rasm. Kuritish uskunasining 12 1 -2-Rasm- Takomilashtirilgan umumiy kurinishi. kuritish uskunasining sxemasi
1-shaxta, 2-kurakli ajratkich, 3-yunaltirgich, 4,9-щvo kamera, 5,12-щvo quvuri, 6-ishchi kamera, 7-roliklar, 8,10-yunaltirgich, 11-perforli setka, 13-
uzatib beruvchi barabanlar, 14-yon korpus
Kuritish uskunasining sxematik kurinishi (12.1.2-rasmda) kursatilgan bulib, u shaxta (1) paxta xom ashyosi oqimini ishchi kamerasiga uzatish uchun ajratgich (2), yunaltiruvchi (3) kurilmaning ishchi kamerasi (6) ishchi kameraning yon tomonlaridagi setkali yuza va roliklardan (7) va (11) tashkil topgan.
Uskunaga quritish agentini yuborish uchun (4) va (9) moslama, yunaltirgich (8) va (10) xamda ishlatilgan xdvoni chiqarib yuboruvchi (5) va
quvurlar va uning ish unumdorligini uzgartirib turuvchi (13) qoziqchali barabanlardan tashkil topgan.
Uskuna korpusga (14) maxkamlanib, undagi turtta qoziqchali baraban
bir-biriga qarab aylanadigan qilib urnatilgan.
Uskunaning ishlash tartibi quyidagicha: Nam paxta xom ashyosi qurilmaning yuqori qismidan shaxta (1) ga va kurakli ajratgich (2) orqali yunaltirgich (3) yordamida titilgan paxta xom ashyosi qurilmaning ishchi kamerasiga uzatiladi. Paxta xom ashyosi u yerda roliklar (7) va setka yuzasi (11) orasidan utib zichlasha boradi.
Kuritish agenti ishchi kameraga x,avo kamerasi (4) va (9) orqali uzatiladi. Paxta xom ashyosi qatlamiga esa yunaltirgich (8) orqali yunaltiriladi. Issiq x,avo paxta xom ashyosi qatlamidan utib, uni qizdiradi va xdvo chiqaruvchi quvurlar (5) va (12) orqali atmosferaga chiqib ketadi.
Paxta xom ashyosi shaxtaning ikkinchi yarmiga utganda x,avo oqimi uzgartiriladi va issiq xavo paxta xom ashyosiga kamera (9) quvurida yunaltirgich (10) bilan yunaltiriladi va paxta xom ashyosi qatlamining bir
xilda qizishini ta’minlaydi. Paxta xom ashyosi ishchi kamerasi orqali asta- sekin xarakatlanib pastki qismga tushadi. Bu yerda paxta xom ashyosini bir- biriga qarama-qarshi aylanuvchi barabanlar (14) qabul qiladi va paxta xom ashyosi keyingi jarayonga uzatiladi.
Utkazilgan tajriba natijalari shuni kursatadiki, (12.1.1-jadvalda keltirilgan) qurilmani ishlab chiqarishga urnatilishi uzluksiz texnologiya jarayonida yuqori navli paxtani bir me’yorda quritish bilan ishlab chiqarilayotgan maxsulotning tabiiy sifat kursatkichlarini saqlash imkoniyatini beradi.
12.1.1-jadval
Quritish uskunasining texnik tavsifnomasi:
№
t/r
|
Kursatkichlar
|
Ulchov
birligi
|
Kursatkich
miqdori
|
1.
|
Ish unumdorligi (paxta buyicha)
|
t/soat
|
6-12
|
2.
|
Namlik ajratish
|
%
|
1-3
|
3.
|
Berilayotgan issiqlik sarfi
|
ming
m3/soat
|
12 gacha
|
4.
|
Quritish agentining xarorati
|
t, iS
|
160
|
5.
