|
Balans passivining ikkinchi bo’limi «Majburiyatlar» deb nomlanib
|
| bet | 54/99 | | Sana | 12.12.2023 | | Hajmi | 1,17 Mb. | | #116953 |
Bog'liq ¡çáåêèñòîí ðåñïóáëèêàñè äàâëàò ñîëè ¡ìèòàñè ñîëè àêàäåìèÿñè 2Balans passivining ikkinchi bo’limi «Majburiyatlar» deb nomlanib, unda korxonaning uzoq muddatli va joriy majburiyatlari aks ettiriladi. Uzoq muddatli majburiyatlarga uzoq muddatli bank kreditlari va uzoq muddatli qarzlar va shu kabi uzoq muddatli majburiyatlar kiritiladi. Bank kreditlari ishlab chiqarishni texnik jihozlash, asosiy vositalar sotib olish va ko’rish, asosiy poda tashkil qilish va boshqa ko’pgina istiqbolli loyihalarni mablag’ bilan ta’minlash maqsadida olinishi mumkin. Qarzlar bandida esa boshqa korxonalardan (bankdan tashqari) olingan qarz summalari ko’rsatiladi. Bu bandlarni to’ldirish uchun zarur ma’lumotlar «Banklarning uzoq muddatli kreditlari» va «Uzoq muddatli qarzlar» schyotlar qoldig’idan olinadi.
3. Mol – mulk tarkibining tahlili
Yangicha ish yuritish sharoitida korxonalar mulkining tarkibini o’rganish va uni ko’paytirish yo’llarini aniqlash xo’jalik faoliyatining tahlilida muhim o’rin tutadi. Ayniqsa balansga qarab korxona mol–mulki va boyligining tarkibini kuzatish, sof mablag’ holatini aniqlash, imkoniyat me’yorini o’lchashga yordam beradi. Odatda, korxona mablag’lariga asosan vositalar va oborotdan tashqari aktivlar hamda material (me’yorlashtirilgan) aylanma pul mablag’lari kiradi. Ularni miqdori hissadorlik, hamkorlik, kichik va boshqa korxonalarning katta–kichikligiga, ixtisoslashuvi va bozor sharoiti raqobatlariga bardoshligiga bog’liqdir. Quyidagi jadvalda korxona mulkining hajmi va tarkibi keltirilgan. Uni tuzishda balans ma’lumotlaridan foydalanib, sof, ishlatishga layoqatli boyliklar holati o’rganiladi. Keltirilgan ma’lumotlar balansning jami summasiga teng bo’ladi.
Moliyaviy tahlilning muhim hususiyatlaridan biri korxona mulki, zahiralar va xarajatlarni har tomonlama o’rganishdir. Bunday mablag’lar tarkibiga ishlab chiqarish zahiralari, ya’ni xom ashyo va materiallar, sotib olingan yarim fabrikatlar va komplektlovchi buyumlar, konstruksiya va detallar, ikkilamchi materiallar va o’rnatilgan asbob–uskunalar, ehtiyot qismlar, parvarish va boquvdagi chorva mollari, urug’ va yem–xashak, arzon baholi, tez eskiruvchi buyumlar va boshqalar kiradi. Ular korxonaning bir me’yorida ishlashi hamda mahsulot ishlab chiqarishi va shartnoma bo’yicha sotish rejasini ta’minlashga yetarli bo’lishi lozim. Shuningdek, zahira va xarajatlar tarkibiga o’simlik va chorvachilik bo’yicha tugallanmagan ishlab chiqarish, kelgusi davr chiqimlari, tayyor mahsulot va boshqalar ham kiradi. Tugallanmagan ishlab chiqarish xarajatlarini ham o’rganish va tahlil etish lozim.
|
| |
