|
Zahiriddin muhammadbobur nomidagi andijon davlat universiteti
|
| bet | 2/8 | | Sana | 16.01.2024 | | Hajmi | 34,79 Kb. | | #138295 |
Bog'liq Ovoz va matn bilan ishlash metodikasiКурс иши раҳбари _______________
Топшириқни бажаришга олдим ____________________
Топшириқ берилган сана ______________
Nazariy qism
Umumkasbiy fanlar blokidan joy olgan “Ovoz va Matn yozish tizimi” fani texnogen san’at ta’lim yo‘nalishi bo‘yicha tahsil oluvchi talabalar uchun muhimdir. Mazkur fan ovoz texnika vositalari, zamonaviy ovoz yozish studiyalari texnik jihozlari, mikrofonlarning nazariy va amaliy ishlatish uslublari, nazorat agregatlari va boshqa zamonaviy apparaturalar xususidagi keng qamrovli masalalarni o‘z ichiga oladi. Talabalar zamonaviy ovoz yozish uchun zarur bo‘lgan turli xil texnik vositalarni amaliyotda qo‘llash uslubini o‘rganishlari joizdir. Buning uchun talabalardan katta mehnat talab qilinadi. Aytish joizki, musiqa ta’limi tizimidagi talabalarning aksariyati texnik bilimlardan ko‘ra musiqiy bilimlarni puxtaroq o‘zlashtiradilar, vaholanki ovoz texnikasi muntazam ravishda takomillashib boradi. Bunda ko‘p yoki kam darajada oliy matematika va elektrik sxema minimumlaridan foydalangan holda nazariyaning asosiy tamoyillari hamda studiya jihozlarini qo‘llash amaliyotini bayon etish masalasi qo‘yiladi. To‘plangan materiallar shuningdek, oliy o‘quv yurtlaridan tashqari o‘rta maxsus o‘quv yurtlari, musiqa bilim yurtlari va kollejlar uchun ham foydali manba bo‘lib xizmat qilishi mumkin. Qo‘shimcha qilish joizki, raqamli ovoz texnikasi asrida yozuvning aniq uslublariga yanada asosli bilim va ko‘nikmalar talab etiladi hamda bu jarayon studiya mutaxassisini kasbiy darajada tayyorlash talabini o‘stiradi. O'qish qobiliyati nafaqat alifboni bilish va omborlar va iboralarni tuzish bilan bog'liq. Bola matnlar bilan ishlashni o'rganishi kerak - ular ustida aks etishi va o'qiganlarini ko'paytirishi. Birinchi sinflarda tez-tez uchraydigan holat: maktabgacha yoshdagi bolada xayolot va og'zaki nutq juda rivojlangan, ammo u kitobdan bir nechta jumlalarni izchil takrorlay olmaydi. Matnni tahlil qilish mahorati butun fan. Matnlar bilan ishlash - bu fikrlarni shakllantirish va ularni atroflicha ifodalash qobiliyati bilan bog'liq bo'lgan ijodiy jarayon. Nutq funktsiyasini faol rivojlanishining kaliti to'laqonli oilaviy muloqot bo'ladi. Kichkina gaplashadigan boladan mazmunli o'qishni kutish qiyin. Bugungi kunda O‘zbekiston Respublikasida ovoz yozish studiyalari kerakli darajada; bular davlat, tijorat, xususiy va boshqa studiyalardir. SAMning nisbatan takomillashgan ko‘rinishi O‘zbekiston Milliy teleradiokompaniyasi tasarrufidagi Radio uyi ovoz yozish studiyalarida, televideniye studiyalarida hamda O‘zbekiston davlat konservatoriyasi o‘quv ishlab chiqarish – ovoz yozish studiyalaridadir. Jumladan Radio uyida ikkita katta va bitta kichik konsert studiyalari, ikkita kamer, ko‘plab nutqiy, suxandonlik (diktorlik) studiyalari, shuningdek, badiiy jamoalar mashg‘ulotlari, badiiy kengash tinglovlari, texnik nazorat bo‘limlari (TNB) va hokazolar uchun maxsus texnik jihozlangan xonalar mavjud. 2001 yili bu yerda «SIMENS» firmasi bilan hamkorlikda ta’mirlov (rekonstruksiya) ishlari olib borildi va texnik jihozlar eng zamonaviy rusumlariga almashtirildi. Bu dargohda xalq cholg‘u asboblari orkestri, damli cholg‘ular orkestri, simfonik orkestr, estrada-simfonik orkestri kabi yirik jamoalar ijrosini yozish mumkin. O‘zbekiston davlat konservatoriyasining o‘quv ishlab chiqarish – ovoz yozish studiyasida ham yirik janrdagi musiqiy asarlarni yozib olish imkoniyati mavjud. Qolgan studiyalar esa zamonaviy texnika va kompyuterlarga ega bo‘lishiga qaramasdan binolarining katta bo‘lmaganligi sabab ham faqatgina bir necha kishidan iborat kichik jamoalar ijrosini yozish imkoniyatiga ega. Bu yerda asosan bosqichma-bosqich amalga oshiriluvchi yozuvlar qo‘llaniladi. Turli xil rusumdagi (“IBM” va “Apple Macintosh”) kompyuter maxsus musiqiy dasturlari ishlatiladi. Bular “Protools”, “Triple DAT”, “Logic”, “Cubase”, “Nuendo”, “Cakewalk” va boshqa kompyuter musiqiy dasturlaridir. 5 Musiqa va nutq yozuvlari uchun ajratilgan binolarda alohida talablar qo‘llanilib ish yuritiladi. Ma’lumki, bino akustikasi sadolanish me’yoriga ahamiyatli darajada ta’sir etadi. Bu vaziyatni studiyadagi tinglovchi (yoki mikrofon) ga eshitiluvchi, nafaqat tovush manbayidan taralgan to‘g‘ridan-to‘g‘ri tovush to‘lqinlari, balki studiyaning devorlari, shift va poli hamda u yerda joylashgan turli buyumlardan qaytgan tovushlarning ham ahamiyatli ta’siri orqali tushuntirish mumkin. Shu bois ham manba o‘chirilgan zahoti tovush sadosi tinib qolmaydi, balki u ushbu binoga xos bo‘lgan muayyan vaqt ichida mavjud bo‘lib turadi. Tovushning studiyadagi bunday asta-sekinlik bilan tinishi (so‘ngsado) reverberatsiya deyiladi. Reverberatsiya vaqti degan tushuncha ham mavjud. Studiyada tovush energiyasi qancha kam sarflansa, u shuncha ko‘p hukmron bo‘ladi.
|
| |
