Yurak – qon tomir nafas sistemasining yosh xususiyati va gigienasi

Yurak – qon tomir nafas sistemasining yosh xususiyati va gigienasi

Reja:

• 
  Qon tarkibi, uning vazifalari. Qon plazmasi.
  
• 
  Qonning shaklli elementlari. Ularning yosh xususiyatlari.
  
• 
  Katta va kichik qon aylanish doirasi.
  
• 
  Pulhs va qon bosimi. Ularning yosh xususiyatlari.
  

Organizmning ichki muhiti, ya’ni yuqoridagi suyuqliklarning miqdori, kimyoviy tarkibi, osmotik bosimi va barcha fizik-kimyoviy xususiyatlari nisbiy doimiydir. Bu nisbiy doimiylik xususiyati gomeostaz deb ataladi, u xujayralar va to’qimalar normal ish faoliyati uchun qulay sharoit hisoblanadi. Ichki muhitning nisbiy doimiyligi organizmning ko’pchilik organlar sistemasi (nerv-endokrin, ovqat hazm qilish, qon aylanish, nafas olish, ayirish kabilar)ningbirgalikdagi faoliyati orqali ta’minlanadi. Shuning uchun organizmning barcha xujayralari, to’qimalari, organlari va sistemalari yaxlit bir butun bo’lib, ularni faoliyatiga bir-biri bilan mustahkam bog’langan.

Organizmning ichki muhiti, ya’ni yuqoridagi suyuqliklarning miqdori, kimyoviy tarkibi, osmotik bosimi va barcha fizik-kimyoviy xususiyatlari nisbiy doimiydir. Bu nisbiy doimiylik xususiyati gomeostaz deb ataladi, u xujayralar va to’qimalar normal ish faoliyati uchun qulay sharoit hisoblanadi. Ichki muhitning nisbiy doimiyligi organizmning ko’pchilik organlar sistemasi (nerv-endokrin, ovqat hazm qilish, qon aylanish, nafas olish, ayirish kabilar)ningbirgalikdagi faoliyati orqali ta’minlanadi. Shuning uchun organizmning barcha xujayralari, to’qimalari, organlari va sistemalari yaxlit bir butun bo’lib, ularni faoliyatiga bir-biri bilan mustahkam bog’langan.

Qon aylanib butun tana bo’ylab tarqaladi va fiziologik jarayonlarda muhim rol o’ynaydi. Qon aylanish sistemasiga yurak, arteria, kopilyarlar, vena va limfa tomirlari kiradi. Yurak va tomirlar odam organizmida qonning to’xtovsiz xarakatini ta’minlaydi. Yurakning avtomatik qisqarib va kengayib turishi natijasida qon katta arteriya va kopilyarlar orqali tananing hammma hamda xujayralariga tarqalib, so’ngra mayda, o’rta va yirik qon tomirlari orqali yurakka qaytib keladi. Yurakning chap qorinchasidan tarkibida oziq moddalar, O2 gormonlarga boy bo’lgan arteria qon aorta tomiriga quyiladi. Undan yirik, o’rta, mayda arteriya tomirlari orqali to’qima va xujayralar orasida joylashgan kapilyarlarga boradi.