|
Uskunaning gabarit ulchamlari
|
|
|
-balandligi
|
m
|
4
|
-eni
|
m
|
2
|
-ishchi kamerasining qalinligi (turli yuzada)
|
m
|
0,35-0,40
|
-ishchi kamerasining qalinligi (rolikli valiklar urnatilganda)
|
m
|
0,20-0,25
|
6.
|
Paxtaning ishchi kamerada bulish vaqti
|
minut
|
2-6
|
Chigitli paxta o`ziga xos xususiyatlari bilan ifodalanadigan ob’ekt bo’lib uning fizik-ximik xossalari tashqi muhit (harorat, namlik va hokazo) ta’sirida o`zgaruvchan bo`ladi. Uning bunday xossalari quritish jarayoniga alohida o`rganish, unga mos qonuniyatlarni aniqlash, texnologik jarayonga ularga moslashtirishni taqozo etadi. Paxta tola chigitlardan tashkil topgan muhit bo`lib, uning uchun texnologik namligi tolaning 6% namligi bo`lganda 6-7% (birinchi nav)ga teng bo`lishi talab qilinadi. Endi chigitli paxta uning komponentlari haqida ma’lumot beramiz yuqorida ko`rsatilganidan paxta ko`p kompanentli bo`lib, chigitli paxta, tola, po`stloq va yadrolar tarkibidan hosil bo`ladi. Ulardagi namlikning olinishi o`ziga xos qonuniyatlarga bo`y so`nadi, chunki har bir komponentga issiqlik va massa almashinuvi parametrlari har xil bo`lganligi sababli, ularning har biri uchun namlikni olish davrlari har xil vaqtda kechadi va har xil vaqtda davom etadi. Bunday holat ,natijada ularning noteks qurishiga olib keladi, bu esa quritish rejimini o`zgartirish zarurligini taqozo etadi. 8.1-rasmda komponentlari uchun namlikka ega bo`lishi grafiklari ko`rsatilgan.
Ko`rsatilgan grafiklar tahlili shuni ko`rsatadiki, namlikni qabul qilish jarayoni tolada tezroq amalga oshadi, (5-chiziq) shuning bilan birga chigit urug’i bu jarayon ko`proq davom etadi (2-chiziq). Shunday qilib, tola bilan chigitning sorbsion xossalari har xil bo`lganligi sababli, ularni quritish jarayoni ham bir-biridan farq qilishi mumkin. Bunday qonuniyat 8.2-rasmda (Miroshnichenko G.I. [1]) ko`rsatilgan. Bu rasmda paxta komponentlarida quritish tezligi bir-biridan katta farq qilishini kuzatamiz. Bu grafiklar namlikning o`zgarishi diapazon (oraliq) unga katta bo`lmagan holi uchun keltirilgan.
Olingan grafiklar tahlili shuni ko`rsatadi tola, chigitli paxta va chigit (urug’i)ning quritish chiziqlari har xil bo`lib, ularda tola tezroq quriydi, undan keyin chigitli paxta qurishi va oxirida chigitning o`zi qurishi mumkin ekan. Bu grafiklarni nazariy yondashuv orqali tahlilini ko`rib chiqaylik. Oldingi (birinchi va ikkinchi) ma’ruzalarda quritish tezligi chizig’ining xossalari, tahlillari bilan tanishib chiqqan edik. Yuqoridagi amaliy olingan (paxta va uning komponentlari) chiziqlar bilan birga 2-maruzada keltirilgan (sxematik) chiziqlarni keltiramiz.
1000 2000 3000 4000 min
8.1-rasm Paxta komponentlar sheluxa (1), chigit(2), chigitli paxta(3),
chigit yadrosi(4), tola(5) uchun namlik qabul qilish (sorbsiya) grafiklari.
8.2-rasm. Paxta va uning komponentlarining quritish tezligi grafiklari.
1-chigitli paxta, 2-tola, 3-chigit.
dN/dt
%/min
namlikW%
8.3-rasm. Quritish tezligining chizig’i.
