    T
    p
    A
    0
    1
    1




    bu yerda T = 293 K (20
    0
    C). 
    Oldingi hisoblarda o’zgarmas hisoblangan B o’rniga 
    T
    BT
    B
    0
    1

    olinadi. U 
    holda razryadlanish kuchlanishi quyidagicha aniqlanadi: 


    65 
    U
    0


    1
    0
    0
    ln
    T
    pS
    AT
    ln
    Т
    pS
    ВТ
    yoki umumiy holda U
    o
     = f(
    T
    PS
    ) .
    (2.12) 
    Razryadlanish kuchlanishi bosim o’zgarishida qanday o’zgarsa, harorat 
    o’zgarishida ham shunday o’zgaradi. 
    T
    P
    gaz zichligiga proportsional bo’lgan 
    kattalikdir. Agar gaz zichligini normal atmosfera bosimida birga teng deb qabul 
    qilsak, gazning har qanday boshqa atmosfera sharoitidagi nisbiy zichligi:


    0,386 R/T
    2.5- rasm. Bir jinsli maydonda har xil gazlar uchun razryadlanish kuchlanishining pS ga 
    bog’liqligi. 
    Yuqoridagilarga ko’ra U
    o
    = f(

    S). Bu holda Pashen qonuni quyidagicha 
    ifodalanadi: Bir jinsli maydonda razryadlanish kuchlanishi elektrodlar orasidagi 
    masofani gazning nisbiy zichligiga ko’paytmasining funktsiyasidir. 
    Gaz zichligining juda kam o’zgarishlarida uning grafigi to’g’ri chiziqli 
    bo’ladi. SHuning uchun, agar normal atmosfra sharoitidagi razryadlanish 
    kuchlanishi U
    on
    aniq bo’lsa, uning boshqa atmosfera sharoiti uchun qiymatini 
    quyidagicha topish mumkin: 
    U
    0
     = U
    0n

     . 
    E
    maks
    , kV/sm 


    66 
    Bir jinsli bo’magan elektr maydonining shakli elektrodlar shakli, ularning 
    o’zaro joylashuvi va izolyatsiya muhitlarining chegara sohalarini joylashish o’rni 
    hamda ularning dielektrik harakteristikalariga bog’liq.
    Kuchsiz bir jinsli bo’magan maydonlarda razryadlanish kuchlanishi 
    elektrodlar orasidagi masofani havoning nisbiy zichligiga ko’paytmasining hamda 
    elektrodlar geometrik o’lchamining ular orasidagi masofaga nisbatining 
    funktsiyasidir: 

    Download 6,12 Mb.
    1   ...   29   30   31   32   33   34   35   36   ...   152




    Download 6,12 Mb.
    Pdf ko'rish