xaroratda ammoniy karbamat hosil bo’lishi juda sekin kechadi. Bosim 10 МПа va xarorat 150°S
da esa juda tez sodir bo’ladi. Bunda ammoniy karbamatning karbamidga sintezi ham tezlashadi.
Karbamid suyuq fazada hosil bo’lishi sababli, jixoz (apparat) ni to’latish
darajasi
(to’latish zichligi) qanchalik yuqori bo’lsa, karbamid hosil bo’lishi ham tezlashadi (gaz fazasi
kamroq bo’lgani ma’quldir).
NНСООNН
4
(NНа
2
)
2
СО
2
20
60
100
(NН
2
)
2
СО, %
1.2-rasm. Ammoniy karbamat - karbamid sistemasi suyuqlanish diagrammasi.
Karbamid suyuqlangan ammoniy karbamatdan hosil bo’lsada,
uning suyuqlanish
xaroratidan quyiroqda bo’ladi NН
2
СООNН
4
152°S da suyuqlanadi. Chunki ammoniy
karbamatdan ajralib chiqayotgan suv molekulasi uning suyuqlanish xaroratini pasaytiradi.
Masalan, suyuqlanmada 9,2% suv bo’lsa NН
2
СООNН
4
ning suyuqlanish xarorati 140°S ga teng
bo’ladi. Suvning miqdori 14,7% ga ortishi bilan suyuqlanish xarorati 130°S gacha pasayadi.
Buning natijasida suyuq faza xajmi ko’payadi. Suv ta’sirida mahsulot
tarkibidagi bir qism
ammoniy karbamat ammoniy karbonatga, so’ngra u esa ammoniy bikarbonatga aylanadi. Hosil
bo’ladigan karbamid ham ammoniy karbamatning suyuqlanish xaroratini pasaytiradi (1.1 rasm).
Masalan, 51% NН
2
СО0NН
4
ва 49% (NН
2
)
2
СО dan iborat aralashmaning suyuqlanish (evtetik)
nuqtasi 98°S dir.
Karbamidning hosil bo’lishi xarorat ko’tarilishi bilan ortib boradi. Xarorat 180°S dan
yuqorida karbamidning unumi maksimumga erishadi. qizdirish vaqti ortgan sayin ammoniy
karbamatning karbamidga konversiya darajasi pasaya boradi (1.2-rasm).
Chunki xarorat
ko’tarilgach, konversiya darajasi oshishi bilan birgalikda karbamidning NН
3
va СО
2
ga
parchalanish jarayoni ham sodir bo’ladi va bunda boshqa qo’shimcha jarayonlarni ham borishini
kuzatish mumkin.