8.2 va 8.3-rasmlarni solishtirib, shunday xulosaga kelish mumkin. 8.2-rasmdagi chiziqlar W-Wp ayirma uchun chizilgan bo`lib undagi tolaning quritish tezligi grafigi chigitli paxta va chigit (urug’) orasida joylangan bo`ladi. Bu rasmda quritishning boshlang’ich davri (o`zgarmas tezlik) olinmagan, chunki namlikning yuqori qiymatlari amalda uchramaydi. Shuning uchun 8.2-rasmda boshlang’ich namlik W0Wk deb qabul qilish mumkin. Shunday qilib 2-rasmdagi tajriba asosida olingan chiziq faqat quritish jarayonining pastlashuvchi davriga to`g’ri keladi. Rasmda 1 chiziq, adabiyotda qabul etilgandagi quritish tezligining 1 tur chizig’i deb qabul qilinadi. Tolaning quritish tezligi grafigi yuqoriga qaragan, uni 2 tur chiziq deb qaraylik qavariqligi chigit(urug’)ning quritish tezligi grafigining qavariqligi pastga yo`nalgan, bunday chizmalar 3-turga kiradi. Chigitli paxta, tola va chigit, shunday qilib, ko`rilayotgan namlik intervalida 1-3 tur chiziqlar bilan ifodalanadi va ular uchun kritik nuqta oddiy bo`ladi.
Chigitli paxta tarkibidagi (absolyut quruq) komponentlariga 1-jadvalda keltirilgan (% hisobida) jadvaldan ko`ramizki, tola miqdori (hajm egallash bo`yicha) va chigit bir-biriga yaqin hajmni egallaydi.
8.1-jadval.Chigitli paxtada komponentlar ulushi %.
Komponentlar
|
Komponentlar tarkibi %
|
1 nav
|
2 nav
|
Tola massasi
|
43
|
42
|
Po`stloq
|
20
|
23
|
Yadro
|
37
|
35
|
Paxta komponentlarining chigitli paxta namligiga bog’liqligi SINIKPROM tomonidan quyidagi tavsiya etilgan taqribiy formulalar yordamida ifodalash mumkin:
(2.8.1)
Bu yerda:
, -chigitli paxta, tola, po`stloq va yadrolarning namligi;
, , -tola va yadro paxtadagi ulushlari;
-po`stloqning paxta tarkibidagi ulushi.
8.4-rasmda (2.8.1) formulalar yordamida paxta komponentlari va paxta namligi orasidagi bog’lanishlar grafiklari berilgan. Issiqlik agenti bilan tutashgan tola tezroq qiziydi va quriydi (qurish jarayoni tezroq kechadi), undan keyin po`stloq (2-chiziq) qizib quriydi va eng oxirida yadro qizishi va qurish jarayoni kuzatiladi. Shunday qilib paxta ko`p komponentli muhit bo`lganligi sababli, uning qurish jarayonini har bir komponentga nisbatan baholash zarur. Agar har bir komponentdagi quritish jarayonidagi namliklarni , deb olinsa, u holda chigitli paxta uchun
1
2
3
8.4-rasm. Paxta komponentlarining uning namligiga bog’liqlik grafiklari.
1-tola, 2-yadro, 3-po’stloq
(2.8.2)
8.1-jadvalda qiymatlardan foydalanib yozamiz.
1 nav uchun :
2 nav uchun:
(2.8.3)
Chigitli paxta bilan quritish tezligi bilan harorat orasidagi bog’lanishni topamiz. Buning uchun har bir komponentni agent (issiq havo bilan issiqlik almashish) koeffisientlari ma’lum deb qabul qilamiz. Keyingi bayon qilinadigan maruzalarga quyidagi belgilashlarni qabul qilamiz.
Wtola=W1; W2=Wpo`st; W3=Wya;
Ptola=P1; Ppo`st=P2; Pya=P3,
u holda (2/8.3) quyidagi ko`rinishda yoziladi.
|
